Osoby: Emilio Faldella
Emilio Faldella, generał (ur. w Maggiora 5 marca 1897 – zm. 9 września 1975):
W 1914 r. wstąpił do Accademia Militare di Modena (Akademia Wojskowa w Modenie). W maju 1915 został podporucznikiem (sottotenente) oraz dostał przydział do 3º Reggimento Alpini (3. pułk alpejski). 3 lipca 1915 dotarł na front, gdzie służył w Prima Sezione Mitraglieri della 33^ Compagnia Battaglione „Exilles” (pierwszej sekcji karabinów maszynowych 33. kompanii batalionu „Exilles”). W czasie I Wojny Światowej wraz z tym pułkiem walczył w takich miejscach jak: Monte Nero, Santa Maria di Tolmino, Vodil, Mrzli, Kukla oraz w bitwie obronnej prowincji Trydent (Trentino). Za walki o Monte Biserto został w październiku 1916 r. odznaczony srebrnym Medalem Waleczności Wojskowej (Medaglia d’Argento al Valor Militare), w międzyczasie został też awansowany do stopnia porucznika. Dalej brał udział w walkach w rejonie Pasubio, Monte Corno Battisti di Vallarsa i Coni Zugna. Od lipca 1917 r. podąża za Gen. Guido Liuzzi po wszystkich jednostkach, którymi on dowodził. W roli adiutanta w 1º Gruppo alpino bierze udział w walkach nad Piawą i pod Vittorio Veneto. W czasie wojny dowodził także batalionami „Exilles” (miał wówczas ledwie 19 lat) i „Morbegno” (z 5. pułku alpejskiego).
W 1919 r. na krótko trafił do 3. pułku alpejskiego w Turynie. Potem Faldella został przydzielony do Scuola di Guerra dell’Esercito w Civitavecchia (szkoła wojenna armii), gdzie spędził lata 1923-1925, a następnie w randze kapitana do Sztabu Głównego. W 1928 r. awansowany na majora, wówczas objął też dowodzenie batalionem „Dronero” w 2º Reggimento alpini. W końcu w czerwcu 1930 r. Faldella dostał przydział do Servizio Informazioni Militare (S.I.M., wojskowa służba wywiadowcza). Od lipca 1930 r. do czerwca 1935 r. przebywał w Hiszpanii, tam zajmował się służbą wywiadowczą, a oficjalnie był włoskim konsulem w Barcelonie. W styczniu 1935 r. dostał awans na podpułkownika. Między lipcem 1935 r. a sierpniem 1936 r. był szefem sezione speciale Africa Orientale (sekcja specjalna Afryka Wschodnia). Tam Faldella pilotował sprawę agenta palestyńskiego pochodzenia Jacira Beya, który został umieszczony w pobliżu Hailé Selassié w celu dezinformowania Negusa.
Po wybuchu powstania w Hiszpanii, Faldella 28 sierpnia 1936 został wysłany do sztabu gen. Franco. Pełnił tam rolę obserwatora i oficera łącznikowego. Następnie objął dowodzenie Raggruppamento carri-artiglieria (zgrupowanie czołgów i artylerii – dwie kompanie tankietek i sześć zmotoryzowanych baterii artylerii). Jego jednostka brała udział w tzw. pierwszej bitwie o Madryt w październiku-listopadzie 1936 r. W związku ze znacznym zwiększeniem włoskiego zaangażowania w Hiszpanii, od grudnia 1936 r. został Szefem Sztabu Głównego włoskiego korpusu, który później zyskał nazwę Corpo Truppe Volontarie (C.T.V., Korpus Wojsk Ochotniczych). Pod nieobecność głównodowodzącego Gen. Roatty, Faldella przygotowywał plan zwycięskiego ataku na Malagę. W lutym 1937 r. ponownie zastąpił Roattę, który odniósł ranę w czasie walk pod Malagą. Po przegranej C.T.V. pod Guadalajarą Roattę zastąpił Gen. Ettore Bastico, a Faldellę Col. Gastone Gambara. Faldella otrzymał dowodzenie 5º Reggimento di fanteria legionaria (5. pułk piechoty legionowej), kierował nim w czasie walk w rejonie Bilbao i w bitwie pod Santanderem. Zasłużył sobie na odznaczenie croce di cavaliere dell’Ordine Militare di Savoia (krzyż kawalerski orderu wojskowego rodu Savoia).
W grudniu 1937 r. zakończył pracę w S.I.M. i dostał przydział do Ufficio Addestramento dello Stato Maggiore dell’Esercito (biura wyszkolenia sztabu głównego armii). W 1939 r. dostał awans na pułkownika i objął dowodzenie 3º Reggimento Alpini (3. pułk alpejski). Pułk brał udział w wojnie z Francją w 1940 r. Od sierpnia 1941 r. do maja 1943 r. dowodzi Ufficio Addestramento dello Stato Maggiore dell’Esercito. Następnie Faldella był Szefem Sztabu 6. Armii i Forze Armate della Sicilia (Siły Zbrojne Sycylii). 1 lipca 1943 został awansowany do stopnia generała brygady.
Po kapitulacji Włoch pełnił funkcję Capo Ufficio Addestramento del Ministero della Guerra (szef biura wyszkolenia w ministerstwie wojny). Powrócił do służby wywiadowczej, stało się tak na rozkaz Gen. Antonio Sorice, ministra wojny w rządzie Badoglia. Faldella „dołączył” do Repubblica Sociale Italiana, gdzie został generalnym intendentem sił zbrojnych. Jednocześnie stał na czele rozległej i skutecznej siatki wywiadowczej działającej w Wenecji Julijskiej (Venezia Giulia). Został zdradzony i aresztowany 16 maja 1944, trafił do mediolańskiego więzienia San Vittore. Został zwolniony dzięki wstawiennictwu marszałka Rodolfo Grazianiego i następne miesiące spędzał w Mediolanie. 26 kwietnia 1945 na rozkaz Gen. Raffaele Cadorny juniora objął dowodzenie milicją w Mediolanie, tą funkcję pełnił do 1 czerwca 1945. Arcybiskup Mediolanu Schuster powiedział mu podczas rozmowy w tym okresie: „Masz wielką satysfakcję, że z czystym sumieniem będziesz mógł powiedzieć, że uratowałeś setki, a może tysiące istnień ludzkich”.
Od 1946 r. przeniesiony do rezerwy. Poświęcił się działalności społecznej i studiom nad historią wojskowości. 27 marca 1951 został awansowany do stopnia generała dywizji, a 20 października 1969 dostał honorowy tytuł generale di Corpo d’armata (generał korpusu).
Autor książek:
Dalla guerra dei Cavalieri alla Guerra dei Popoli, 1926;
Venti mesi di guerra in Spagna, 1939;
Lo sbarco e la difesa della Sicilia, 1954;
Graziani, l’uomo e il soldato, Roma 1955;
L’Italia nella seconda guerra mondiale, 1959;
Il Terzo Reggimento alpini, Torre Pellice 1959;
Le guerre che nessuno vuole, 1962;
La battaglia dell’Assietta – 19 luglio 1747, 1964;
Le battaglie dell’Isonzo, 1965;
La Grande Guerra, in due voll., Milano 1965;
Da Caporetto al Piave, 1966;
Caporetto – Le vere cause di una tragedia, 1967;
Storia delle truppe alpine: 1872-1972, Milano 1972;
Due guerre mondiali, 1974;
Storia degli eserciti italiani, 1976 (wydana pośmiertnie).
