Bałkany ponownie w ogniu
Ustasze odcinają Branko Jungiciowi głowę piłą do cięcia drzewa, obóz koncentracyjny w Jasinovacu. Zdjęcie i opis z bloga p. Bohdana Piętki: https://bohdanpietka.wordpress.com/2015/04/17/jasenovac-auschwitz-balkanow/
Zaglądamy ponownie do książki J.L. Ready’ego. Amerykanina spojrzenie na Bałkany, chociaż wybierałem tylko fragmenty w jakiś sposób dotyczące mojej tematyki.
W kwietniu 1941 r. Mussolini zrobił Albanii prezent w postaci Czamów, dawno utraconych pobratymców, którzy zamieszkiwali te części Albanii, które od 1919 r. były okupowane przez Greków i Serbów. Niestety był to pusty gest, Albania była jedynie marionetkowym państwem. W Kosowie nowo „wyzwoleni” etniczni Albańczycy zwrócili się przeciw Serbom, którzy byli ich panami przez ostatnie 22 lata. Ucierpieli nie tylko Serbowie, którzy w 1919 r. przybyli by zgarnąć dla siebie najlepsze stanowiska, ale także ci, którzy żyli wśród Albańczyków od stuleci. Lata frustracji przemieniono w przemoc, niektórych Serbów zamordowano, wielu uciekło do Serbii.
Włosi przymknęli na to oko, nie chcieli konfliktów z Albańczykami, nie chcieli by przemienili się w antyfaszystowskich partyzantów. Od inwazji w 1939 r. małe grupki albańskich partyzantów działały przeciwko Włochom. Były one jednak mało efektywne i Karabinierzy oraz albańska policja radziły sobie same, bez potrzeby wzywania na pomoc armii.
Wydawało się, że okupacja różnych części Jugosławii i Grecji będzie prostą sprawą, zwłaszcza we współpracy z Niemcami, Węgrami i Bułgarami. Bułgarska 5. Armia, która okupowała większość Macedonii, obnosiła się z nieznośną arogancją, a bułgarska policja traktowała brutalnie każdego kto krzywo spojrzał na porządki zaprowadzone przez Cara Borysa (Borys III Koburg). Armia węgierska zachowywała się dobrze, większość ludności pod jej okupacją miała podobne pochodzenie etniczne, jednak wielu jej żołnierzy należało do Strzałko Krzyżowców. Ta imitacja Czarnych Koszul Mussoliniego rozpoczęła polowanie na mniejszości serbską i żydowską. Już w pierwszych dniach okupacji zamordowano w Suboticy 250 przedstawicieli obu grup. W pierwszym tygodniu węgierskiej okupacji w samym Nowym Sadzie zginęło 500 ludzi.
Chociaż Hitler zrobił z Serbów specyficzny cel swojej wojny, to nie podporządkował ich niemieckiej zwierzchności wojskowej. Jego doradcy, „którzy byli bardziej ludzcy i patrzyli bardziej realistycznie niż on”, nakłonili go do uczynienia z Serbii niepodległego państwa pod niemiecką protekcją. Znaleziono marionetkę: Milana Aćimovića. By dać mu trochę siły i nie osłabiać niemieckiego potencjału, zgodzono się na sformowanie liczącej 17 tys. ludzi zmilitaryzowanej policji i liczącej 5600 ludzi Straży Granicznej, obie formacje otrzymały niemieckich doradców. Stworzono także straż centrów przemysłowych, która miała chronić przed sabotażem ze strony antyfaszystowskiego ruchu oporu. Do tej ostatniej dołączyło wielu wygnańców z Rosji (białych) [itp. itd. przechodzimy do zagadnień dotyczących bezpośrednio Włochów].
Dyktatorzy podzielili między siebie Słowenię i zgodzili się, że należy stworzyć Niepodległe Państwo Chorwackie. Ante Pavelić nauczył się wiele od Duce, kiedy żył na emigracji we Włoszech, teraz wystawił własną imitację Czarnych Koszul, Ustaszy. Potrzebne były pieniądze na mundury, broń i wyposażenie dla nich, opodatkowano więc wszystkich Żydów w nowym państwie, a z mężczyzn przeistoczono w niewolniczych pracowników. 26 czerwca 1941 porzucono częściowy antysemityzm, aresztowano wszystkich Żydów, bez względu na wiek i płeć, zamykając ich w nowopowstałych obozach koncentracyjnych w Danica i Jasenovacu. W ciągu kilku tygodni zamordowano tam kilka tysięcy Żydów. Większość Chorwatów była wyznania rzymskokatolickiego i nienawidziła Ustaszy, ale mieli oni wsparcie Pavelicia, Hitlera, Mussoliniego i katolickich biskupów w swoim kraju.
Mussolini i Hitler zgodzili się oddać większość Bośni i Hercegowiny Chorwacji, pomimo faktu, że tylko 1/4 mieszkańców stanowili Chorwaci. Reszta złożona była z Serbów, Cyganów, Żydów i Muzułmanów. Ci ostatni różnili się jedynie religią, nie pochodzeniem etnicznym. W ślad za armią chorwacką przybyli także Ustasze, którzy gwałcili, palili, plądrowali i mordowali, dokonali czystki etnicznej, która dotknęła wszystkich nie-Chorwatów. Pozbawieni pomocy ludzie uciekali, z resztkami dobytku przekraczając góry, Serbowie obierali za cel najczęściej Serbię, reszta okupowane przez Włochów rejony Jugosławii. Jeśli tylko Serbowie mieli broń, stawiali opór. Jednak walczyli nie tylko z Chorwatami, ich ofiarami stawali się także ich sąsiedzi – Muzułmanie, Żydzi i Cyganie.
Włochy znalazły się w dziwnym położeniu, zapewniały schronienie, żywność i opiekę medyczną ofiarom jednego z partnerów Mussoliniego. We włoskiej strefie codziennie słyszano pełne okrucieństwa relacje. W Foča Ustasze wymordowali czterystu Serbów, a uzbrojeni Serbowie w pobliżu tego miasta wymordowali 3000 Muzułmanów.
Włosi byli przerażeni tymi wydarzeniami, trzeba podkreślić, że Pavelić nie nauczył się antysemityzmu we Włoszech. Włoscy faszyści nie byli antysemitami, jedna trzecia włoskich Żydów należała do partii faszystowskiej (PNF, byli także ministrami). Około 25 tys. Włochów było wyznania mojżeszowego. Jednak mieszkający poza dużymi miastami jugosłowiańscy Żydzi posługiwali się własnymi językami, Jidysz lub Ladino, inaczej się także ubierali i zachowywali. Łatwo było ich odróżnić i nie mogli liczyć, że wmieszają się w tłum. W wyniku podbojów Włochy posiadały w swoich posiadłościach kolejne tysiące Żydów – 24 tys. w Libii, 40 tys. w Etiopii, 4400 na Dodekanezie. W całej Europie szalała nienawiść, pomimo to, od lata 1940 r. Mussolini osiedlił u siebie 10 tys. żydowskich uchodźców. Przyjęte we Włoszech prawa rasowe miały na celu jedynie ugłaskanie Hitlera, zazwyczaj nikt nie zajmował sobie nimi głowy (czystka objęła jednak najgrubsze ryby – stanowiska tracili politycy, oficerowie, admirałowie etc.). Mussolini pozwolił nawet Niemcom osiedlonym w Południowym Tyrolu by wstępowali do Wehrmachtu, a nie Regio Esercito.