Wojna Mussoliniego

Młodzi Faszyści z samochodem pancernym Laffly S15 TOE. Po francuskiej kapitulacji cztery takie pojazdy zostały zarekwirowane od francuskich wojsk kolonialnych przez armię włoską i dostarczone do Trypolisu. Tam zostały przebudowane, wieżyczka została otwarta, zainstalowano włoskie km Breda Mod. 38, które zastąpiły francuskie Reibel (Mitrailleuse de 7,5 Modele 31), a w tylnej części zamontowano km Breda-SAFAT kal. 12,7 mm. 10 maja 1941 pojazdy otrzymały włoskie tablice rejestracyjne RE 717B do 720B i trafiły do Gruppo Battaglioni „Giovani Fascisti” i przez Młodych Faszystów zostały wykorzystane w zwycięskiej bitwie pod Bir el Gobi. Kończymy wątek tunezyjski z książki J. L. Ready’ego. Wrócę jeszcze nie raz do tej pracy, zwłaszcza, że tytuł następnego rozdziału to „Bośnia”, no i zbliżamy się do mało znanego, także mi, tematu RSI. Od jutro jednak znowu trochę Afryki Wschodniej.

Obserwując swoich ludzi zajmujących ostatnią linię obrony Messe widział, że żołnierze są w łachmanach, a jego jednostki są cieniem samych siebie. Na wschodniej nadbrzeżnej flance umieścił XX KA gen. Orlando, który miał w swoim składzie niemiecką 90. DLekk., której przydzielono batalion z Dywizji „Giovani Fascisti” [nie podoba mi się OdB podawane przez Amerykanina, proponuję traktować z dużym dystansem]. Dalej w głąb lądu znajdowały się resztki DPanc. „Giovanni Fascisti” (wzmocnione niemiecką piechotą zmot.) Na prawym (zachodnim) skrzydle stała DZmot. „Trieste” (pięć włoskich batalionów i prowizoryczny batalion złożony z lekko uzbrojonego personelu naziemnego Luftwaffe). Dalej znalazł się XXI KA gen. Berardi z niemiecką 164. DP (trzy niemieckie i dwa włoskie bataliony piechoty), DP „La Spezia” (niemiecki i pięć włoskich batalionów) i DP „Pistoia” (batalion piechoty i batalion 5. pułku bersalierów). Do wszystkich tych jednostek przydzielano także ostatnich ocalałych ze starej armii spod El-Alamein.

19 kwietnia 1943 8. Armia Montgomery’ego uderzyła na 1. Armię Messe. Alianccy zwiadowcy dobrze wykonali swoją pracę, identyfikując dwa samotne bataliony z DP „Pistoia” jako słaby punkt obrony. Monty rzucił w to miejsce 1. i 7. DPanc., za którymi posuwały się 1., 4. i 51. DP. Dwa włoskie bataliony zostałyby starte na proch, gdyby nie kontratak batalionu z 5. pułku bersalierów i odrobiny niemieckiej piechoty. W międzyczasie w sektorze DZmot. „Trieste” atakowała nowozelandzka 2. DP. Na wszystkie inne jednostki także wywierano pewną presję. Niewiarygodne, ale Niemcy i Włosi trzymali linię frontu przez pięć dni, chociaż „Trieste” została całkowicie zniszczona. Opór był tak silny, że Alexander stwierdził, że lepiej będzie zaatakować niemiecką 5. APanc.

Alexander zdecydował, że należy wzmocnić cios wymierzony w niemiecką 5. APanc. i wypożyczył z armii Montomery’ego dwie dywizje. Monty przekazał swoją najlepszą piechotę: nowozelandzką 2. DP i hinduską 4. DP.

Obrona niemieckiej 5. APanc. składała się z niemieckich: Dywizji „Manteuffel”, elementów DPanc. „Hermann Göring”, 10. DPanc., 999. i 334. Dywizji Piechoty. Ponadto uzupełniały ją jednostki włoskie: DG „Superga”, 50. BSpec., 5. batalion Czarnych Koszul i bataliony „Bafile” i „Grado” z pułku piechoty morskiej „San Marco”. W desperacji von Arnim rzucił do walki także Legion Arabski, sformowany z Arabów z Afryki Północnej i Środkowego Wschodu oraz jednostkę francuskich faszystów (ciekawe).

