Wojna Mussoliniego

Messerschmitt Bf 109 G-6trop z 153. Squadriglia/3° Gruppo C.T., lotnisko Comiso, 1943 rok.

Dostawy Bf 109 rozpoczęły się 19 kwietnia 1943. Do zawieszenia broni Regia Aeronautica otrzymała przynajmniej 122 samoloty, w tym 15 Bf 109 F-4, sześć G-2, 10 G-4, i 91 G-6. Myśliwce wersji F były stare, zbudowane w 1941 r., w większości zabrane z niemieckich jednostek stacjonujących w Grecji. Ze względu na swoją leciwość w większości posłużyły do treningu. Gustavy w większości pochodziły z niedawnej produkcji, zbudowane między lutym-marcem 1943 r. przez fabryki Erla, MTT i WNF. Prawie wszystkie były dostarczane przez Bari Luftpark (składnicę lotniczą we włoskim Bari). Pierwszą włoską jednostką, która otrzymała niemieckie myśliwce było 150° Gruppo (363., 364. i 365. Squadriglie). Na początku kwietnia przekazano myśliwce z JG 53. Początkowo piloci dywizjonu kręcili nosem na jego słabszą niż w włoskich myśliwcach manewrowość, ale niebawem doceniono jego silne uzbrojenie i prędkość. Ku zaskoczeniu Niemców, ich sojusznicy błyskawicznie zdołali opanować pilotaż Messerschmittów.

Niebawem niemiecki myśliwiec otrzymały 73. Squadriglia z 9° Gruppo C.T., której piloci pod koniec czerwca 1943 r. przeszkolili się na 18 Bf 109 G-4, i 84. Sq. z 10° Gruppo C.T., której w maju 1943 r. czasowo przydzielono kilka Bf 109 G. Obie eskadry pochodziły z 4° Stormo i obie niebawem przesiadły się na rodzime MC.205 V. Zwłaszcza o lotnikach 73. Squadriglia wiadomo, że byli pod dużo większym wrażeniem rodzimego myśliwca zakładów Macchi. W połowie maja Messerschmitty trafiły do 70. Sq. z 23° Gruppo, a pod koniec miesiąca do 3° Gruppo (153., 154. i 155. Sq.). Przekazaniu 23 myśliwców z II./JG53 do 3° Gruppo towarzyszyli oficjalni niemieccy korespondenci wojenni.

18 maja 1943 4° Stormo C.T. otrzymał swoje pierwsze dwa Bf 109 na lotnisku Ciampino. Rozpoczęły się przygotowania do przezbrojenia pułku na niemiecki myśliwiec, chociaż ostatecznie do niego nie doszło i Messerschmitty przekazano ostatecznie do 23° Gruppo. Giulio Reiner, dowódca 73. Squadriglia, tak wspomina swój pierwszy kontakt ze sto dziewiątką:
„Po naszym przybyciu na lotnisko Ciampino Sud (19 maja 1943), spotkaliśmy 10° Gruppo, które z garstką MC.202 operował w obronie Rzymu, mając swoje sekcje także na lotniskach w Furbara, Cerveteri i Kapui. Dywizjon otrzymał wówczas także kilka Bf 109 F-2 i G-2, piloci po kolei szykowali się do przesiadki na te maszyny, wykonując kilka lotów szkoleniowych, zaznajamiając się z nowym myśliwcem. 22 maja 9° Gruppo otrzymał dwa Bf 109 G-2 z 10° Gruppo i natychmiast przystąpiliśmy do zapoznania się z maszyną i wykonywania lotów treningowych.
Kilka dni wcześniej dowódca naszego Stormo, Ten. Col. Armando François, poprosił mnie o pełną ocenę niemieckiego myśliwca, bym sprawdził jego osiągi i granice jego manewrowości, celem stworzenia taktyki walki i nauki naszych pozostałych pilotów. Niestety, Bf 109 G-2 dostarczone do naszej jednostki były często niesprawne i wcześniej wykonywały loty operacyjne z kilkoma MC.202, powodowało to, że była tylko ograniczona ilość paliwa. Po moich dwóch pierwszych lotach 24 i 25 maja, następny wykonałem dopiero 16 czerwca o 6.00. Niedługo po lądowaniu dowiedziałem się o przeniesieniu do Vicenzy, gdzie przy 3° Stormo niedawno powstała jednostka treningowa, która miała być punktem zbiorczym dla Bf 109 przybywających z Niemiec i szkolić pilotów. Podróż mieliśmy odbyć na pokładzie Ca.133, miałem zabrać z sobą 10 doświadczonych pilotów z 9° i 10° Gruppo. Mieliśmy przesiąść się na wersję G-6 i przeprowadzić następnie 10 myśliwców do Ciampino, by przezbroić cały Stormo.
Następnego dnia, 17 czerwca 1943, wystartowaliśmy na Ca.133 z pięcioma-sześcioma pilotami 9° Gruppo. W Cerveteri dosiadło się do nas kilku ludzi z 10° Gruppo i ruszyliśmy do Vicenzy. Zostałem ciepło przyjęty przez przyjaciół z 3° Stormo i natychmiast nawiązałem kontakt z personelem naziemnym jednostki i niemieckimi specjalistami, którzy przybyli z myśliwcami. Z pewnym zdziwieniem odkryłem, że perfekcyjnie mówią po włosku, dzięki czemu mogłem z łatwością dowiedzieć się o wszystkich sekretach Bf 109, które otrzymaliśmy. Były to cztery Bf 109 G-2 i sześć Bf 109 G-6, wszystkie w wariancie R-3 zaopatrzonym w 300 litrowy pomocniczy zbiornik paliwa pod brzuchem. Samoloty stały przede mną na lotnisku i miałem okazję dokładnie im się przyjrzeć. W porównaniu z włoskimi samolotami zostały zbudowane i wykończone z mniejszą dbałością o szczegóły, ale jednak wyglądały na solidne, skuteczne i proste w utrzymaniu, innymi słowy doskonałe na wojnę […].
19 czerwca 1943 wystartowaliśmy w dwóch formacjach, składających się odpowiednio z dwóch i trzech par, skierowaliśmy się na południe. 20 czerwca niespodziewanie dostaliśmy rozkaz, by oddać wszystkie Bf 109 do 23° Gruppo z 3° Stormo, także bazującego w Ciampino, by bronić Rzymu”.

