Masakra na Uarscieku
Mussolini’s War series:
East Africa 1940-1941: https://www.amazon.com/dp/B08PC7FYMV
Barbarossa 1941-1942: https://www.amazon.com/dp/B09GPYLYXC
14 grudnia 1942 brytyjski niszczyciel „Petard” i grecki „Vasilissa Olga”, wykryły i zaatakowały na południowy wschód od Malty sommergibile „Uarsciek” (tenente di vascello Gaetano Arezzo della Targia). 11 grudnia jednostka opuściła Augustę i skierowała się 50 Mm na południe od Malty. Niszczyciele zaangażowane w stracie z sommergibile podążały z Bengasi na Maltę.
Włochów dostrzeżono także z alianckich okrętów, było to o 04.05 na pozycji 35°08’N i 14°22’E. Wypatrzony z niszczycieli obiekt znajdował się o 3000 m od nich. W tą ciemną i bezksiężycową noc uznano początkowo, że jest to jednostka nawodna idąca tym samym kursem. Po stwierdzeniu, że jest to okręt podwodny, „Petard” próbował skontaktować się z nim aldisem, w rejonie miał bowiem przebywać własny P-35. Odpowiedzią Włochów było wystrzelenie z rufowych wyrzutni dwóch torped. Atak przeprowadzono w wynurzeniu, jednak natychmiast po nim Włosi skryli się pod wodą. Usłyszano dwie głośne eksplozje, jednak żadnych trafień nie potwierdzono. „Petard” wykonał zwrot w stronę torped, zmniejszając w ten sposób swoją sylwetkę i powiadomił o zagrożeniu Greków.
Azdyk „Vasilissa Olga” natychmiast uzyskał kontakt. Chwilę później „Petard” korzystając z tych danych zrzucił pierwsze bomby. Po ich eksplozji kontakt utracono, jednak dowódca „Petarda” na własne wyczucie wykonał drugi atak. Chwilę potem to samo zrobili Grecy. Nasłuch podwodny niszczycieli zgłosił odgłos szasowania zbiorników balastowych. Niebawem w prawej dziobowej ćwiartce „Petarda”, w odległości ok. 200 m, pojawili się Włosi. W czasie manewru szybkiego zanurzenia popełniono błąd, w wyniku czego „Uarsciek” zszedł aż na 160 m, dwukrotnie przekraczając normę. Powrót na mniejszą głębokość także przebiegał z problemami, w efekcie kiosk okrętu wyskoczył na chwilę nad wodę. Na ponowne zejście na dostateczną głębokość zabrakło już czasu, niszczyciele zrzucały już bomby głębinowe. „Uarsciek” został silnie uszkodzony, na pokład wdzierała się woda. Okręt został zmuszony do wyjścia na powierzchnię.
Załoga zamierzała podjąć walkę artyleryjską i w międzyczasie rozpocząć procedurę samozatopienia jednostki. Włoski okręt oświetlały reflektory. Przeciwnik wiedział co się święci, by uniknąć jego samozatopienia oba niszczyciele natychmiast ostrzelały „Uarscieka” z małokalibrowych działek i broni maszynowej. Strzelano głównie do próbującej się ratować załogi, czym zatrzymano ją pod pokładem, mimo to procedurę rozpoczęto. W masakrze zginął dowódca, zastępca dowódcy sottotenente di vascello Remigio Dapiran oraz 16 podoficerów i marynarzy. Wielu Włochów zostało rannych.
Sprawa masakry nie jest jasna. W pewnym momencie strzelcy z „Petarda” mieli przerwać ogień, tak byli przerażeni tym krwawym zajściem. Nie reagowali także na rozkazy ponownego jego otwarcia. Bezbronni Włosi gromadzili się na rufie swojego okrętu. Wówczas w ich stronę padła seria z broni maszynowej znajdującej się na mostku brytyjskiego okrętu, upadło kilku z Włochów. Nie jest pewne kto oddał te strzały, faktem jest natomiast, że dowódca „Petarda” nie zauważył, że sommergibile znajduje się na kursie kolizyjnym. Niszczyciel uderzył dziobem tuż za kioskiem, chwilę później dał wstecz i ześlizgnął się z kadłuba włoskiej jednostki, wszystkiemu towarzyszył rumor rozdzieranych blach.
