Leksykon Uzbrojenia: Reggiane Re.2001 „Falco II”
Reggiane Re.2001 „Falco II” (Sokół II):
Myśliwiec zaprojektowany przez Roberto Longhiego i Antonio Alessio. Plany nowego myśliwca zaczęły powstawać w lipcu 1939. Prototyp M.M.409 został oblatany 14 lipca 1940. Był to właściwie Re.2000 z dodanym silnikiem Daimler Benz DB 601A-1 o mocy 1175 KM. Samolot osiągnął 568 km/h na wysokości 5500 m. Mimo dobrych wyników władze lotnictwa podchodziły do samolotu niechętnie, zażądano wprowadzenia wielu poprawek. Podobnie jak w Re.2000 problem stanowiły zawodne integralne zbiorniki paliwa. W Re.2001 zastosowano samouszczelniające się zbiorniki paliwa i dwudzielną osłonę odchylaną na zawiasach w prawą stronę. Wprowadzanie zmian opóźniło rozpoczęcie produkcji seryjnej. Drugi prototyp i maszyny seryjne miały mocowane na stałe kółko tylne, pierwszy prototyp miał je wciągane. Badania nad drugim prototypem rozpoczęto w grudniu 1940. 14 marca 1941 samolot rozbił się podczas próby awaryjnego lądowania. W szczątkach zginął Piero Scapinelli, znany pilot, min. zwycięzca Pucharu Bleriota w 1933 r. W lutym 1941 Reggiane otrzymało zamówienie na 10 maszyn przedseryjnych.
Włoskie lotnictwo zakupiło 252 (z tego do połowy 1943 r. wyprodukowano 237 – w tym 11 maszyn nie oblatanych znajdujących się w zakładach i 16 w fazie wyposażania) egzemplarze tego samolotu. W zakładach Reggiane powstały cztery serie samolotu. Seria I: 100 samolotów – 47 myśliwców, 39 myśliwsko-bombowych, 2 z przeznaczeniem do prób z katapultowaniem, 12 z hakiem do lądowania na lotniskowcu. Do końca 1941 r. dostarczono jedynie 10 samolotów przedseryjnych i 37 seryjnych. Seria II: 50 samolotów – miały być to Re.2001 O/R, opóźnienie w budowaniu lotniskowców spowodowało, że serię dokończono w wersji nocnej (CN). Seria III: 30 nocnych myśliwców. Seria IV: zamówiona we wrześniu 1942 – stanowić ją miało 50 nocnych myśliwców, przed kapitulacją ukończono 34 z nich. Zakłady Caproni-Predappio zbudowały jeszcze 10 Re.2001CN. Niewielka ilość tych myśliwców w krawędziach natarcia obu skrzydeł miała zamontowane aparaty fotograficzne przykryte specjalnymi owiewkami.
Jako pierwszy myśliwce otrzymał w styczniu 1942 2 Gruppo CT, przezbroił się w nie z Fiatów G.50. Pierwszy raz użyto bojowo samolotów tego typu nad Maltą w maju 1942. W momencie kapitulacji Regia Aeronautica miała 73 Re.2001, w tym jedynie 33 sprawne. 30 znajdowało się w 160 Gruppo Caccia, Włosi uszkodzili swoje maszyny by nie przejęli ich Niemcy. Pojedyncze maszyny walczą potem dla lotnictwa południa, natomiast państwa „Osi” używają Re.2001 jedynie do szkolenia. Maszyna była lubiana przez pilotów, jednak niekoniecznie spełniała wymagania pola walki. Re.2001 był zwrotniejszy niż MC.202, był jednak wolniejszy i miał gorsze wznoszenie. Osiągi Re.2001 na dużych wysokościach były zupełnie niewystarczające, piloci tych myśliwców byli więc zmuszeni toczyć walkę jedynie na średnich i małych wysokościach. Tradycyjnie niewystarczające było też uzbrojenie.
100 płatowców Re.2001 planowała zakupić Szwecja. Silniki do nich planowano zakupić bezpośrednio w firmie Daimler-Benz. Jednak zapotrzebowanie włoskiego lotnictwa było na tyle duże, że z zagranicznego kontraktu zrezygnowano.
Re 2001CB – wersja myśliwsko-bombowa. Samolot mógł przenosić 640 kg bomb, posiadał podkadłubowe wyrzutniki dla bomb 100, 160 lub 250 kg.
