Wojna Mussoliniego

W grudniu 1942 należąca do GA „B” włoska 8. Armia była zorganizowana w dwa trzy-dywizyjne korpusy, wsparte Brygadą Kawalerii „Barbo” i samodzielnymi brygadami piechoty (w tym czasie w Rosji był także Korpus Alpejski, ale pierwszy cios Rosjan jeszcze go ominął). Odwód stanowiła jedna DP. Włosi obsadzali linię obrony liczącą 160 km, każda z dywizji średnio broniła pasa długości 22 km. Obsadzono jedynie najważniejsze odcinki obrony, pozostałe jedynie dozorowano. Tak gigantyczne rozciągnięcie wojsk włoskich skazywało każde rosyjskie natarcie na powodzenie. Włosi nie mieli odpowiednich środków by zatrzymać sowiecki walec pancerny, cała włoska 8 Armia miała jedynie 96 czołgów, głównie lekkich L6/40.

Jeszcze przed operacją „Saturn” atakowane są niemal wszystkie pozycje włoskie. Szczególnie wyniszczające walki toczył II. KA z dywizjami „Cosseria” i „Ravenna” oraz niemiecki 318. pułk grenadierów. Powtarzające się natarcia są odpierane, ale straty obrońców rosną niepokojąco. Systematycznie niszczone są poszczególne punkty oporu, osłabiana jest siła mobilnych odwodów. Niemcy chwalą włoską piechotę, podkreślając jej wytrwałość, nawet na odciętych odcinkach walczącą dzielnie. Jednak nieustanne walki powodują, że siły włoskie są już bliskie wyczerpania…

12 grudnia Hitler rozmawiał w swojej Głównej Kwaterze z szefem sztabu generalnego wojsk lądowych gen. Zeitzlerem:

Hitler: „Czy zaszło coś katastrofalnego?”
Zeitzler: „Nie, mein Führer. Manstein osiągnął odcinek i ma w ręku most. Ataki są tylko na Włochów. Ten pułk, który postawiono w stan alarmu w nocy, o 10 rano dotarł na stanowisko dowodzenia. Dobrze się stało, ponieważ Włosi rzucili już do walki wszystkie odwody”.
Hitler: ”Więcej mam bezsennych nocy z powodu tej historii niż tego, co dzieje się na południu. Trudno przewidzieć, co może się zdarzyć”.

Z notatki Naczelnego Dowództwa Sił Zbrojnych Niemiec z 13 grudnia 1942: „Jeśli idzie o Grupę Armii ‘B’ to wszystko wskazuje na to, że npl markuje tylko przygotowania do natarcia na włoską 8 Armię, aby związać tam nasze siły”. To samo źródło z dnia 15 grudnia 1942: „Spodziewane wielkie natarcie na 8 Armię włoską nadal się jeszcze nie rozpoczęło. Wygląda na to, że przeciwnikowi chodzi jedynie o trwałe związanie odwodów…”.

Operacja „Mały Saturn” rozpoczęła się 16 grudnia, mimo opłakanej sytuacji Włosi powstrzymywali Rosjan przez trzy dni…