Kiedy 4° Stormo oddał swoje Bf 109, głównym włoskim ich użytkownikiem zostały dwa Gruppi Autonomi (samodzielne dywizjony). Były to 3° i 150° Gruppi, które bazowały na sycylijskich lotniskach, odpowiednio San Pietro di Caltagirone (Katania) i Comiso (Ragusa). Ich proces szkolenia był utrudniony brakiem dwumiejscowych maszyn treningowych i części zamiennych do myśliwców, Niemcy odmówili ich dostarczenia, by mieć Włochów pod ścisłą kontrolą.

Przypominam, że książka „Betasom. Włoska broń podwodna w bitwie o Atlantyk 1940-1945” jest dostępna w nowej cenie 30 zł na moim Allegro: https://allegrolokalnie.pl/…/betasom-wloska-bron…

Wspomóż autora za pośrednictwem Patronite:
https://patronite.pl/WojnaMussoliniego

Szersze użycie niemieckich samolotów w włoskich jednostkach zostało spowodowane, nie bez hipokryzji, coraz bardziej licznymi włoskimi problemami technologicznymi i przemysłowymi. Na przykład, istniejące protokoły z sześciu spotkań najważniejszych generałów włoskiego lotnictwa (generali di squadra aerea – brak odpowiednika w polskiej nomenklaturze. Włoska Squadra Aerea (Flota Powietrzna) składała się z brygad i dywizji lotniczych), które odbyły się do 12 czerwca 1943, nie noszą żadnej wzmianki o możliwości zakupu z Niemiec nowoczesnych maszyn. Pomimo tego, że już w marcu zdano sobie sprawę, że pożądana standaryzacja do dwóch typów maszyn – myśliwca i bombowca, odpowiednio w wariancie maszyny wsparcia pola walki i ciężkiego myśliwca, nie będzie możliwe szybciej niż w 1944 r. Ta cisza wynikała prawdopodobnie z zakłopotania, lub z iluzji, że potrzeba powyższa może być tylko tymczasowa. Niemcy także nie wykazywali entuzjazmu dla tej koncepcji. Idea dostarczenia Messerschmittów dla Regia Aeronautica, na którą z powodów politycznych nalegał Hitler, napotkała opór głównie ze strony marszałka Göringa, uważającego, że będzie to oznaczało wycofanie z walki dużej liczby jakże potrzebnych Bf 109.

