Wojna Mussoliniego

Zdobyczny brytyjski moździerz kal. 76 mm użytkowany przez bersalierów z DPanc. „Littorio”.

Na 21 lipca 1942 alianci przygotowali kolejny duży atak na włoską piechotę na grzbiecie Ruweisat. Miały w nim wziąć udział indyjska 5. DP, nowozelandzka 2. DP i brytyjska 1. DPanc. Jako część tej operacji nowozelandzki 18. batalion miał chronić flankę 6. BP, która ze wsparciem nowozelandzkiej kawalerii (w rzeczywistości 2nd New Zealand Division Cavalry Regiment to z pewnością samochody pancerne i/lub Bren Carriery) i 22. BPanc. miała atakować Deir el Mreir. O 19.00, gdy skoncentrował się cały 18. batalion, znalazł się on pod ogniem artylerii z „Ariete”, która wykryła jego pojawienie się. Ostrzał trwał ponad godzinę i skończył się wraz z zapadnięciem ciemności. Znacząco opóźniono wrogą akcję, gdyż rozproszony batalion od nowa musiał uporządkować swoje szeregi. Proces zakończono w momencie, gdy już od dwóch godzin trwała akcja nowozelandzkiej 6. BP przeciwko Deir el Mreir.

O 21.00 18. batalion rozpoczął swój marsz, ale ponownie dostał się pod ogień artylerii z „Ariete”. Pomimo to jedna z kompanii spenetrowała gęste pole minowe i w blasku księżyca ruszyła na zachód wznoszącym się do góry terenem. Bersalierzy oświetlili teren flarami i zaczęli strzelać w dół ze swoich karabinów maszynowych. Nowozelandczycy odpowiedzieli ogniem maszynowym i granatami, a w końcu ruszyli do ataku na bagnety. Prowadzący żołnierze dostali się w ogień krzyżowy z dobrze rozlokowanych pozycji bersalierów, wielu z Nowozelandczyków zginęło lub odniosło rany. Prawdziwa niespodzianka czekała na „Kiwi” tuż za czołem grzbietu – czołgi M14 ustawione w linii. Nowozelandzka piechota nie miała dostatecznej siły ognia, by zmierzyć się z czołgami. Wówczas druga z kompanii piechoty spowodowała eksplozję połączonych z sobą min, ponosząc ciężkie straty. Znajdującego się w ciężkiej sytuacji przeciwnika natychmiast ostrzelali bersalierzy, ten pomimo to zaszarżował na bagnety. Uderzenie załamało się jeszcze przed włoskimi liniami i Nowozelandczycy musieli się wycofać. Zginął dowódca, a kompania została zredukowana do ledwie siedmiu ludzi. Po odwrocie naprzód ruszyły dwa M14, które zamierzały otoczyć ocalałych przeciwników. Czołgi napotkały trzecią z alianckich kompanii, ostrzelały ją z dystansu 180 m i przycisnęły do ziemi. Przed północą cały nowozelandzki batalion został zmuszony do odwrotu.

O świcie 22 lipca nowozelandzki batalion znajdował się na eksponowanych pozycjach w skalistym terenie, gdzie nie dało się okopać. Na pomoc piechocie wysłano trzy Bren Carriery, które dostały się pod silny ostrzał włoskich czołgów i musiały poszukać osłony. Nowozelandzka artyleria ostrzelała włoskie M14, które zamierzały przeprowadzić kontratak i zmusiły je do schowania się za grzbiet. Dalszych ataków już nie było. Nękający ostrzał prowadziła włoska artyleria, a po południu nalot wykonało kilka bombowców Osi. Z zadaniem wsparcia piechoty przybyła w końcu 22. BPanc., ale nie spróbowała większego ataku na dobrze okopanych Włochów. Kilka brytyjskich czołgów zainkasowało trafienia, w konsekwencji wycofano je i piechota znowu musiała radzić sobie sama. O 20.45 w końcu ją wycofano, co miało związek z katastrofalną porażką w rejonie grzbietu Ruweisat na północy.

