Giovanni Gentile
Gentile Giovanni (1875-1944) – Urodzony w Castelvetrano, prowincja Trapani na Sycylii. Profesor filozofii na uniwersytetach w Palermo – 1906 r., Pizie – 1914 r., Rzymie – 1917 r. Uczeń liberalnego historyka i filozofa Benedetto Croce stał się zwolennikiem filozofii Hegla i opracował teorię zasad państwa etycznego, będącego wcieleniem Narodu, które w jego oczach realizował faszyzm. Jego postać intelektualisty i polityka lokowała się ideowo w tradycji zjednoczeniowej wielkich proroków i budowniczych nowych Włoch – od Alfieriego do De Sanctisa. Uważał, że państwu powstałemu w wyniku walk zjednoczeniowych nadal brakowało unitarnej świadomości narodowej, wspólnej wiary, więzi moralnej pomiędzy klasą rządzącą i ludem. Do początku I Wojny Światowej nigdy nie zajmował się wydarzeniami politycznymi, jednak całe jego dzieło filozoficzne miało swój ostateczny cel w sferze działań politycznych, bo zmierzało do przemiany polityczno-religijnej Włochów. Po wybuchu wojny przyłączył się do interwencjonistów i zaangażował się politycznie. 11 października 1914 Gentile przemawiał: „Filozof musi filozofować jako człowiek, zachowując wszystkie obowiązki ludzkie w obrębie swojej własnej filozofii. Dziś patrzenie na wojnę obojętnym okiem jest niedopuszczalne dla nikogo, z żadnego powodu”. 20 maja 1915 pisał ukontentowany do Lombarda Radicego: „A więc wreszcie doszliśmy i zobaczymy, czym są Włochy i czy zasługują by żyć!”. Autor „Discorsi di religione” (Rozważania o religii) z 1920 r. pisał tam: „(…) A jeśli nasze działanie jest działaniem politycznym w państwie, to nasze państwo także powinno być rządzone przez ducha czysto i głęboko religijnego. Religijność państwa i jego powaga, jego stałość duchowa, jego spójność – słowem to te cnoty, z powodu których na serio mówi się i działa na rzecz tego świata, w którym żyjemy”. W swoich politycznych artykułach Gentile wielokrotnie kładł nacisk na religijny aspekt polityki.
Minister Oświecenia Publicznego od listopada 1922 do lipca 1924. Wprowadził reformę szkolnictwa. W 1919 r. napisał dwie rozprawy poświęcone Giobertiemu i Mazziniemu, wydano je w 1923 roku w tomie „Prorocy włoskiego Risorgimento” („I profeti del Risorgimento Italiano”). Tom był dedykowany Mussoliniemu: „Włochowi wedle rasy/godnemu by wysłuchać/głosu proroków nowej Italii”. Według Gentile faszystowska idea stawała się rzeczywistością poprzez osobę Mussoliniego: „człowieka, bohatera, uprzywilejowanego i opatrznościowego ducha, w którym ucieleśnia się myślenie i nieustannie wibruje w potężnym rytmie młodzieńczego życia, będącego w pełni rozkwitu”. W kwietniu 1925 był inicjatorem manifestu faszystowskich intelektualistów i rozpoczął prace koordynatora encyklopedii Treccani, w której opracował zasadniczą część artykułu poświęconego faszyzmowi. Niezależność jego umysłu i względna tolerancja sprawiły, że od 1929 roku stopniowo odsuwano go od jakiejkolwiek odpowiedzialności. W 1943 roku poparł Włoską Republikę Socjalną i został mianowany przewodniczącym Akademii Włoskiej. Został zabity przez komunistycznych partyzantów niedaleko Florencji 15 kwietnia 1944.
