Wojna Mussoliniego

Zhańbiony „Galileo Galilei” w Adenie (IWM A 263). Zapraszam na cztery poprzednie wpisy o tej jednostce (facebook znowu zwariował i ilość wyświetleń wpisów jest dla mnie bardzo smutna, nie po to się pracuje!). Okręty podwodne Regia Marina w niezwykle nielicznych przypadkach ulegały bez strat w ludziach, „Galilei” także stanął do walki, a na jego pokładzie zginęło 16 osób. Strata tej jednostki miała jednak duże konsekwencje. Zdobyte na jego pokładzie materiały umożliwiły w szybkim czasie zniszczenie dwóch kolejnych sommergibili. Regia Marina w pierwszym miesiącu wojny straciła w ten sposób 3/8 swoich okrętów podwodnych na Morzu Czerwonym, znacznie osłabiając swój potencjał.

Osaczony „Galileo Galilei”, na jego pokładzie znajduje się brytyjska grupa abordażowa. Zdjęcie zrobiono z pokładu „Moonstone” na krótko przed podjęciem holowania przez niszczyciel „Kandahar”. (IWM A 109)

Niestety, w całej historii namnożyło się znaków zapytania, a moje zamówione książki utknęły we Włoszech (jedna z nich czekała na dodruk). Wszystko ładnie zebrane i uzupełnione o nowe pozycje oczywiście znajdzie się w przyszłej publikacji. Kontynuujmy jednak opowieść o „Galilei” w oparciu o to co mam:

Rankiem 19 czerwca pogorszyła się pogoda, przez Morze Czerwone przewalały się wysokie fale. Trawler „Moonstone” otrzymał jednak polecenie, by nadal poszukiwał „Galilei”. W końcu o 11.37, na przybliżonej pozycji 12°48’N i 45°12’E, azdyk trawlera złapał kontakt. Celem przeprowadzania ataku brytyjska jednostka musiała płynąć pod falę, co mocno zredukowało jego prędkość. Bosman Moorman obawiał się, że zrzucenie płytko nastawionych bomb głębinowych może uszkodzić jego z trudem pokonującą fale jednostkę, dlatego postanowiono zrzucić ledwie jedną bombę głębinową, nastawioną na eksplozję na głębokości 75 m. Po wybuchu stracono kontakt, wydawało się, że chybiono. Wkrótce nasłuch hydrolokatorem spowodował odnalezienie kontaktu, podwodny przeciwnik znajdował się teraz ledwie 300 m od „Moonstone”. Natychmiast skierowano się we wskazanie miejsce, gdzie jedna za drugą zrzucono dwie kolejne bomby głębinowe.

Po trzech minutach „Galileo” wyszedł na powierzchnię, około mili za rufą wrogiej jednostki, a jego załoga obsadziła działa i wkmy. Włoscy strzelcy prowadzili jednak mało skuteczny ostrzał. „Moonstone” zawrócił i skierował się dziobem w stronę sommergibile, chcąc w ten sposób „zmniejszyć” swoją sylwetkę i utrudnić przeciwnikom celowanie. Brytyjczycy otworzyli także ogień z działa, był on dużo celniejszy, pociski zaczęły uderzać w przednią górną część osłony kiosku (wg. W. Holickiego pociski „trafiały jeden za drugim”, inna literatura podaje dwa trafienia). Na pomoście włoskiej jednostki doszło do masakry, zginął dowódca, jego zastępca, trzech innych oficerów i kilku marynarzy. Odległość pomiędzy przeciwnikami spadła do 450 m, pokład „Galilei” zaczęły omiatać serie z karabinów maszynowych, strzelano także z karabinów ręcznych kal. 7,62 mm. Włoscy artylerzyści ponosili duże straty. Przez skrajne włazy spod pokładu zaczęli wychodzić inni włoscy marynarze, pojawiły się białe flagi. Okręt podwodny zastopował. O 12.25 przerwano ogień.

