Franco, trudny partner
Francisco Franco zawsze był trudnym partnerem do dyskusji, zarówno dla Hitlera, jak i dla Mussoliniego. Poniżej pierwsza część tłumaczenia artykułu o włoskich kosztach interwencji w hiszpańskiej wojnie domowej.
Dane oficjalne „włoskiego udziału w zwycięstwie Hiszpanii narodowej” zostały ujawnione przez Agencję Stefani 27 lutego 1941, po przemówieniu 23-go tego miesiąca, kiedy Mussolini mówił o „dużym zużyciu broni i sprzętu […] na Półwyspie Iberyjskim […] przeciwko Frontom Ludowym”. Organ partii, „Il Popolo d’Italia”, podsumował wysiłek Włoch zaangażowaniem 1.930 dział, 10.135 sztuk broni automatycznej, 240.747 karabinów, 7.668 pojazdów, 763 samolotów w 29 eskadrach, 92 parowców i 91 okrętów wojennych.
Nie było to ujawnieniem tajnych dotąd wiadomości, rzeczywiście, dane i statystyki dotyczące wysyłania ludzi i materiałów do Hiszpanii, z podziałem na poszczególne rodzaje sił zbrojnych i etapy, oznaczające kolejne operacje, zostały już ujawnione przez niektóre publikacje (np. dotyczące udziału jednostek stworzonych przez armię, milicji, floty, lotnictwa etc.). Kilka dni przed ich podaniem, 11 i 13 lutego, Mussolini i Franco spotkali się w Bordighera, w atmosferze skomplikowanej przez sytuację w jakiej znaleźli się Włosi w Albanii i na frontach afrykańskich oraz przez ostrzał morski, który spadł na Genuę 9 lutego.
Franco powtórzył wcześniejsze stanowisko: Hiszpania spełniła już swoją rolę w walce ze wspólnym wrogiem i nie jest gotowa do kolejnej wojny. Włochy nie stawiały żadnych wymagań, ani nie naciskały, jednak komentując melancholijny wyraz twarzy Mussoliniego, jaki ten przybrał w czasie rozmów zakończonych impasem, hiszpański minister spraw zagranicznych Serrano Suñer zauważał: „Oczywiście nie mogę wiedzieć, co myślał Mussolini; pewne jest natomiast, że włoska prasa dwa dni później opublikowała duży raport o tym co Hiszpania zawdzięcza Włochom”.
Była to aluzja do tego, co odebrano jako wypominanie udzielonej pomocy. Należy jednak pamiętać o graniu na czas i niejednoznacznym zachowaniu hiszpańskich przedstawicieli we wspólnych komisjach ustanowionych celem ustalenia długu wobec Włoch i planu jego spłaty.