Wojna Mussoliniego

W listopadzie 1943 r. Niemcy zajęli wyspy Simi, Kos i Stampalia. Niemieckie ataki powietrzne nękały włoską Dywizję „Regina” stacjonującą na Leros. Zniszczono stacjonujące tutaj wodnosamoloty oraz wiele pozycji włoskiej artylerii. 12 listopada rozpoczęło się lądowanie na Leros. Niemieckie środki desantowe napotkały intensywny ostrzał włoskiej artylerii, którą starała się uciszyć Luftwaffe. Lądowanie w włoskim sektorze przerwano. W głąb lądu udało się natomiast wedrzeć w brytyjskim sektorze, a spadochroniarze zajęli wiele kluczowych instalacji na wyspie. Walki trwały przez pięć dni, ale zwłaszcza aktywność niemieckiego lotnictwa nie pozwoliła Brytyjczykom, Nowozelandczykom i Włochom stawiać bardziej skutecznego oporu. Większość piechurów Dywizji „Regina” odmówiła podjęcia walki z dotychczasowymi sojusznikami. W takich okolicznościach obrońcy wyspy musieli skapitulować, choć część zdołała uciec na różnych łodziach, które udało im się znaleźć na wyspie. Większość Włochów dołączyła do Niemców w roli kawisów (Kampfwillige). Ci spośród Włochów, którzy walczyli z desantem, zostali wzięci do niewoli, a w przeciągu kilku następnych dni Niemcy wymordowali włoskich oficerów, w tym dwóch admirałów.

Do końca listopada wszystkie wyspy Morza Egejskiego wpadły w ręce Niemców, za wyjątkiem Samos. Tutaj Brytyjczycy i włoska DP „Cuneo” długo wytrzymywali pod bombami Luftwaffe, a w końcu tych pierwszych ewakuowano morzem. Dla Włochów miało zabraknąć środków ewakuacyjnych, więc zostawiono ich na pastwę Niemców. Wywieziono przynajmniej generała Soldarellego. Kampania egejska skończyła się katastrofą, Brytyjczycy stracili pięć tysięcy ludzi, a Włosi 25 tys.

W tym samym miesiącu gen. Harold Alexander dał gen. Messe zielone światło na wprowadzenie do walki na Półwyspie Apenińskim pierwszej włoskiej jednostki. Natychmiast wydano stosowne rozkazy dla Pierwszego Zgrupowania Zmotoryzowanego gen. Vincenzo Dapino (Primo Raggruppamento Motorizzato, w sile ok. brygady).

Pierwsi do walki weszli artylerzyści z 11. p.art. Pomimo zimna panującego ostatniego dnia listopada uwijali się przygotowując swoje działa kal. 75, 100 i 105 mm. Nazajutrz mieli wspierać wysiłki amerykańskiej 5. Armii.

Chłodnego, wilgotnego ranka 1 grudnia włoskie działa otworzyły ogień w stronę niemieckich pozycji nad rzeką Garigliano. Akcja potrwała dwa dni, spotykając się z odpowiedzią niemieckiej artylerii. Później rozpoczęło się natarcie alianckiej piechoty, które włoscy artylerzyści wspierali przez kolejne pięć dni. Nie trzeba było nawet zmieniać pozycji ogniowych, gdyż natarcie utknęło bardzo szybko.

8 grudnia do walki weszła reszta włoskiego zgrupowania otrzymując zadanie zajęcia tzw. luki Mignano, która według amerykańskiego wywiadu miała być praktycznie niebroniona. Okazało się to prawdą i Włosi odnieśli dość łatwe zwycięstwo. Jednak Niemcy szybko zdali sobie sprawę ze swojej pomyłki i następnego dnia kontratakowali siłami grupy bojowej z Dywizji „Hermann Göring” i 15. Pułku Grenadierów Pancernych. Włosi mieli mało argumentów przeciwko czołgom i działom samobieżnym, ale walczyli z uporem. Oficerowie motywowali walczących krzycząc, że walczą o honor Włoch. Do końca dnia obrońcom udało się utrzymać pozycje, a Niemcy wycofali się.

Następnego dnia Niemcy ponowili atak, a Włosi wykonali rozkaz mówiący o opóźnianiu przeciwnika i odskoku na pozycje wyjściowe. Dowodzący 5. Armią USA nie miał do postawy Włochów większych zastrzeżeń i ich jednostka pozostał na froncie.

15 grudnia ludzie gen. Dapiano ponownie przeszli do ataku. Cennym wzmocnieniem okazał się 51. batalion bersalierów. Akcję rozpoczął 45 minutowy ostrzał artylerii, a później do walki ruszyła piechota. Do niewoli wzięto 50 Niemców oraz zdobyto dwie armaty kal. 88 mm. Następnego dnia 4. pułk bersalierów zdobył wzgórze na końcu doliny Liri. Po tych dwóch sukcesach Włochów wycofano z frontu. Na wniosek Clarka jednostka miała zostać umundurowana i wyposażona na brytyjską modłę.