Wojna Mussoliniego

11 grudnia 1942 r. kombinowana GB z dywizji „Ariete” i „Centauro” znajdowała się najbardziej na południu ugrupowania wojsk Osi w Libii. Jej siła wynosiła 57 sprawnych czołgów M14 i około 2000 żołnierzy, paliwa było tylko na pokonanie 20-30 mil (maksymalnie 50 km), czyli podobnie jak w innych jednostkach Osi, przez co aktywność ograniczono do minimum. Było oczywistym, że atak aliantów jest nieunikniony. Dlatego po zmroku wojska pancerne miały się wycofać, zostawiając za sobą tylko ariergardy, które miały opóźnić pościg. Odskok od przeciwnika poszedł zgodnie z planem i od północy droga (zapewne Via Balbia) pełna była czołgów i dział wojsk niemiecko-włoskich, które kierowały się na zachód. W obliczu napływających informacji wywiadu alianci przyspieszyli swój plan ataku na Mersa Brega. Nocą 12/13 grudnia zaatakowali straże tylne Osi i zdołali się przez nie przebić. GB „Ariete-Centauro”, znajdująca się 16 km na południe od wybrzeża, musiała pokonać najdłuższy dystans, zmagając się także z najtrudniejszym terenem.

13 grudnia GB „Ariete-Centauro”, zamykająca odwrót Osi, została zaatakowana w pobliżu El Agheila przez 8. BPanc. O 11.30 ariergarda Włochów, cztery działa i trzy M14, została ostrzelana przez osiem „Shermanów” i musiała się wycofać. Godzinę później główna pozycja Włochów, rozciągnięta po obu stronach drogi nadmorskiej, została zaatakowana. Odpowiedzią był ostrzał włoskiej artylerii, który zniszczył liczne pojazdy przeciwnika. O godzinie 15.00, po silnym ostrzale brytyjskich 25-funtówek, brytyjskie czołgi natarły na GB „Ariete-Centauro”. Godzinę później kompania 12 M14 zaatakowała Brytyjczyków z północnego-zachodu. Włoskie czołgi wpadły w końcu na „Shermany”, które wyłączyły z walki sześć M14 i kolejne dwa półtora godziny później. Później Brytyjczycy skupili się na przełamaniu włoskiej obrony przeciwpancernej, niszcząc tuzin armat kal. 47 mm i biorąc 50 jeńców. Włosi zgłosili zniszczenie 22 „Shermanów” i dwóch samochodów pancernych. Niemal tradycyjnie dla siebie Brytyjczycy zatrzymali się na noc i pozwoli włoskiej grupie bojowej wycofać się pod osłoną ognia artylerii. Postawa Włochów zyskała sobie szacunek Niemców, w tym samego Rommla: „Włosi stoczyli wspaniałą walkę, za którą zasłużyli na najwyższe uznanie”.

Mniejsze sukcesy, jak ten, nie mogły jednak zatrzymać postępów aliantów przez dłuższy czas. Wojska Osi utrzymały swą spójność przez cały odwrót i utrzymały Cyrenajkę dłużej niż można było tego oczekiwać. 16 grudnia Niemcy i Włosi osiągnęli Nofilia, a dwa dni później Syrtę, którą zamierzali utrzymać do świąt. Zamiast tego musieli wycofać się do Buerat, które osiągnięto 31 grudnia 1942 r. 3 stycznia 1943 r. wycofano włoską piechotę z Buerat na ostatnią pozycję przed Trypolisem: Homs-Tarhuna. Zastąpiły ją wojska pancerne Osi, GB „Ariete” w Buerat nad wybrzeżem, 15. DPanc. i 90. DLekk. w centrum i GB „Centauro” na południu w głębi pustyni.

9 stycznia Rommel znalazł czas, by zjeść obiad z oficerami z „Centauro” i odkrył, że walczył przeciwko płk Pizzolato podczas I Wojny Światowej. Oficerowie wymienili uwagi o tamtej wojnie, by uciec od problemów obecnej swojej sytuacji. 13 stycznia do Tunezji odesłano 21. DPanc., by osłaniała tyły wojsk Rommla, ale swoje ostatnie czołgi przekazała do siostrzanej 15. DPanc. 15 stycznia GB „Ariete” została ostatecznie wchłonięta przez „Centauro”, której grupę bojową przemieszczono w centrum ugrupowania Osi, pozycje na północy zajęła 90. DLekk., a na południu 15. DPanc. GB „Centauro” miała wówczas 57 czołgów M14, 98 dział polowych, 66 armat ppanc. i 16 samochodów pancernych. Wojska Osi miały paliwa na pokonanie 240 km, dwie trzecie normalnego zapasu amunicji i racje żywności na pięć dni. Tego samego dnia aliancie wojska pancerne zaatakowały Buerat, a nowozelandzka 2. DP próbowała obejść je od południa. W południe Rommel przygotował rozkazy na wypadek konieczności wykonania odwrotu wraz z nastaniem wieczora.

16 stycznia Nowozelandczycy zaskoczyli i zdobyli trzy M14, które biwakowały na pustyni na południe od Buerat. Po zapadnięciu ciemności stoczyli ciężką dwugodzinną walkę z 15 niemieckimi czołgami i tyloma M14, wyłączając z walki dwa włoskie czołgi oraz liczne działa i pojazdy, tracąc przy tym cztery „Crusadery”. Podczas tego starcia otwarto małą wyrwę pomiędzy „Centauro” oraz 15. DPanc. na południu i 90. DLekk. na północy. Wojskom Osi kończyło się paliwo i amunicja, wobec czego Rommel nakazał odwrót na linię obrony Homs-Tarhuna, który miano wykonać pod osłoną nocy. Odskok od wroga wykonano bez przeszkód, gdyż swoim zwyczajem Brytyjczycy działań zaczepnych nocą nie podejmowali.