Od początku tej nowej ofensywy wybuchły ciężkie walki. Przez przypadek Francuzi walczący po stronie aliantów stanęli naprzeciwko francuskich faszystów. Nie było litości. Po dwóch tygodniach walki, 9 maja 1943, von Vaerst zdał sobie sprawę, że to już koniec i poddał 5. Armię Pancerną.

Tego samego dnia Niemcy i Włosi dowodzeni przez Messe nadal walczyli z Montomerym. Brytyjska 167. BP straciła tylko tego dnia 63 zabitych, 221 rannych i 104 wziętych do niewoli. Jednak po kapitulacji Niemców prawa flanka 1. Armii włoskiej była całkowicie odsłonięta. Messe wiedział, że musi się wycofać, jednak skończyła mu się ziemia. Kazał strzelać swojej artylerii, by trzymać aliantów na dystans, a jego żołnierze przez cztery dni wycofywali się, aż dosłownie stanęli w morzu. 12 maja, na tym wybrzeżu, von Arnim poddał swój sztab, jego ostatni rozkaz skierowany do Messe sugerował, że Włoch powinien uczynić to samo. Po 24 godzinach generał Messe nakazał swoim żołnierzom rzucić broń.

Ostatniego miesiąca kampanii tunezyjskiej alianci wzięli do niewoli 86.000 Włochów i 164.000 Niemców.

Autocarretta SPA CL 39 podwozi włoskich jeńców, Tunezja. Zapowiadany ciąg dalszy kampanii tunezyjskiej z książki amerykańskiego autora J.L. Ready’ego.

Amerykanie powoli podnosili się po porażkach w Tunezji. II Korpus Pattona zaatakował pozycje DG „Superga”, która ograniczyła jego postępy do „ślimaczego tempa”. Patton raportował do zwierzchników, że Włosi dobrze walczą.

Von Arnim nadal uważał Amerykanów za najsłabsze ogniwo w alianckich szeregach, dlatego zorganizował przeciwko nim kolejną ofensywę. Jego siły wzmocniła 999. Dywizja Lekka, stworzona z żołnierzy różnych formacji, w tym starszych żołnierzy i więźniów kryminalnych (?). Główny cios miały zadać włoska DPanc. „Centauro” i pięć batalionów różnych specjalności z niemieckiej 10. DPanc. Niemcy i Włosi zaatakowali El Guettar, którego broniła amerykańska 1. DP (wsparta batalionem czołgów i dodatkową artylerią). Patton ruszył przyjrzeć się bitwie z bliska, zabronił przy tym jakichkolwiek odwrotów. Udało się zatrzymać atak wojsk Osi. Dla Niemców i Włochów stało się jasnym, że Amerykanie nareszcie mają wojowniczego generała.

Włoska 1. Armia gen. Messe okopała się w rejonie Wadi Akarit, gdzie nieprzekraczalne góry znajdowały się cztery mile (6,5 km) od morza. Stąd nie za bardzo było dokąd się cofnąć. Na tym wąskim odcinku upchnięto całą armię. Na froncie piechotę i saperów szturmowych, zaraz za nimi działa ppanc., dalej czołgi i na tyłach artylerię. Dwa bataliony obsadziły górskie szczyty, miały zapobiec ewentualnej penetracji flanki obrońców. Messe modlił się, by Montgomery nadal był takim arogantem i ponownie nie poprosił o pomoc Royal Navy.

Nocą 5 kwietnia 1943 włoskie straże z batalionów 3/125 (DP „La Spezia”) i 1/36 (DP „Pistoia”) obserwowały góry ze swoich wysoko położonych pozycji. W końcu między nimi pojawiły się ciemne figury, błysnęły ostrza. Gurkhowie uzbrojeni w noże Kukri dosłownie wycinali sobie przejście przez włoskie pozycje w górach.