27 lutego 1943 Regia Aeronautica zwróciła się do Luftwaffe o 500 maszyn, z czego 60% myśliwców i 40% bombowców. Do 5 maja roszczenie Włochów wzrosło do 300 Bf 109 G, 200 Ju 87 i Ju 88, 50 Me 210, 12 Dornier Do 217 i 60 szybowców DFS 230. Niemcy mieli wiele zastrzeżeń, w końcu jednak władze Luftwaffe musiały zaakceptować porozumienie osiągnięte pomiędzy Hitlerem i Mussolinim. Długi dokument z 14 kwietnia ujawnia, jak na współpracę zapatrywał się marszałek Albert Kesselring (dowódca niemieckich sił zbrojnych na południu Europy): „Pod koniec takiego treningu na niemieckich samolotach, jednostki (włoskie) gotowe na front powinny dołączyć do niemieckich jednostek liniowych i uczestniczyć wraz z nimi w operacjach, aż do otrzymania następnych rozkazów”. Kesselring chciał, by włoskie Gruppo (dywizjon) myśliwców wchodził w skład niemieckich Jagdgeschwader, Squadriglia (eskadra) bombowców w skład Kampfgruppe. Dalej propozycje Kesselringa: „Włoski personel przydzielony do niemieckich jednostek będzie składał raporty swoim dowódcom eskadr i dowódcom sekcji; do treningu i lotów operacyjnych będą przystępować pod rozkazami odpowiednich dowódców niemieckich eskadr i dywizjonów”. Podobnie restrykcyjny był marszałek, kiedy szło o względy logistyczne: „Niezbędne wyposażenie techniczne będzie dostarczone w odpowiednim czasie przez sztab II Luftflotte do gotowych operacyjnie włoskich jednostek bazujących na lotniskach niemieckich jednostek, z którymi będą one współpracować”.

Zgodnie z niemieckim stenogramem ze spotkania z dnia 13 maja: „Włoskie jednostki przedłożą wniosek o niezbędne części zamienne i materiały eksploatacyjne do najbliższego niemieckiego punktu zaopatrzeniowego. By być pewnym, że zapotrzebowanie nie zostało zawyżone, jest niezbędnym, by każde Gruppo wskazało trzy osoby (oficerów), które własnym podpisem autoryzują zapotrzebowanie skierowane do niemieckiego punktu zaopatrzenia”. Ta rozbudowana biurokracja miała na celu jak najbardziej restrykcyjną kontrolę nad włoskimi jednostkami. Pokazuje to także, czemu włoskie prośby z czerwca 1943 r. o przysłanie części zamiennych dla Messerschmittów spotkały się z odmową.

Wszystkie włoskie prośby o wyposażenie dla Bf 109 były systematycznie odrzucane, a motywacja niemieckiej odmowy brzmiała jak refren. Zapytanie o radia: „Takie dostawy nie mogą mieć miejsca. Włoskie Gruppi będą musiały prosić o pomoc odpowiadające im niemieckie jednostki”. O uzbrojenie: „Niestety, takie dostawy nie mogą mieć miejsca. W związku z tym wskazuje się, że włoskie Gruppi, nawet o broń, będą musiały zwrócić się z prośbą do odpowiadającym im jednostek niemieckich”. O amunicję: „Prośba o amunicję do broni pokładowej jest zbyteczna, gdyż włoskie jednostki będą zawsze współpracować z jednostkami niemieckimi”.

Nie ma śladu po tych restrykcyjnych zasadach w zawartym przez Hitlera i Mussoliniego porozumieniu. Dlatego uzasadnione jest stwierdzenie, że Kesselring starał się jak najkorzystniej wybrnąć z narzuconej mu z góry decyzji politycznej, lub przynajmniej zmniejszyć jej negatywne dla swoich ludzi skutki. Gdyby plan Kesselringa został zrealizowany, miałoby to taki skutek, że w jego II Luftflotte 1/3 każdej z jednostek stanowiłby element wywodzący się z Regia Aeronautica, zachowując jedynie najbardziej powierzchowne pozory ich przynależności do włoskiego lotnictwa. Taka sytuacja nigdy nie zaistniała, ale dużo mówi o wzajemnych relacjach w ramach Osi.

Przypominam, że książka „Betasom. Włoska broń podwodna w bitwie o Atlantyk 1940-1945” jest dostępna w nowej cenie 30 zł na moim Allegro: https://allegrolokalnie.pl/…/betasom-wloska-bron…

Wspomóż autora za pośrednictwem Patronite:
https://patronite.pl/WojnaMussoliniego

Kolejny artykuł w cyklu powtórkowym to tekst o myśliwcu Bf 109 w służbie włoskiej Regia Aeronautica.