Nocą 26-27 lipca nowozelandzka 2. DP przeprowadziła pozorowany atak na Bab el Qattara, którego celem było odwrócenie uwagi DAK od północnego sektora frontu. Jedynym skutkiem akcji było pozostanie przez kilka godzin w tym rejonie DPanc. „Littorio”. Na północy Brytyjczycy odnieśli początkowe powodzenie atakując włoską 102. DZmot. w rejonie grzbietu Miteirya, ale piechoty w porę nie wsparły czołgi. Ta akcja wyczerpała już możliwości obu stron. Na pewien czas na froncie zapanował spokój.

Bersalierzy z zdobycznym erkaemem Bren.

18 lipca 1942 nowozelandzki 8. batalion wykonał atak na pozycje 8. pułku bersalierów z „Ariete” w depresji Deir um Khawabir, znajdującą się w południowym sektorze frontu. Akcja była rozpoznaniem bojem przed planowaną akcję w rejonie Deir el Mreir na północy. Nowozelandzki patrol, złożony z 30 ludzi w transporterach Bren Carrier, wspartych baterią 6-funtowych armat przeciwpancernych, wyruszył o 20.30 pod osłoną ognia artylerii. Nowozelandczycy przekroczyli pola minowe i z użyciem granatów zdobyli kilka włoskich posterunków. Wówczas z lewej flanki ostrzelano ich z broni maszynowej i armat ppanc. Posuwające się za piechotą Breen Carriery wyłączyły z akcji jedną armatę kal. 88 mm i dwie lżejsze armaty ppanc. Na pomoc wezwano włoskie czołgi, a w międzyczasie jednego z Bren Carrierów zniszczyła włoska armata ppanc. kal. 47 mm. Niebawem włoskie czołgi zniszczyły kolejne dwa transportery. 24. batalion wycofał się, ale zabrał z sobą 42 wziętych do niewoli bersalierów, za cenę zaledwie dwóch zabitych, dwóch rannych i jednego zaginionego. Włoscy żołnierze nie kryli swojego rozczarowania, opowiedzieli przeciwnikowi, że ich kompanie zostały zredukowane do 100 ludzi, trzech 47-mm armat ppanc., trzech ciężkich i trzech lekkich karabinów maszynowych. Jeden z bersalierów zeznał, że widział sześć czołgów M14 i cztery Semoventi 75 w okolicy sztabu oraz że jego zdaniem jest to obecnie cały komponent pancerny dywizji. Nie odbiegało to znacznie od prawdy, gdyż raport z 17 lipca mówi o obecności w „Ariete” tylko 15 M14. Ten stan niebawem się zmieni wraz z nadejściem uzupełnień.

Czołg piechoty „Matilda” zniszczony podczas walk na Pustyni Zachodniej.

14 lipca 1942 elementy 90. DLekk. i DPanc. „Littorio” dostały rozkaz marszu na północ z Bab el Qattara i zaatakowania Alam Nayil. Sformowano grupę bojową „Baade” dowodzoną przez gen. Baade z 90. DLekk. W jej skład wchodziło zgrupowanie „Rochetti”, czyli kompania 11 M14 z „Littorio”. Okazało się, że drogę zagradza 22. BPanc., która odrzuciła Niemców i Włochów w stronę Bab el Qattara. Akcja nie okazała się zupełnie bezużyteczna, gdyż w decydującym momencie zaabsorbowała uwagę wrogiej brygady pancernej. Tego samego dnia nowozelandzka 2. DP wykonała silny atak na pozycje włoskich DP „Brescia” i „Pavia”, które obsadzały grzbiet Ruweisat. Osłabione włoskie dywizje przeżywały ciężkie chwile, ale z pomocą przyszedł im kontratak DAK. Efektem akcji KG „Baade” była nieobecność angielskich czołgów w rejonie Ruweisat, gdzie teraz w opałach znalazła się 4. BP., która została zniszczona przez niemiecką 15. DPanc. (z tym zniszczeniem zawsze trzeba uważać, ale faktycznie brygady nie ma w OdB w okresie drugiej bitwy pod El Alamein). W dalszych walkach alianci nadal naciskali na włoską piechotę, a to wymuszało interwencje czołgów Osi. Bitwa zmierzała to patowego rozstrzygnięcia.

