Wojna Mussoliniego

29 WRZEŚNIA:

W każdej dzielnicy walką kierowali lokalni przywódcy (lista dostępna na Wiki we fragmencie o 29 września: https://it.wikipedia.org/wiki/Quattro_giornate_di_Napoli).

Na Piazza Giuseppe Mazzini Niemcy atakowali ze wsparciem czołgów (ponownie pisze się o Tygrysach, ale z dużą pewnością były to Pz IV), a broniło się nie więcej niż 50 powstańców. Straty Włochów wyniosły tutaj 12 poległych i 15 rannych.

Dzielnica robotnicza Ponticelli została silnie ostrzelana, po czym Niemcy rozpoczęli masakrę ludności cywilnej.

Wybuchły walki na lotnisku Capodichino i na Piazza Ottocalli, gdzie zginęło m.in. trzech włoskich lotników.

W ciągu dnia w niemieckiej kwaterze głównej przy alei Vittorio Emanuele (wielokrotnie już atakowanej przez powstańców) doszło do rozmów płk Waltera Scholla i por. Enzo Stimolo. Niemiec zażądał dla oblężonych ludzi mjr Sakaua wolnej drogi, a w zamian obiecał zwolnić zakładników przetrzymywanych w Campo Sportivo del Littorio. Po raz pierwszy w Europie Niemcy paktowali z powstańcami jak z równymi sobie. Obie strony zawarły porozumienie, które było przez nie respektowane.

Wśród ofiar tego dnia był Mario Menichini (18 lat, rok wcześniej na ochotnika wstąpił do milicji faszystowskiej, a dzień przed śmiercią na wieść o powstaniu zdezerterował i wrócił walczyć o swoje miasto), który zginął atakując granatem niemieckie czołgi.

30 WRZEŚNIA:

Niemcy każdą możliwą drogą próbowali ewakuować się z Neapolu. Walki nie wygasały. Niemieckie działa zajmujące pozycje na stokach Capodimonte przez cały dzień ostrzeliwały obszar między Port’Alba i Materdei. Do intensywnych strać dochodziło w rejonie Porta Capuana.

Profesor Antonio Tarsia in Curia ogłosił się przywódcą powstania, przejmując pełnię władzy cywilnej i wojskowej.

Okupanci kontynuowali zniszczenia, np. podpalono Archiwum Państwowe w Neapolu

1 października 1943 r. o 9.30 czołówki 7. DPanc. weszły do Neapolu. W tym momencie miasto było już ewakuowane przez Niemców i nie toczyły się o nie dalsze walki. Według większości autorów w ciągu trwającego 76 godzin powstania zginęło 168 żołnierzy i partyzantów oraz 159 cywilów, a rany odniosło 162 Włochów, było też 19 nierozpoznanych ofiar śmiertelnych; powojenna komisja doliczyła się 155 ofiar wśród partyzantów, ale rejestry Cimitero di Poggioreale (cmentarza) mówią z kolei o 562 pochowanych tam ludziach. Starty Niemców są mi na tę chwilę nieznane.

Skutkiem militarnym było oddanie Neapolu i jego portu w alianckie ręce bez konieczności prowadzenia ciężkich walk ulicznych, co z pewnością oszczędziło miastu wielu zniszczeń i ofiar wśród jego mieszkańców. Uniknięto także zaplanowanej przez Niemców masowej deportacji. Oficjalnie status wojownika o wolność uzyskało 1589 uczestników powstania, choć z bronią w ręku miało walczyć ponad 2000.
—————————————————————-
Odrzuciwszy emocje należy odpowiednio umiejscowić powstanie neapolitańskie w historii kampanii włoskiej. Było ono oczywiście jedynie epizodem i dla powstańców miało szczęśliwy przebieg. Główną okolicznością ułatwiającą jego przeprowadzenia był aliancki desant pod Salerno, którego oczywistym celem było zdobycie portu w Neapolu. Gdyby nie zwycięstwo wojsk anglo-amerykańskich w tej bitwie, to Niemcy z całą pewnością pokonaliby słabo uzbrojonych powstańców i spacyfikowaliby miasto. Zwraca też uwagę, że na ulicach miasta w dużej mierze walczyli nastolatkowie, prosta matematyka: miasto miało w 1940 r. około miliona mieszkańców, w 1943 r. zarządzający przymusowy pobór do pracy Niemcy wyliczyli, że w Nepolu pozostało ok. 30 tys. mężczyzn w wieku 18-33 lat. Reszta zasiliła szeregi armii (poległa, trafiła do niewoli alianckiej lub niemieckiej, lub pod bronią pozostawała z wojskiem włoskim w całym basenie Morza Śródziemnego) lub służyła w flocie handlowej (uwagi z grubsza jak w przypadku żołnierzy). Potencjał ludzki powstanie miało więc wyjątkowo ograniczony (jak w każdym masowo bombardowanym mieście wielu mieszkańców schroniło się też na prowincji).

A sam port? Już cztery dni później zawinął tam pierwszy statek typu Liberty, ale zniszczenia (część powstała wcześniej) były ogromne: Ponad 140 (130?) widocznych lub całkowicie zatopionych wraków zaścielało dno portowe. Były to wielkie oceaniczne liniowce, tankowce, niszczyciele, pływające dźwigi, holowniki, promy czy nawet kutry rybackie. Mało tego, Niemcy dołożyli do tego złomowiska lokomotywy i ciężarówki, butle ze sprężonym tlenem, skrzynie z amunicją, miny. Cały port pokrywał też gruby kożuch rozlanej ropy. 73 elektryczne żurawie wysadzono w powietrze, zburzono elewatory zbożowe i budynki administracyjne. Nawet przystań rybacka i jachtowa zostały zniszczone.