Pierwsze spotkanie włoskich pilotów z myśliwcem Messerschmitt Bf 109 miało miejsce w lipcu 1937 r. w Zurychu w czasie odbywających się tam pokazów lotniczych. Pierwszy Bf 109 D zdeklasował wówczas innych uczestników, w tym włoską drużynę wyposażoną w Fiaty CR.32. Te dwa myśliwce niebawem spotkały się także w czasie Hiszpańskiej Wojny Domowej, gdzie Niemcy kształtowali swoją nowoczesną taktykę prowadzenia wojny powietrznej.

W sierpniu 1939 r. Regia Aeronautica miała okazję poddać próbom cztery Bf 109 E w swoim centrum eksperymentalnym w Guidonia. Z powodu wybuchu wojny maszyny szybko wróciły do Niemiec. Włoscy piloci zdążyli jednak docenić jego konstrukcję i doskonałość 1100 KM silnika DB 601 z wtryskiem paliwa. W tym okresie koncern Alfa Romeo negocjował produkcję licencyjną tego silnika w swoich nowych zakładach w Pomigliano d’Arco w pobliżu Neapolu. W marcu 1940 r. firma zaproponowała budowę w tym samym miejscy Bf 109, zamiast Fiata G.50, który zamówiły władze włoskiego lotnictwa. Propozycję puszczono mimo uszu.

Jesienią 1940 r. włoski udział w Bitwie o Anglię zrodził sposobność bezpośredniego porównania Bf 109 z włoskimi myśliwcami CR.42 i G.50. Na tym froncie myśliwce Fiata pokazały swoją niższość, oprócz innych spraw nie były w stanie prowadzić połączonych operacji. To skłoniło dowódcę włoskiego korpusu gen. Corso Fougiera do wynegocjowania z II Luftflotte porozumienia w sprawie szkolenia pilotów 20° Gruppo na Bf 109.

Chociaż nadal operowano na G.50, dwie eskadry dywizjonu (352. i 353.) otrzymały po jednym Bf 109. Większość ich pilotów zdążyła przeszkolić się na niemieckim myśliwcu i wykonać wymierną ilość lotów. 20° Gruppo nie przezbroił się jednak w Messerschmitty nim opuścił Belgię w kwietniu 1941 r.

Pierwszym włoskim Bf 109 był myśliwiec wersji E-7 (jeden z 12 jakie w marcu 1941 r. otrzymała Jugosławia) zmontowany na lotnisku w Tiranie przez personel 150° Gruppo z części samolotu zniszczonego na ziemi podczas krótkiej kampanii jugosłowiańskiej. Myśliwiec został utrwalony na zdjęciach, nosił włoskie malowanie, ale czy rzeczywiście latał nie wiemy. Z pewnością nie dotarł on do Guidoni, w przeciwieństwie do innych łupów wojennych z tej kampanii.

W późniejszym okresie losy wojny zmieniły się znacząco na niekorzyść Włochów. Regia Aeronautica poniosła ogromne straty. Pomiędzy 1 listopada 1942 i 30 czerwca 1943 stracono z różnych powodów 2190 samolotów różnych typów. Ponadto 1790 kolejnych maszyn zostało uszkodzonych w takim stopniu, że nie udało się ich naprawić środkami dostępnymi przy jednostkach lotniczych i musiały zostać odesłane na naprawy do zakładów we Włoszech, tylko niewiele z nich powróciło do jednostek. We wcześniejszych walkach od dnia przystąpienia Włoch do wojny (10 czerwca 1940) stracono dalszych 3880 samolotów. Włoskie lotnictwo wyraźnie przegrywało wojnę na wyczerpanie z siłami sprzymierzonych. W ciągu pierwszych czterech miesięcy 1943 r. włoski przemysł zdołał wyprodukować zaledwie 182 samoloty (26 bombowców lub maszyn torpedowych, 132 myśliwce lub samoloty myśliwsko-bombowe i 24 samoloty zwiadowcze). Potężna flota powietrzna aliantów cały czas atakowała włoskie lotniska i przemysł. W przededniu inwazji na Włochy lotnictwo tego kraju stawało się niemal bezbronne.

Przypominam, że książka „Betasom. Włoska broń podwodna w bitwie o Atlantyk 1940-1945” jest dostępna w nowej cenie 30 zł na moim Allegro: https://allegrolokalnie.pl/…/betasom-wloska-bron…

Wspomóż autora za pośrednictwem Patronite:
https://patronite.pl/WojnaMussoliniego