Wojna Mussoliniego

Obrona portów (commandi di porto):

Dowództwo Obrony Portu „N” (Palermo)
Dowództwo Obrony Portu „E” (Katania)

Jednostki obrony lotnisk oraz umocnione rejony obrony wybrzeża (Piazza Militari Martime)

-Messyna-Regio Calabria
-Augusta-Syrakuzy
-Trapani

Podlegały one Ministerstwu Żeglugi za pośrednictwem autonomicznego dowództwa marynarki wojennej na Sycylii.

Marynarka wojenna („Regia Marina”):

Baza w Trapani oraz cztery ważne porty: Syrakuzy, Katania, Licata, Porto Empedocle.

Jednostki artylerii p-lot (Difesa Controarea):

224 baterie dział p-lot: 48 w armii, 57 we flocie, 119 w milicji. W tym należące do obrony terytorialnej: Katania – 23, Augusta-Syrakuzy – 17, Trapani – 15, Palermo – 27. Niemiecki II Korpus Lotniczy: 33 baterie dział 88 mm oraz baterie dział 20 mm wokół lotnisk: Katania, Gerbini, Comiso, Castelvetrano, Milo, Boccadifalco.

Wojska lądowe podległe dowódcy sił zbrojnych na Sycylii (Commandante delle Forze Armate della Sicilia):

6 Armia włoska:

Dowódca: Generale d’Armata Alfredo Guzzoni
Szef sztabu: Generale d’Brigata Emilio Faldella

6 Armia składała się z dwóch korpusów XII i XVI oraz odwodu armii.

XII Korpus Armii:

Dowódcy: Generale di Corpo Mario Arisio, od 12 lipca 1943 zastąpiony przez Generale di Corpo Francesco Zingalesa.

Ordre de battaille XII Korpusu Armii:

202 Dywizja Obrony Wybrzeża:

Dowódca: Generale di Divisione Ficalbi
120 pułk obrony wybrzeża(bataliony 387, 497, 245, 380, 857)
142 pułk obrony wybrzeża(bataliony 377, 427, 466, 490)
124 pułk obrony wybrzeża(bataliony 376, 386, 543)
43 pułk artylerii obrony wybrzeża(XX dywizjon: bateria armat 149/35 i bateria armat 155/36; XXII dywizjon: 1, 2 i 3 bateria armat 105/28)
LXXVI dywizjon artylerii p-lot
CCXVIII dywizjon artylerii(armaty 100/22)
CXLIII dywizjon artylerii(armaty 149/35)
CLVII dywizjon artylerii(armaty 149/19)
CXLI dywizjon artylerii(armaty 75/27)
CLXXII dywizjon artylerii(armaty 105/28)
4 samodzielne kompanie p-panc(509, 510, 626, 645)
151 kompania motocyklistów
102 kompania moździerzy

207 Dywizja Obrony Wybrzeża:

Dowódca: Generale di Brigate Ottorine Schreiber
138 pułk obrony wybrzeża(bataliony 420, 388, 308, CIX batalion Milicji Faszystowskiej)
139 pułk obrony wybrzeża(bataliony 390, 419, 538)
51 pułk artylerii obrony wybrzeża(XXXV dywizjon: 151, 158, 159 baterie armat 105/17; CCXXXII dywizjon: 1 i 2 baterie armat 100/22; CLX dywizjon: 485, 487 baterie armat 149/35 oraz 150 bateria armat 105/27)
3 kompanie milicji(505, 516, 620)
103 kompania moździerzy
104 batalion piechoty obrony wybrzeża
CV batalion Milicji Faszystowskiej
Od maja 1943 do dywizji przyporządkowano:
177 pułk Bersalierów(bataliony: DXXV, DXXVI, DXXVII)
1 kompania motocyklistów
CIV dywizjon p-panc

208 Dywizja Obrony Wybrzeża:

Dowódca: ?
133 pułk obrony wybrzeża(bataliony 244, 423, 498)
147 pułk obrony wybrzeża(bataliony 438, 539, 378)
28 pułk artylerii obrony wybrzeża(CCXV dywizjon – armaty 100/17; CXXIV dywizjon – armaty 105/45)
101 i 517 kompania moździerzy
164 kompania p-panc
518, 519, 618, 619 bataliony milicji