Tej samej nocy Brytyjczycy zaatakowali na nadmorskiej równinie główną linię obrony gen. Messe. Obsadzały ją włoskie XX KA [DZmot. „Trieste”, DPanc. „Giovanni Fascisti”, 190. batalion rozp. batalion bersalierów 5/7 i niemiecka 90. DLekk.] i XXI KA [DP „Pistoia” i „La Spezia”, 6. i 10 Gruppi di Battaglioni CC.NN. , pułk zmechanizowanej kawalerii „Aosta”, 3. batalion pułku piechoty morskiej „San Marco” i niemiecka 164. DP]. Obrona wytrzymała, ale rankiem Messe zdał sobie sprawę, że zwiadowcy z hinduskiej 4. DP (gen. F. I. S. Tuker) przedarli się przez jego górską flankę. Włoski generał nie miał wyjścia, ponownie nakazał odwrót.

Kolejny raz ariergarda Messe poświęciła się dla dobra całej armii. Ten zaszczyt przypadł batalionowi włoskiej piechoty morskiej wspartej pewną ilością dział ppanc. Messe przypuszczał, że Montgomery wyśle na górskie szczyty obserwatorów artyleryjskich, którzy ściągną na niego precyzyjny ogień. Niebywałe, ale Monty nic takiego nie uczynił. Niemcy i Włosi wycofali się niemal nieniepokojeni.

W międzyczasie gen. Anderson otrzymał rozkaz, by przebić się przez pozycje niemieckiej 5. APanc. (gen. von Vaerst), w której znalazł się także włoski XXX KA (DG „Superga”, 50. BSpec., 5. batalion CC.NN. i bataliony „Bafile” i „Grado” z pułku piechoty morskiej „San Marco”). Anderson planował dokonać wyłomu w obronie przeciwnika w rejonie Fondouk, czego miały dokonać brytyjskie 1. DPanc., 6. DPanc., 46., 56. i 78. DP. Alexander sugerował, że po przełamaniu należało się kierować na tyły armii Messe, ale obrońcy zatrzymali atak.

W efekcie 11 kwietnia wojska Messe połączyły się z niemiecką 5. APanc., dzięki czemu stworzono solidny front przeciwko aliantom. Von Arnim stworzył ostatnią linię obrony – Linię Enfidaville, z morzem na obu flankach, za jego plecami znajdowały się Tunis i Bizerta i znowu morze. Niemcy i Włosi wiedzieli, że tylko cud może ich teraz uratować.

Cytuję: „Spragniony włoski kierowca w niebieskim kombinezonie i w hełmie zamaskowanym piaskiem, Tunezja, 1943 r.”. I o froncie tunezyjskim kolejny wpis.

14 lutego 1943 dowodzone przez von Arnima niemieckie 10. i 21. DPanc. spadły na amerykańską obronę przez przełęcz Faid i Maknassy. Ruchy Niemców skryła burza piaskowa, w kilka godzin zamknęli w dwóch kotłach oddziały amerykańskie – batalion piechoty z 1. DP i batalion piechoty z 34. DP w jednym, oraz dwa bataliony z 34. DP w drugim.

Równocześnie siłami grupy bojowej z niemieckiej 15. DPanc. i włoskiej DPanc. „Centauro” (gen. Calvi di Bergolo, zięć króla Włoch) Rommel uderzył w rejonie Gafsy. „Centauro” była wykrwawiona w bitwach odwrotowych i w wyniku ataków z powietrza tak, że w sumie mogła wysłać do walki około 2.000 ludzi z 44 czołgami M14, pewną ilością dział samobieżnych Semoventi 75, kilka bateriami holowanej artylerii oraz 5. pułk bersalierów. W ramach uzupełnień przydzielono ocalałych z DPanc. „Ariete”.

Po ustaniu burzy piaskowej silna ulewa zmoczyła atakujących, ale słaba widoczność nie przeszkodziła niemieckim i włoskim samolotom zdewastować kolumny amerykańskich pojazdów. Włoscy piloci byli zdumieni widząc chełpliwych Amerykanów, którzy wycofują się i wysadzają w powietrze swoje duże składy paliwa w Gafsie. Niebawem stało się jasnym, że żaden Amerykanin powyżej rangi brygadiera nie ma chęci do walki!