15 lipca, gen. Carlo Ceriana-Mayneri, dowódca 2. Dywizji Szybkiej (Celere), stacjonującej na Bałkanach, dostał rozkaz przylecieć do Afryki i objąć dowodzenie DPanc. „Littorio”. Nowy 55-letni dowódca dywizji był rojalistą i oficerem kawalerii. Ceriana-Mayneri miał tylko niewielkie doświadczenie z wojną pancerną, choć jego poprzednią dywizję planowano przekształcić w czwartą w armii włoskiej dywizję pancerną. Była to też jego pierwsza przygoda z Afryką. Generał odnotował wysokie morale swoich ludzi i duży stopień panującego w szeregach koleżeństwa.

Kolumna czołgów L6/40, prawdopodobnie operacja zajęcia Korsyki w listopadzie 1942 r.

Rommel nadal nie rozstał się z nadziejami na przebicie alianckich pozycji, chciał także utrzymać inicjatywę po swojej stronie. 8 lipca 1942 ponownie chciał zaatakować w centrum wrogiej obrony. 21. DPanc., 90. DLekk. i DPanc. „Littorio” miały zająć Alam Nayil, stąd zamierzano skręcić na północ w stronę wybrzeża. Następnego dnia, po przygotowaniu artyleryjskim, 21. DPanc. i „Littorio” wykonały atak na pełną skalę na pozycje dywizji nowozelandzkiej na Bab el Qattara. Atak prowadził szwadron z III Gruppo squadroni/5º Reggimento „Lancieri di Novara” z czołgami L6, które prowadził kpt. Dardi. Lekkie czołgi uformowały szyk na otwartej pustyni i ruszyły na przeciwnika z pełną prędkością. Dardi z kłopotami prowadził swoje czołgi, korzystał z bardzo wąskiej szczeliny obserwacyjnej w swoim wozie. W końcu zdecydował się otworzyć właz i dalej dowodził tkwiąc w wieżyczce swojego czołgu. Ostrzał rozpoczęła wroga artyleria, nad polem bitwy unosił się dym i kurz. Dardi doprowadził swoje czołgi do celu ataku, ale zginął od odłamka pocisku artyleryjskiego. Niestety cały atak „Littorio” spadł na ewakuowane poprzedniego dnia pozycje, napotykając tylko ostrzał artylerii. Włoska dywizja pancerna obsadziła teraz opanowany teren. Reszta XX KA obsadziła front w rejonie na południe od grzbietu Ruweisat, gdzie dotąd panowała cisza.

Rommel skupił swoje wysiłki w centrum, odciągając w ten sposób własne wojska pancerne z północy. W tamtym sektorze dwie świeże alianckie dywizje, poprzedzone najbardziej intensywnym od czasu I WŚ ostrzałem artyleryjskim, natarły na nową na froncie włoską DP „Sabratha”. Opór nieostrzelanej dywizji szybko się załamał. To spowodowało, że Rommel musiał wysłać tam niemieckie jednostki, by zapobiec przerwaniu frontu. Najważniejszym efektem ataku było zniszczenie 3. kompani oddziału wywiadowczego 56, kapitana Seebohma. Stracono w ten sposób główne źródło wywiadowcze. Od teraz nie wiedziano zupełnie nic o sile i zamiarach przeciwnika. Przeciwnik, korzystając z Ultry, zaglądał w tym czasie przeciwnikowi w karty. W znacznej mierze przyczyniło się to do ostatecznych rozstrzygnięć na froncie afrykańskim.