Inną wersję tego zdarzenia przedstawia lekarz z „Petarda” William Prendergast i ocalali Włosi. Według nich początkowo zabito jedynie Arezzo della Targia i Dapirana, a do masakry doszło, gdyż dowódca „Petarda”, lieutenant commander Mark Thornton, który widział już sommergibile jako swój łup, bał się, że Włosi mogą go jeszcze zatopić. Miał wziąć karabin maszynowy i otworzyć ogień do ludzi w wodzie. To samo nakazał podwładnym, ci zrobili to niechętnie, po drugim powtórzeniu rozkazu przez swego dowódcę. Po powrocie do bazy i raporcie lekarza dowódcę „Petarda” zdjęto z dowodzenia i posadzono za biurkiem na lądzie.
Procedura samozatopienia zawiodła. Grupa abordażowa, siedmiu ludzi z „Petarda” prowadzonych przez midszypmena Petera A.T. Goddarda, zajęła okręt i zdobyła liczne dokumenty. Ciało dowódcy miało leżeć na pomoście kiosku, a obok niego obciążony worek z tajnymi mapami, kodami etc. Sami Włosi twierdzą, że wyrzucono za burtę banderę, tajne dokumenty, szyfry i maszynę szyfrującą.
Trzydziestu (32?) rozbitków z okrętu podwodnego podjęto z wody dopiero po kilku godzinach.. Wielu z nich było rannych, w tym kilku ciężko. Głównego mechanika miano zabrać pod pokład sommergibile, tam miał wyłączyć urządzenia i wskazać, że wszystkie zawory są zamknięte, a zapalniki ładunków autodestrukcyjnych nieaktywne. Na czas holowania pozostał na „Uarscieku”. O świcie uprzątnięto ciała Włochów, zamocowano też hol. Nad całą grupą przeleciały wówczas dwa włoskie myśliwce, prawdopodobnie uznały, że są to własne jednostki, gdyż nie podjęły żadnego działania. O 11.00 ewakuowała się grupa abordażowa, a o 11.33 drugi raz zerwał się hol. Okręt poszedł na dno. Jako ostatnia w wodzie skryła się bandera Royal Navy, w międzyczasie wywieszona na „Uarscieku”.
W grudniu 1942 r. 33 sommergibili wykonały 44 misje. Na początku miesiąca „Nichelio”, „Asteria”, „Dandolo” i „Giada” patrolowały w strefie pomiędzy przylądkiem Bougaroni i wyspą La Galite. Później zastąpiły je „Alagi”, „Bronzo”, „Galatea”, „Porfido” i „Volframio”, które zajmowały pozycje w rejonie Ajaccio, kiedy armia włoska zajmowała Korsykę. Między 11 a 16 grudnia okręty znajdujące się na algierskich wodach wycofano i zastąpiono „Argento”, „Corallo”, „Mocenigo”, „Diaspro” i „Malachite”. W okolicy połowy miesiąca na wody wokół Malty powróciły sommergibili, były to „Topazio” i „Uarsciek”. Próbowały one zakłócać ruch Force „K”, której okręty zagrażały żegludze pomiędzy Włochami i Libią. „Nereide”, „Ametista”, „Galatea” i „Aradam” prowadziły polowanie w centralno-wschodniej części akwenu. W 10 misjach transportowych przewieziono do Afryki Północnej 590 t materiałów.
W drugiej połowie 1942 r. sommergibili przewiozły w 71 misjach 4561,3 tony zaopatrzenia. W ciągu roku wykonano 80 misji, z czego 78 zakończonych powodzeniem (70% więcej niż w poprzednim roku), w czasie których przewieziono 5295,1 t materiałów (jedynie 27% więcej niż w minionym roku, głównie na skutek użycia do operacji mniejszych okrętów). W lipcu przeprowadzono 15 misji transportowych, w których przewieziono 1104,7 ton materiałów, a w listopadzie 17 misji, w których przewieziono ponad 950 ton paliwa i materiałów.
Książka Betasom do odwołania dostępna za jedyne 22,5 zł + koszty wysyłki: https://allegrolokalnie.pl/…/betasom-wloska-bron…
Wspomóż autora za pośrednictwem Patronite:
https://patronite.pl/WojnaMussoliniego