Dalszy odwrót w Trypolitanii
11 grudnia 1942 r. kombinowana GB z dywizji „Ariete” i „Centauro” znajdowała się najbardziej
na południu ugrupowania wojsk Osi w Libii. Jej siła wynosiła 57
sprawnych czołgów M14 i około 2000 żołnierzy, paliwa było tylko na
pokonanie 20-30 mil (maksymalnie 50 km), czyli podobnie jak w innych
jednostkach Osi, przez co aktywność ograniczono do minimum. Było
oczywistym, że atak aliantów jest nieunikniony. Dlatego po zmroku wojska
pancerne miały się wycofać, zostawiając za sobą tylko ariergardy, które
miały opóźnić pościg. Odskok od przeciwnika poszedł zgodnie z planem i
od północy droga (zapewne Via Balbia) pełna była czołgów i dział wojsk
niemiecko-włoskich, które kierowały się na zachód. W obliczu
napływających informacji wywiadu alianci przyspieszyli swój plan ataku
na Mersa Brega. Nocą 12/13 grudnia zaatakowali straże tylne Osi i
zdołali się przez nie przebić. GB „Ariete-Centauro”, znajdująca się 16
km na południe od wybrzeża, musiała pokonać najdłuższy dystans, zmagając
się także z najtrudniejszym terenem.
13 grudnia GB
„Ariete-Centauro”, zamykająca odwrót Osi, została zaatakowana w pobliżu
El Agheila przez 8. BPanc. O 11.30 ariergarda Włochów, cztery działa i
trzy M14, została ostrzelana przez osiem „Shermanów” i musiała się
wycofać. Godzinę później główna pozycja Włochów, rozciągnięta po obu
stronach drogi nadmorskiej, została zaatakowana. Odpowiedzią był ostrzał
włoskiej artylerii, który zniszczył liczne pojazdy przeciwnika. O
godzinie 15.00, po silnym ostrzale brytyjskich 25-funtówek, brytyjskie
czołgi natarły na GB „Ariete-Centauro”. Godzinę później kompania 12 M14
zaatakowała Brytyjczyków z północnego-zachodu. Włoskie czołgi wpadły w
końcu na „Shermany”, które wyłączyły z walki sześć M14 i kolejne dwa
półtora godziny później. Później Brytyjczycy skupili się na przełamaniu
włoskiej obrony przeciwpancernej, niszcząc tuzin armat kal. 47 mm i
biorąc 50 jeńców. Włosi zgłosili zniszczenie 22 „Shermanów” i dwóch
samochodów pancernych. Niemal tradycyjnie dla siebie Brytyjczycy
zatrzymali się na noc i pozwoli włoskiej grupie bojowej wycofać się pod
osłoną ognia artylerii. Postawa Włochów zyskała sobie szacunek Niemców, w
tym samego Rommla: „Włosi stoczyli wspaniałą walkę, za którą zasłużyli
na najwyższe uznanie”.
Mniejsze sukcesy, jak ten, nie mogły
jednak zatrzymać postępów aliantów przez dłuższy czas. Wojska Osi
utrzymały swą spójność przez cały odwrót i utrzymały Cyrenajkę dłużej
niż można było tego oczekiwać. 16 grudnia Niemcy i Włosi osiągnęli
Nofilia, a dwa dni później Syrtę, którą zamierzali utrzymać do świąt.
Zamiast tego musieli wycofać się do Buerat, które osiągnięto 31 grudnia
1942 r. 3 stycznia 1943 r. wycofano włoską piechotę z Buerat na ostatnią
pozycję przed Trypolisem: Homs-Tarhuna. Zastąpiły ją wojska pancerne
Osi, GB „Ariete” w Buerat nad wybrzeżem, 15. DPanc. i 90. DLekk. w
centrum i GB „Centauro” na południu w głębi pustyni.
9 stycznia
Rommel znalazł czas, by zjeść obiad z oficerami z „Centauro” i odkrył,
że walczył przeciwko płk Pizzolato podczas I Wojny Światowej. Oficerowie
wymienili uwagi o tamtej wojnie, by uciec od problemów obecnej swojej
sytuacji. 13 stycznia do Tunezji odesłano 21. DPanc., by osłaniała tyły
wojsk Rommla, ale swoje ostatnie czołgi przekazała do siostrzanej 15.
DPanc. 15 stycznia GB „Ariete” została ostatecznie wchłonięta przez
„Centauro”, której grupę bojową przemieszczono w centrum ugrupowania
Osi, pozycje na północy zajęła 90. DLekk., a na południu 15. DPanc. GB
„Centauro” miała wówczas 57 czołgów M14, 98 dział polowych, 66 armat
ppanc. i 16 samochodów pancernych. Wojska Osi miały paliwa na pokonanie
240 km, dwie trzecie normalnego zapasu amunicji i racje żywności na pięć
dni. Tego samego dnia aliancie wojska pancerne zaatakowały Buerat, a
nowozelandzka 2. DP próbowała obejść je od południa. W południe Rommel
przygotował rozkazy na wypadek konieczności wykonania odwrotu wraz z
nastaniem wieczora.
16 stycznia Nowozelandczycy zaskoczyli i
zdobyli trzy M14, które biwakowały na pustyni na południe od Buerat. Po
zapadnięciu ciemności stoczyli ciężką dwugodzinną walkę z 15 niemieckimi
czołgami i tyloma M14, wyłączając z walki dwa włoskie czołgi oraz
liczne działa i pojazdy, tracąc przy tym cztery „Crusadery”. Podczas
tego starcia otwarto małą wyrwę pomiędzy „Centauro” oraz 15. DPanc. na
południu i 90. DLekk. na północy. Wojskom Osi kończyło się paliwo i
amunicja, wobec czego Rommel nakazał odwrót na linię obrony
Homs-Tarhuna, który miano wykonać pod osłoną nocy. Odskok od wroga
wykonano bez przeszkód, gdyż swoim zwyczajem Brytyjczycy działań
zaczepnych nocą nie podejmowali.