Wojna Mussoliniego

Major Ranieri di Campello na czele swoich kozaków.

Włoska ARMIR była jedyną sojuszniczą armią Wehrmachtu, która zdecydowała się na wcielenie do własnych szeregów chętnych do tego jeńców sowieckich. Pomimo zniszczenia dużej części dokumentów włoscy historycy identyfikują istnienie dwóch oddziałów jazdy kozackiej: grupy szwadronów mjr Ranieri di Campello, oficera pułku kawalerii „Savoia Cavalleria”, która od lipca 1942 r. działał na rzecz XXXV KA, głównie wykonując zadania rozpoznawcze; drugą była „Sotnia Volontaria Cosacca” (lub „Banda Irregolare Cosacca”) kpt. Giorgio Stavro di Santarosa, którą powołano 25 września 1942 r. w Millerowie, podlegała II KA. Poza dowódcami oficerami i podoficerami w obu sotniach byli kozacy, którzy zachowali swoje stopnie z RKKA. W Regio Esercito nosili dystynkcje stopnia na mundurze oraz gwiazdki (symbol przynależności do armii włoskiej; podobnego zaszczytu dostąpili także Libijczycy, a odmówiono go czarnoskórym formacjom z Afryki Wschodniej). Na prawym ramieniu kawalerzyści nosili trójkątną tarczę z rosyjskimi barwami narodowymi. Włosi tradycyjnie byli bardzo liberalni w kwestii manifestowania przez ich obcokrajowych żołnierzy ich pochodzenia etnicznego, stąd kozacy zachowali swoje niebieskie spodnie z czerwonym lampasem, czerkieski i kindżały. Uzbrojenie było mieszane radziecko-włoskie. Operacyjnie obie sotnie podlegały zgrupowaniu kawalerii „Barbo”. 1 kwietnia 1943 r. obie wykrwawione sotnie połączono w Gruppo (grupę) Cosacchi „Savoia” i podporządkowano 5. pułkowi kawalerii „Lancieri di Novara”. Wówczas dywizjon składał się z dwóch sotni (pułkownik, 9 oficerów, 24 podoficerów i 266 kozaków).

Stavro di Santarosa jako swoją „prawą rękę” miał por. Kopeckiego, Rosjanina z włoskim obywatelstwem, oficera rezerwy specjalności artyleria, który służył także jako tłumacz. Ważną rolę pełnił także ppor. Piero Leonar, rosyjski uciekinier (pewnie „biały”), który na ochotnika zgłosił się do Regio Esercito, pełniący funkcję adiutanta. Santarosa nosił kozacką odznakę, oznaczającą, że jest honorowym obywatelem stanicy (wioski) Kamischewatskaija w departamencie Eisk, dystrykcie Kubań. Jako nakrycie głowy służyła mu kubanka

Grupa Campello była liczniejsza (360 ludzi), składała się z trzech sotni i konnej orkiestry. Podczas jednej z akcji Campello został ranny i pod silnym ogniem przeciwnika ewakuowany saniami przez swoich kozaków. Kozacy wyróżnili się podczas walk odwrotowych, 19 stycznia 1943 r. zdołali przerwać wrogie linie w rejonie Rossoszy, dzięki czemu uniknęli okrążenia. Przy tej okazji ranny Campello otrzymał Srebrny Medal Waleczności Wojskowej. Kozacy okazali się przydatni zwłaszcza w obliczu intensyfikacji działań sowieckiej partyzantki, działając nocą i znając miejscowy język, często zaskakiwali przeciwnika. Zima 1942/1943 r. pozbawiła część kozaków złudzeń, porażka Osi była tylko kwestią czasu, niektórzy chcieli wracać do Armii Czerwonej. Jeden z kozaków próbował zabić Campello, ale uratował go kapitan Władimir Ostrowski, wytrącając napastnikowi ostrze w śnieg (Ostrowski po kapitulacji Włoch dołączył do R.S.I. Po wojnie zaciągnął się na statek pływający pod panamską banderą, docierając do Ameryki Płd. Zmarł w Argentynie). Były to jednak incydentalne przypadki, karą, dla już wcześniej represjonowanych kozaków, za przystanie do okupantów była śmierć i deportacja rodziny (za dostanie się do niewoli 10 lat gułagu).

Kozaków ewakuowano wraz z resztą ARMIR, w maju 1943 r. osiągnęli Włochy. Tam przydzielono ich do gospodarstwa rolniczego Jacur w Gazzo Veronese. Kozacy nawiązali dobre kontakty z lokalną populacją. W sierpniu grupa szwadronów defilowała przed gen. Gariboldim (dowódcą ARMIR), który wygłosił mowę pochwalną na cześć kozaków. Latem 1943 roku liczebność jednostki wzrosła i powołano trzecią sotnię. Przyznano im także uposażenie równe należności otrzymywanej przez żołnierzy włoskich. Grupę zamierzano wykorzystać do zwalczania partyzantów na Bałkanach. 8 września 1943 r. (dzień kapitulacji Włoch), doszło do spotkania oficerów kozackich z Niemcami. Dywizjon wraz z bronią i końmi wcielono do Wehrmachtu, a następnie przerzucono do Camporosso z zadaniem zwalczania partyzantów. Po przybyciu do Włoch armii atamana kozackiego Piotra Krasnowa, grupę wcielono w jej skład (za Wikipedią: 30 marca 1944 r. gen. P. N. Krasnow stanął na czele Głównego Zarządu Wojsk Kozackich w Berlinie. Pod koniec października tego roku przybył do północnych Włoch, gdzie w rejonie Tolmezzo skoncentrowały się kozackie kolaboracyjne formacje wojskowe. Władze III Rzeszy obiecały Kozakom utworzyć na tym obszarze ich państewko Kazakię. Według planów SS miejscowa ludność włoska miała być stopniowo wysiedlana, zaś teren przejęty przez Kozaków, którzy mieli stworzyć bastion chroniący Wielką Rzeszę przed partyzantami włoskimi i jugosłowiańskimi. Generał P. N. Krasnow zabronił jednak prześladowań ludności włoskiej, w tym rozstrzeliwania podejrzanych o współpracę z partyzantami.).

Część kozaków do końca okazała wierność sprawie włoskiej, ukryła broń i porzuciła jednostkę, później dołączając do R.S.I. lub włoskiego ruchu oporu, jak por. Władimir Ponomarow – antykomunista, których przystał do partyzantki będąc równocześnie takim samym zaprzysięgłym wrogiem Hitlera jak i Stalina. Po wojnie odmówił powrotu do ZSRR i pozostał we Włoszech.