Re 2001CN (Caccia Notturna) – nocna wersja, uzbrojony w działka, używany był głównie w północnych Włoszech. Do tych celów dostosowano aż 150 Re.2001. Zamontowano tłumiki płomieni na rurach wydechowych. Planowane uzbrojenie wersji nocnej: 2 działka MG.150/20 kal. 20 mm (60 nabojów na lufę) umieszczone w podskrzydłowych gondolach zamiast 2 km. W praktyce jednak działek brakowało, pozostawiano więc pierwotne uzbrojenie Re.2001. Jeden Re.2001CN został przetestowany jako nosiciel burzącej bomby paliwowo-powietrznej, z braku sukcesów program przerwano.
Reggiane Re 2001bis: – Powstał zaledwie prototyp. Umieszczono w nim chwyty powietrza do chłodnic cieczy w krawędzi natarcia płata, dzięki czemu w locie próbnym w kwietniu 1941 samolot osiągnął prędkość 600 km na 6000 m. Mimo tego świetnego wyniku nie podjęto produkcji.
Reggiane Re.2001 „Delta” – z powodu braku odpowiednich silników na M.M.920 zabudowano rzędowy, chłodzony powietrzem 12-cylindrowy silnik Isotta-Fraschini Delta RC 16-48, osiągający na wysokości 5400 m moc 840 KM. 8 września 1942 maszynę oblatano. Osiągi – prędkość 523 km/h na 5600 m i wznoszenie 10,5 minuty na 6000 m, były jednak dalekie od oczekiwań. Mimo to planowano zrealizować zamówienie na 100 maszyn. 27 stycznia 1943 podczas lotu na prototypie zapalił się silnik. Samolot utracono, zamówienie zostało anulowane.
Reggiane 2001 O/R – 12 maszyn pierwszej serii miało zostać ukończonych w wersji pokładowej O/R. Samoloty nie miały składanych skrzydeł, część z nich planowano podwieszać pod stropem hangaru, co pozwoliłoby zabrać kolejne 15 maszyn. Samoloty otrzymały wzmocnione wręgi i gniazda na zaczepy do katapulty oraz hak do lądowania na pokładzie lotniskowca. W porównaniu do konkurencyjnego G.50 O/R samoloty te miały zdolność do przenoszenia ładunku ofensywnego oraz lepsze charakterystyki startu i lądowania. Wątpliwości budził jedynie silnik DB 601, który mógł być mniej pewny niż Fiat A.74 RC.38 z G.50bis. Na pewno przebudowano 10 Re.2001, trzy z nich ukończono w wariancie Re.2001 O/R Ultralleggeriti – (wersja lekka) i stanowiły prototypy, na których testowano różne rozwiązania. Pierwsze loty wykonał Piero De Prato, testując metodę lądowania z hakiem zabudowanym na ogonie. 16 stycznia 1943 ukończono M.M. 7260, samolot miał zmienione usytuowanie haka, zrezygnowano też z części opancerzenia, dzięki czemu przesunięto środek ciężkości maszyny. Samolot wysłano do bazy San Egidio w Perugii, gdzie wykonywano starty z naziemnej katapulty oraz testy z aerofiniszerem przeznaczonym dla lotniskowca „Aquila” (liny były nawijane na bębny hamulcowe). Próby z 12 lutego 1943 nie zakończyły się jednak powodzeniem. Samolot wyhamował zbyt gwałtownie i uszkodził śmigło o podłoże. Hak przesunięto do tyłu, ta zmiana zakończyła się sukcesem. Samolot lecący z prędkością 120-150 km/h był wyhamowany na 15-20 metrach co było odpowiednią wartością. Zredukowano także uzbrojenie – do dwóch km Breda-SAFAT kal. 12,7 mm z zapasem po 350 nabojów zabudowanych w kadłubie nad silnikiem. Dodano radionamiernik RTC służący do namierzania radiolatarni lotniskowca. Zmieniono też rozmieszczenie przyrządów w kabinie. Na węzłach podskrzydłowych można było przenosić bomby po 160 kg, alternatywnie na wyrzutniku podkadłubowym jedną bombę do 600 kg lub dodatkowy zbiornik paliwa. W przyszłości zakładano możliwość przenoszenia lekkiej torpedy lotniczej. Druga seria Re.2001 liczyła 50 maszyn, miała być ukończona w wariancie O/R – z przeznaczeniem dla lotniskowców „Aquila” i „Sparviero”. Program budowy okrętów opóźniał się, będące w toku produkcji samoloty przebudowano więc na Re.2001 CN. Ostatecznie samolotem pokładowym miał stać się właśnie Re.2001, pierwsze dwie maszyny trafiły do 160 Gruppo Autonomo Caccia 26 lutego 1943, a kolejne 4 w połowie marca.