Brigadier General McQuillin z amerykańskiej 1. DPanc. zorganizował kontratak batalionu czołgów, batalionu dział samobieżnych „Priest” i piechoty w half-trackach. Atakujący rozwinęli się do ataku w linię jak szarżująca kawaleria. Niemieckie działa przeciwpancerne skryte za krzewami zmasakrowały ich. Niemcy zniszczyli 26 „Priestów”, 59 pojazdów półgąsienicowych oraz 44 lub 51 czołgów.

Następnego dnia elementy amerykańskiej 1. DPanc., dowodzone przez płk Alexandera Starka, dostały rozkaz do kontrataku. Stark poprosił, by atak poprowadził płk John Alger, ponieważ sam nie miał doświadczenia w dowodzeniu czołgami! Alger zaatakował z 58 czołgami „Lee” („Grantami”), piechotą, 75 mm działami zamocowanymi na half-trackach, „Priestami” oraz niszczycielami czołgów M10, ale niemieckie samoloty rozproszyły Amerykanów. Uspokoiwszy się nieco Amerykanie spróbowali raz jeszcze i wpadli w pułapkę zastawioną przez niemieckie działa przeciwpancerne i artylerię. Tylko cztery amerykańskie czołgi uciekły. Alger trafił do niewoli. Słysząc takie wieści Eisenhower zezwolił na odwrót o 50 mil (80 km).

Pod wieczór 16 lutego Niemcy osiągnęli Gafsę, a następnego dnia zdobyli Sbeitlę. 15. DPanc. i „Centauro” odcięły jedną z amerykańskich kolumn i zniszczyły ją. Piloci raportowali kilka kolumn uciekających na zachód, byli tam wymieszani Amerykanie, Francuzi i arabscy cywile. Na północnej flance Amerykanów cofali się Francuzi. Szeroka na 80 mil (ok. 130 km) wyrwa otworzyła się w liniach aliantów. Niemcy i Włosi osiągnęli wielkie zwycięstwo. Plany Rommla przestały wydawać się tak niedorzeczne.

19 lutego 10. i 21. DPanc. atakowały Sbibę, której broniły resztki amerykańskich 1. DPanc., część 34. DP, pułk Francuzów i Algierczyków oraz brytyjska 1. Brygada Gwardii (z 6. DPanc.). Anderson pospiesznie ruszył tą ostatnią, by pomóc Amerykanom. W drodze nadal była brytyjska 26. BPanc. Pod Sbibą brytyjski generał Nicholson oświadczył, że będzie słuchał tylko swoich zwierzchników, francuski generał Welvert uczynił podobnie. Wyglądało na to, że nikt nie panuje nad sytuacją.

Kłócili się także dowódcy po stronie Osi, Kesserling chciał powierzyć dowodzenie całością operacji Rommlowi. Tego popołudnia „Lis Pustyni” osobiście dowodził atakiem 15. DPanc. i Dywizji „Centauro” przeciwko przełęczy Kasserine. Bronił jej pułk francuski (ciekawe, pierwsze słyszę, by aż tam zawiało Francuzów), oddziały z 1. DPanc. USA, pułk z amerykańskiej 1. DP i amerykański 19. pułk saperów (także duży znak zapytania), którzy walczyli w roli piechoty. Amerykanie zostali zmuszeni uzupełnić oddziały pierwszej linii słabo przeszkolonym personelem tyłowym.

(CDN. w weekend potłumaczę Tunezję, a jutro, jeśli zdołam, mała zmiana tematu).

Włosi oglądają brytyjski sprzęt na pustynnym pobojowisku, na pierwszym planie armata przeciwlotnicza Bofors kal. 40 mm. Dalej Tunezja.

Następnego dnia (20 stycznia 1943) włoski garnizon oazy Mizda w Libii skapitulował przed Wolnymi Francuzami, a 23 stycznia wojska pancerne Montgomery’ego weszły do Trypolisu. Tysiące Libijczyków wiwatowało. Włoska mniejszość mieszkańców miasta w większości została w domach, bojąc się ataków miejscowych (co dość często miało już wcześniej miejsce).

Jest przykrym, że włoscy i inni żołnierze ginęli w małych potyczkach opóźniających na terenie Libii, incydentach, które nawet nie mają swojej nazwy.