26 Dywizja Piechoty „Assietta”

28 Dywizja Piechoty „Aosta”

15 Dywizja Grenadierów Pancernych(niemiecka) – dowodził Generalmajor Ebrhard Rodt

Grupa Szybka „A”:

Dowódca: T.Col. Perrone
dowództwo XII batalionu czołgów (czołgi L35)
4 kompania CII batalionu czołgów (czołgi R-35)
1 kompania CXXXIII dywizjonu artylerii samobieżnej (Semoventi Da 47/32)
3 kompania 448 batalionu szybkiego
2 bateria CX dywizjonu artylerii zmotoryzowanej
2 działon 328 baterii art. p-lot z Dywizji „Aosta”

Grupa Szybka „B”:

Dowódca: T.Col. Mascio
dowództwo CXXXIII dywizjonu dział szturmowych
3 kompania CXXXXIII dywizjonu dział szturmowych (Semoventi Da 47/32)
6 kompania CII batalionu czołgów (czołgi R-35)
1 i 2 kompania 448 batalionu szybkiego
pluton motocyklistów z 50 kompanii
6 bateria CXXXIII dywizjonu artylerii zmotoryzowanej
2 działon 78 baterii art. p-lot

Grupa Szybka „C”:

Dowódca: Mjr. Finocchi
dowództwo CII batalionu czołgów
4 kompania 448 batalionu szybkiego
5 kompania CII batalionu czołgów (czołgi R-35)
2 kompania CIV dywizjonu dział szturmowych (Semoventi Da 47/32)
10 bateria IV dywizjonu 25 pułku art. Dywizji „Assietta”
4 działo(n?) 78 baterii art. p-lot

Grupa Taktyczna „Chiusa-Sclafani”:

10 pułk Bersalierów(bataliony: XXXV, LXXIII, LXXIV)
1 szwadron samochodów pancernych
IV kompania dział samobieżnych (10 Semoventi Da 75/18)
12 bateria z CIII dywizjonu (armaty 75/27)

Grupa Taktyczna „Inchiapparo-Casale”:

LI batalion Bersalierów
I dywizjon p-panc Bersalierów

Grupa Taktyczna „Alcamo-Partinico”:

171 batalion Czarnych Koszul
168 batalion Czarnych Koszul

Grupa Taktyczna „Campobello di Licata-Ravanusa”:

17 batalion Czarnych Koszul
1 szwadron kawalerii „Palermo”

Rejon Obrony „N” (Palermo):

Dowódca: Generale di Brigate Giuseppe Molinero
304 batalion obrony wybrzeża
344 batalion obrony wybrzeża
476 batalion obrony wybrzeża
XXX dywizjon kawalerii
XLI dywizjon artylerii (2 baterie artylerii p-lot – działka 20 mm; 3 baterie artylerii p-lot – armaty 102/20; 7 baterii artylerii p-lot – armaty 90/43; 7 baterii artylerii – armaty 76/40; 4 baterie artylerii – niemieckie armaty 37 mm, 3 baterie artylerii – armaty 20 mm)
136 pułk obrony wybrzeża(bataliony 103 i 465 – rozmieszczone w Palermo i San Stefano di Camestra

Odwód XII Korpusu Armii:

CXII legion Milicji Faszystowskiej
CIV dywizjon artylerii p-panc
XVI dywizjon artylerii p-panc
CCXXX dywizjon artylerii samobieżnej
CXXI dywizjon artylerii (armaty 149/13)
CXXII dywizjon artylerii (armaty 149/13)
XXI dywizjon artylerii (armaty 105/28)
XXII dywizjon artylerii (armaty 105/28)
XLVIII dywizjon artylerii (armaty 105/28)
XIX dywizjon artylerii „Centauro” (armaty 105/28)
VII dywizjon artylerii p-lot (armaty 75 mm)

XVI Korpus Armii:

Dowódca: Generale di Armata Carlo Rossi

Ordre de battaille XVI Korpusu Armii:

206 Dywizja Obrony Wybrzeża:

Dowódca: Generale di Divisione Achille d’Havet
122 pułk obrony wybrzeża (bataliony 243 i 375)
123 pułk obrony wybrzeża (bataliony 381, 383, 542)
146 pułk obrony wybrzeża (bataliony 430, 437, 374)
44 pułk artylerii obrony wybrzeża (CII dywizjon: 47 i 48 bateria armat 76/06; CCXXIV dywizjon: 1, 2 i 3 bateria armat 100/22; CLXIV dywizjon: 79, 80 i 81 bateria armat 149/35; CLXI dywizjon: 52, 53 i 54 bateria armat 149/35, CLXII dywizjon: 73 i 74 bateria armat 149/35; 227 bateria artylerii – armaty 105/14)
Podległe dywizji:
CCXXX dywizjon artylerii samobieżnej (15 Semoventi Da 47/32)
CCIX dywizjon artylerii (armaty 100/22)
XXI dywizjon artylerii (49 i 330 baterie armat – armaty 75/27; 452 bateria armat – armaty 75/06)

213 Dywizja Obrony Wybrzeża:

Dowódca: Generale di Divisione Carlo Gotti
135 pułk obrony wybrzeża (bataliony 102 i 369)
372 samodzielny batalion obrony wybrzeża
55 kompania Milicji Faszystowskiej
21 pułk artylerii obrony wybrzeża (CXLIV dywizjon: 275 i 276 bateria armat 305/17; XXX dywizjon: 162 i 165 baterie armat 149/35, 226 bateria armat 105/14, 153 bateria armat 105/27, 3 bateria armat 149/19, 182 bateria armat 105/27; CCXXX dywizjon: trzy baterie armat 100/22)

XVIII Brygada Obrony Wybrzeża:

Dowódca: Generale di Brigate Orazio Mariscalco
134 pułk obrony wybrzeża (bataliony 429 i 384)
178 pułk obrony wybrzeża (bataliony 389 i 501)
6 pułk artylerii obrony wybrzeża (CLXII dywizjon: 75 bateria armat 149/35 i 288 bateria armat 155/36; CCIX dywizjon: 1, 2 i 3 bateria armat 100/22, 81 bateria armat 75/34; XXI dywizjon: 49 i 330 bateria armat 75/27, dwie baterie armat 75/34; CLXIX dywizjon – ???)
106 kompania moździerzy
633, 552, 616, 537, 711 kompanie Czarnych Koszul

XIX Brygada Obrony Wybrzeża:

Dowódca: Generale di Brigate Giovanni Bocchetti
140 pułk obrony wybrzeża (bataliony 1 i 447)
179 pułk obrony wybrzeża (bataliony 435 i 500)
61 pułk artylerii obrony wybrzeża (4 baterie armat 75/27, 4 baterie armat 122/45, jedna bateria armat 105/28)
XVI dywizjon artylerii p-panc
52 kompania motocyklistów

54 Dywizja Piechoty „Napoli”

Dywizja Pancerna „Hermann Göring” (niemiecka) – Generallutnant Paul Conrath
Do Dywizji „HG” przydzielono KG „Schmaltz”

Grupa Taktyczna „Carmito”:

IV dywizjon dział samobieżnych
53 kompania motocyklistów

Grupa Taktyczna „Barcellona”:

7 kompania motocyklistów
2 kompania CIII dywizjonu artylerii p-panc
12 bateria z IV dywizjonu (armaty 75/27)

Grupa Taktyczna „Linguaglossa”:

LVIII batalion Bersalierów
54 kompania motocyklistów
11 bateria z IV dywizjonu 54 pułku artylerii

Grupa Taktyczna „Comiso-Ispica”:

Dowództwo 173 Legionu Czarnych Koszul
CLXXIII batalion Czarnych Koszul
173 kompania Czarnych Koszul
2 kompania 54 dywizjonu moździerzy
pluton armat p-panc
1 dywizjon z 54 pułku artylerii (armaty 100/17)

Grupa Szybka „D”:

Dowódca: T.Col. d’Andretta
dowództwo CI batalionu czołgów
3 kompania CI batalionu czołgów
2 kompania motocyklistów
1 kompania CIII dywizjonu artylerii p-panc (6 armat 47/32)
7 kompania z II/76 pułku piechoty
dowództwo IV dywizjonu 54 pułku artylerii
10 bateria IV dywizjonu 54 pułku artylerii
1 działon 354 baterii artylerii p-lot

