Wojna Mussoliniego

Pocztówka poświęcona Ardytom z Corpo Truppe Volontarie. Druga część wspomnień podporucznika Giuseppe Fassio z Hiszpanii:

W trakcie walk o Guadalajarę batalion został praktycznie rozbity, wobec czego przeniesiono mnie do 2. Compagnia 1. Battaglione 1. Reggimento Frecce Azzurre Divisione. Między Włochami a Hiszpanami współpraca układała się dobrze na wszystkich szczeblach. Żołnierzy cechowało wysokie morale; tyle że nasza broń pochodziła ze starych zapasów i nie byliśmy z niej zadowoleni.

Pod Sierra Grana (Cerro del Toro) otrzymałem rozkaz rozpoznania doliny na okoliczność obecności wroga. Ktoś jednak zapomniał powiedzieć żołnierzom o mojej misji i wkrótce ostrzelali mnie z pobliskich gór. Wtenczas nieprzyjaciel zaczął do mnie strzelać z przeciwległego pasma.

Padłem plackiem na ziemię, żeby nie zginąć. W końcu nasi ludzie dowiedzieli się o moim zadaniu, lecz nie mogłem ruszyć się przed zmrokiem, gdyż nieprzyjaciel także wiedział o mojej obecności. Tak czy owak chyba dobrze wykonałem misję, albowiem wróg nie strzelałby, gdyby jego żołnierze znajdowali się w dolinie.

Zostałem ranny pod Sierra Grana 21 kwietnia, kiedy chroniłem się przed ogniem nieprzyjaciela i kula przeszyła mi tylną niewymowną część ciała. Otrzymałem za to brązowy Medal Walecznych.

Podczas oblężenia Bilbao, 13 czerwca 1937 roku, w pobliżu Sierra Altezuela zostałem ponownie ranny. Zdarzyło się to w czasie porannego ataku; pocisk dum-dum trafił mnie w prawą nogę. Na szczęście mój ordynans miał ze sobą sznur, więc obwiązał mi nogę i ukrył w okopie.

Tymczasem samoloty faszystów bombardowały pozycje komunistów i odłamek zranił mi lewe ramię. Zabrano mnie do opatrzenia dopiero późnym popołudniem. Trafiłem do szpitala w Sewilli, a następnie, w lipcu, wróciłem do Włoch na pokładzie pływającego szpitala „Gradisca””.

Żołnierze Corpo Truppe Volontarie w czasie dystrybucji prasy, Hiszpańska Wojna Domowa. Poniżej pierwsza część ciekawego świadectwa jednego z żołnierzy C.T.V. Ciekawe, że opowiadający wspomina, że nie był ochotnikiem. Włoska literatura jak jeden mąż twierdzi raczej, że do Hiszpanii trafiano jedynie z własnego wyboru, choć z różnych powodów np. materialnych etc.

Podporucznik Giuseppe Fassio z Motomitraglieri Battalione 9. Bersaglieri Reggimento [batalion zmotoryzowanych karabinów maszynowych 9. pułku bersalierów] wspomina jak dla niego wyglądała kampania hiszpańska:

W roku 1937 otrzymałem wiadomość, że mój pluton został wybrany spośród całego batalionu w celu wypełnienia zagranicznej misji. Batalion nasz był wyposażony w motocykle z zamontowanym z przodu lekkim karabinem maszynowym.

W Neapolu, przed wyruszeniem w podróż, musiałem kupić sobie kompletne umundurowanie tropikalne w kolorze khaki i bieliznę. Wywnioskowałem, że wysyłają nas do Afryki Wschodniej.

Neapol opuściliśmy 7 stycznia 1937 roku. Już na okręcie oznajmiono nam, że płyniemy do Hiszpanii, gdzie w charakterze „ochotników” będziemy walczyć przeciwko komunistom. Usunęliśmy z mundurów wszelkie oznakowania, ażeby nie rozpoznano naszego pochodzenia w razie zatopienia statku; założyliśmy je z powrotem po wylądowaniu w Hiszpanii.

Zszedłem na ląd w Kadyksie i, będąc żołnierzem bersalierów zmotoryzowanych, zostałem przydzielony do Littorio Divisione, pod dowództwem generała Bergonzoli. Otrzymałem automatycznie awans na porucznika i dowodziłem plutonem w bitwie o Malagę. Nasi sprzymierzeńcy, czyli hiszpańskie siły antykomunistyczne zwane Falangą, pod dowództwem generała Francisca Franca, walczyli dobrze, natomiast komuniści byli fatalnie zorganizowani.

Corpo Truppe Volontarie defiluje w Barcelonie, luty 1939 r.

26 stycznia 1939 upadła Barcelona, jako jedne z pierwszych do miasta wkroczyły włoskie tankietki. Jakie to było wówczas miasto? Według któregoś z historyków przychylnych republice niemal wymarłe, według Ferdinando Pedriali, autora monumentalnego opracowania o włoskiej interwencji w Hiszpanii, wkraczającą armię jak wyzwolicieli witał radosny tłum…

Wiadomość o upadku Barcelony zastała hrabiego Ciano na polu golfowym. Natychmiast przekazał ją do Terminillo, gdzie przebywał Duce. Ciano zapisał tego dnia w dzienniku: „zwycięstwo w Hiszpanii przypieczętowane jest jednym imieniem – Mussolini”. Jeszcze tego samego dnia przed Palazzo Venezia doszło do manifestacji. Mussolini szydził wówczas z republikańskiego zawołania „No pasaran”, mówił wówczas: „Siamo passati e vi dico, che passeremo” („Przeszliśmy i mówiliśmy, że przejdziemy”).

21 lutego przez Barcelonę przeszła wielka parada militarna. Z woli generała Franco na jej czele szedł C.T.V. Obecne były reprezentacje wszystkich jednostek korpusu, artyleria i środki zmotoryzowane. Po Włochach przedefilowała armia hiszpańskich nacjonalistów.