Załogę „Galilei” także dotknął problem nieszczelnego systemu klimatyzacji. Włoscy marynarze byli poważnie zatruci chlorkiem metylu. Długie przebywanie pod pokładem potęgowało skutki zatrucia, które mogło doprowadzić nawet do śmierci. W. Holicki podaje to z dużym znakiem zapytania. Występują także inne różnice w opisie zdarzenia. Okręt miał być niezdolny do zanurzenia, nadal był jednak lepiej uzbrojony, był też szybszy i miał lepszy zasięg. Ucieczka lub walka były nadal możliwe. Jednak nie można było prowadzić ognia ze wszystkich dział, gdyż cała załoga zgromadziła się na jego pokładzie. Podczas wymiany ognia zginęli niemal wszyscy oficerowie, wobec tego pozbawiona rozkazów (i najpewniej zatruta) załoga skapitulowała [wg. włoskich źródeł zginęło 15 osób, w tym wszyscy oficerowie i starsi stopniem podoficerowie, to kolejna kontrowersja].

Trawler „Moonstone” (IWM A 110). Druga część historii okrętu podwodnego „Galileo Galilei”.

Na miejsce zatopienia norweskiego zbiornikowca „James Stove” przybył trawler „Moonstone” (615 ts, armata kal. 102 mm, dwa km Lewis kal. 7,62 mm, dwie zrzutnie rufowe na łącznie 10 bomb głębinowych i azdyk; d-ca bosman Wiliam J.H. Moorman) ale nie odnalazł napastnika, odholował tylko szalupy z rozbitkami do Adenu. Zatopienie zbiornikowca dało początek intensywnej akcji poszukiwawczej. „Galilei” tropiły niszczyciel „Kandahar” i slup „Shoreham”. Zwiad z powietrza prowadziła łódź latająca typu „Walrus” z nowozelandzkiego lekkiego krążownika „Leander”.

18 czerwca „Galilei” zatrzymał jugosłowiański frachtowiec „Drava”. Przeszukano go i puszczono wolno, Jugosławia była wówczas krajem neutralnym. Jednak oddany wówczas strzał ostrzegawczy usłyszał brytyjski posterunek na lądzie. Okolice Adenu patrolował wówczas „Gladiator” (Pilot Officer Haywood) z 94. Sqn. RAF. Na jego wezwanie przybyły dwa „Blenheimy” z 8. Sqn. i dwupłatowiec Vickers „Vincent”. Włosi spostrzegli samoloty, ale nie zeszli pod wodę, przyjmując walkę w wynurzeniu (taki zwyczaj włoskich marynarzy, często odbywało się to z korzyścią dla nich, podwodniacy Regia Marina mają na swoim koncie nawet zestrzelone „Sunderlandy” i „Cataliny”!). Pierwszy z „Blenheim’ów” sporo chybił celu. „Vincent” zdołał zrzucić dwie bomby głębinowe, jednak bardzo niecelnie, tak, że od ich eksplozji o mały włos sam nie został strącony do wody. Także ogień z włoskich wkm Breda był niecelny. W końcu „Galilei” zszedł pod wodę. Na miejsce ruszyły wspomniane okręty pościgu, które dotarły tam po zapadnięciu zmroku.

O 18.30 sommergibile wyszedł na powierzchnię i złamał ciszę radiową. Transmisję przechwycono na pokładzie „Kandahara”, pościg znowu był na tropie (wg. włoskiej literatury powodem wynurzenia była potrzeba naładowania akumulatorów, które przerwano z powodu zaobserwowania przeciwnika i znowu okręt uciekł pod wodę). O 19.30 włoską jednostkę dostrzeżono z „Shoreham”, skierowano się w miejsce zanurzenia okrętu, który namierzono azdykiem i dwukrotnie zaatakowano. Po eksplozji bomb głębinowych kontakt stracono i nie odzyskano. W międzyczasie na miejscu zjawił się „Moonstone”, który teraz samodzielnie przejął pościg (pozostałe jednostki wróciły do Adenu). Okolicę nadzorowały także „Blenheimy” z 203. Sqn. Siły te były jednak dość skromne, na tyle, że między północą i 2.30 „Galilei” nie niepokojony żeglował na powierzchni.