Re.2001G – wersja Re.2001 O/R przeznaczona do zwalczania okrętów. Prototypowy egzemplarz M.M. 9921 powstał w czerwcu 1943. Samolot dostosowano do przenoszenia 500-kilogramowej bomby lub małogabarytowej 680-kg torpedy. Ze względu na rozmiar torpedy wydłużono goleń tylnego koła, a celem zmniejszenia masy zrezygnowano z 2 spośród 4 km. Po zakończeniu testów fabrycznych samolot trafił do Gorycji, gdzie w tamtejszej bazie zastało go zawieszenie broni.
Re.2001GV (skrót pochodzi od nazwisk pomysłodawców projektu)– piloci por. Riccardo Vaccari i por. Rinaldo Galimberti przedstawili kolejną koncepcję podniesienia możliwości uderzeniowych pokładowych Re.2001. Zakładała ona horyzontalny atak z małej wysokości, przeprowadzony przy pełnej prędkości przez myśliwiec uzbrojony w ciężką bombę. Memorandum wzbudziło zainteresowanie Ministerstwa Lotnictwa. Cztery samoloty przystosowano do przenoszenia 640-kg bomby powstałej w wparciu o 381-mm pocisk artylerii okrętowej włoskich pancerników. Mimo zachęcających wyników próby przerwano latem 1942 r. Powodem było opóźnienie realizacji projektu budowy lotniskowców. Samoloty przekazano do 22 Gruppo Caccia CT. Podczas operacji „Pedestal” (zob. artykuł Mare Nostrum”) pomysł przetestowano w praktyce. Por. Vaccari i por. Guido Robone (Galimberti zginął w katastrofie lotniczej) wystartowali na dwóch Re.2001 GV, uzbrojonych w lekkie 50-kg bomby burzące (docelowych 640-kg bomb brakowało). Pilotom udało się zaatakować lotniskowiec „Victorious”, którego załoga była przekonana, że są to dwa próbujące lądować „Sea Hurricane’y”. Nie otworzono ognia p-lot, Włosi wykonali atak pod kątem prostym z prawej burty. Bomby zostały zwolnione na wysokości 20 m i 80 m od celu. Obie trafiły, ale nie przebiły opancerzenia lotniskowca. Zginęło 6 marynarzy. Mimo obiecującej próby, dalsze prace wstrzymało Ministerstwo, gdyż w trakcie testów stwierdzono, że zapalnik bomby ulega uszkodzeniu podczas uderzenia w cel. Problem okazał się trudny do rozwiązania.
Napęd: 12-cylindrowy odwrócony chłodzony cieczą silnik widlasty Alfa Romea RA 1000 RC.41-Ia „Monsone” o mocy 1175 KM (licencyjny DB 601)
Zapas paliwa: w centralnej sekcji płata zbiorniki – przedni o pojemności 264 l i tylny 200 l, za kabiną pilota zbiornik dodatkowy o pojemności 80 l
Prędkość: 535 km/h (545 – Serie III)
Wznoszenie: na pułap 4000 m w 4 min i 10 s, 5000 m w 6 min i 20 s (Serie III), 6000 m w 6 min i 30 s, 7000 m w 7 min i 59 s
Pułap: 11 000 m
Zasięg: 1100 km
Wymiary: rozpiętość – 11 m, długość – 8,36 m, wysokość – 3,15 m
Masa: 2495 kg (masa pustego samolotu) (2460 kg – Serie III), 3040 (3280 – Serie III)(3240?) kg (maksymalna masa do startu)
Uzbrojenie: dwa km Breda kal. 12,7 mm (350 naboi na lufę) zsynchronizowane umieszczone pod kadłubem i dwa km kal. 7,7 mm (600 naboi na lufę) w skrzydłach
Re.2001 O/R:
Napęd: silnik RC.41-I o mocy 1175 KM
Prędkość: 545 km/h
Zasięg: 1100 km
Pułap: 11 000 m
Wymiary: rozpiętość – 11 m, wysokość – 3,15 m, długość – 8,36 m
Masa własna: 2460 kg
Uzbrojenie: 2 km kal. 12,7 mm
Udźwig bomb: 2 x 160 kg lub 1 x 600 kg
Leksykon Uzbrojenia: Myśliwce Regia Aeronautica i ANR w latach 1923-1945
Zdjęcia: 23 zdjęcia Reggiane Re.2001 „Falco II”