Grupa Szybka „E”:

Dowódca: Cap. Granieri
1 kompania CI batalionu czołgów (czołgi R-35)
2 kompania CII dywizjonu artylerii p-panc (armaty 47/32)
4 kompania z 501 batalionu obrony wybrzeża
155 kompania motocyklistów
9 bateria z III dywizjonu 54 pułku artylerii
1 działon 326 baterii artylerii p-lot

Grupa Szybka „F”:

Dowódca: Mjr. Argenziano
2 kompania CI batalionu czołgów (czołgi R-35)
1 kompania CII batalionu artylerii p-panc
2 kompania 542 batalionu Bersalierow
3 kompania motocyklistów
3 bateria CXXVI dywizjonu (zmotoryzowana)

Grupa Szybka „G”:

Dowódca: Col. Porcu
CLXIX batalion Czarnych Koszul ze 173 Legionu
1 pluton z 2 kompanii CI batalionu czołgów
3 kompania CII batalionu armat p-panc
8 bateria z III dywizjonu 54 pułku artylerii

Grupa Szybka „H”:

Dowódca: T.Col. Cixi
3 kompania CIII dywizjonu artylerii p-panc
2 kompania czołgów (czołgi Fiat 3000)
1 bateria I dywizjonu 76 pułku
7 bateria III dywizjonu 54 pułku artylerii

Jednostki odwodowe XVI Korpusu:

I dywizjon kawalerii
XII batalion Milicji Faszystowskiej
40 pułk artylerii (CIX dywizjon – armaty 149/13; CX dywizjon – armaty 149/13; X dywizjon – armaty 105/28; XVI dywizjon – armaty 105/28; XXIX dywizjon – armaty 105/28)
XI dywizjon p-lot (armaty 75 mm)

4 Dywizja Piechoty „Livorno”

Jednostki obrony wybrzeża (ow) podległe dowództwu obrony Sycylii:

119 pułk ow – Santa Teresa
120 pułk ow – Sciacca
121 pułk ow – Augusta
122 pułk ow – na północ od Pachino
123 pułk ow – na południe od Comiso
124 pułk ow – Mazara del Vallo
133 pułk ow – Castellmare del Golfo
134 pułk ow – Gela
135 pułk ow – Taormina
136 pułk ow – Termini
137 pułk ow – Trapani
138 pułk ow – na południe od Siculiana
139 pułk ow – Palma oraz Porto Empedocle
140 pułk ow – na północ od Maso
143 pułk ow – na zachód od Memfi
146 pułk ow – Avola
147 pułk ow – Terrasini
178 pułk ow – Vittoria
179 pułk ow – San Stefano
372 batalion ow – Acireale
19 batalion Czarnych Koszul – na wschód od Partanna
17 batalion Czarnych Koszul – Campobello di Licata
173 batalion Czarnych Koszul – Ispica

Obszar bazy morskiej Messina:

Dowódca: V. Adm. Pietro Barone
Dowódca sił lądowych: Generale di Brigate Ettore Monacci
116 pułk obrony wybrzeża (156 i 502 batalion obrony wybrzeża oraz 255 dywizjon artylerii)
119 pułk obrony wybrzeża (370 i 371 batalion obrony wybrzeża oraz 503 dywizjon artylerii)
23 dywizjon kawalerii
95 pułk Czarnych Koszul

Obszar bazy morskiej Augusta-Syracuse:

Dowódca: Adm. Primo Leonardi
Dowódca sił lądowych: Col. Mario Damiani
121 pułk obrony wybrzeża (bataliony 246, 385, 504, 540)

Obszar bazy morskiej Trapani:

Dowódca: Adm. Giuseppe Manfredi
134 pułk obrony wybrzeża (bataliony 443, 505, 844)

Bibliografia:

Zbigniew Lalak, „Operacja ‘Husky’’, [w: Technika Wojskowa Historia 1/2010]
Jerzy Naziębło, „Sycylia 1943”, Warszawa 1995