W międzyczasie, w deszczowych górach północnej Tunezji, Brytyjczycy nareszcie przeszli do ataku. Ludzie Imperiale (50. BSpec.) oraz bataliony piechoty morskiej „Bafile” i „Grado”, a także Niemcy na ich flance, zatrzymali napastników. W centralnej Tunezji DG „Superga” oddała trochę terenu Francuzom w pobliżu przełęczy Karachoum. Na suchym południu 400 Włochów w Temout Mellor było atakowanych przez dowodzonych przez Francuzów żołnierzy Marokańskich na wielbłądach. W ciężkiej walce zginęła lub odniosła rany jedna czwarta Włochów, po czym opuszczono to miejsce. Ścigani przez Marokańczyków Włosi cofali się do… Libii.

12 stycznia jednostka z DG „Superga”, wzmocniona Niemcami, została okrążona przez Francuzów, po dwóch dniach walki Włosi zostali zmuszeni do poddania się. Von Arnim odpowiedział w typowy dla siebie sposób, uderzył na flankę zwycięzców. 17 stycznia uderzył na Brytyjczyków i Algierczyków. Następnego dnia natarła włoska 50. BSpec. Francuscy oficerowie poprosili o pomoc Amerykanów, Fredendall odpowiedział 20. wysyłając batalion CCB z 1. DPanc. Następnego dnia dowodzący amerykańskimi czołgami Brigadier General Paul Robinett odmówił ataku pod ogniem artylerii i wycofał się uzupełnić paliwo. Zniesmaczeni Francuzi powiedzieli Robinettowi żeby szedł do diabła. 23 stycznia walki przemieniły się w chaotyczny pojedynek artylerii. Ludzie Imperiale ponieśli wysokie straty, ale zostali pochwaleni przez Niemców za ich odwagę.

28 stycznia więcej kompanii z „Supergi” było silnie naciskanych przez Algierczyków, kolejny raz von Arnim odpowiedział kontratakiem na flankę dowodzonych przez Francuzów Afrykańczyków. Atak ten wyrzucił przeciwnika z rejonu Robaa.

Ostatniego dnia stycznia niemieckie czołgi z łatwością wyparły Francuzów z przełęczy Faid. To zaskoczyło aliantów, sukces ten osiągnęła bowiem 21. DPanc. z armii Rommla, która według Montgomery’ego była 300 mil (480 km) stąd w Libii. Armia Pancerna „Afryka” niebawem zmieniła nazwę na 1. Armię Włoską, a Rommla zastąpił gen. Giovanni Messe.

Marszałek Kesserling odpowiadał za wszystkie wojska niemieckie w basenie Morza Śródziemnego, więc także za von Arnima i Rommla. Marszałek forsował pomysł zaatakowania w najsłabsze ogniwo aliantów w Afryce – Amerykanów. Ostatnimi czasy część amerykańskiej 1. DPanc. próbowała kolejnego ataku. Amerykanie działali powoli, padli ofiarą ataków z powietrza, w tym jednego w wykonaniu amerykańskich samolotów, w efekcie nie osiągnęli niczego istotnego. Ewidentnie byli źle dowodzeni i mieli niskie morale. Amerykanie znajdowali się w suchej południowej części Tunezji, dogodnej do działań czołgów. Rommel popierał pomysł Kesserlinga, chciał nawet więcej, wedrzeć się 100 mil (160 km) w głąb Algierii, skręcić w stronę morza i odciąć aliantów od ich baz zaopatrzenia. Inni oficerowie uśmiechali się na tą myśl, to był stary Rommel i jego fantazja.

Ostatecznie przyjęty plan zakładał, że von Arnim będzie trzymał w szachu Brytyjczyków i Francuzów w centralnej i północnej Tunezji, a ponadto wesprze ofensywę. Messe będzie trzymał linię obronną na granicy libijsko-tunezyjskiej, wszyscy zgadzali się z tym, że po ostrożnym Montgomerym nie należy się na razie spodziewać żadnego ruchu. Atakiem miał dowodzić Rommel, któremu grupy bojowe mieli wydzieli von Arnim i Messe. Dzięki temu jego siły wzrosły do 44 włoskich i 205 niemieckich czołgów oraz tysiąca włoskiej i 5.000 niemieckiej piechoty. Dowodzenie tak małymi siłami było dla Rommla degradacją, ale alternatywą był powrót do domu w niesławie.