Siły stron przed Operacją „Mały Saturn”
Ważne: trwają zapisy na polskojęzyczną wersję książki o kampanii w Afryce Wschodniej 1940-1941. Prognozowana cena 70-80 zł (ok. 470 stron licząc ze zdjęciami i mapami) (nie pobieram przedpłat). Proszę o informację w komentarzu pod zdjęciem na PW lub na marek.sobski@interia.eu Więcej informacji: http://wojna-mussoliniego.pl/?p=6860
——————————————-
Mussolini’s War series:
East Africa 1940-1941: https://www.amazon.com/dp/B08PC7FYMV
Barbarossa 1941-1942: https://www.amazon.com/dp/B09GPYLYXC
France 1940: https://www.amazon.com/dp/B09ZV5QS3P
——————————————–
Seria Wojna Mussoliniego:
Betasom 1940-1945: https://allegrolokalnie.pl/…/betasom-wloska-bron… oraz liczne księgarnie
Afryka Wschodnia 1940-1941: wydanie w drugiej połowie 2022 roku
——————————————–
SIŁY STRON
Źródła wywiadowcze, w tym zeznania jeńców, potwierdzały, że od końca listopada 1942 roku znajdujące się naprzeciwko Włochów wojska sowieckie były gotowe do ofensywy. Z ziemi i powietrza obserwowano wzmożony ruch wojsk po drugiej stronie linii frontu. Sowieci zintensyfikowali także działalność patroli. Jak grzyby po deszczu poczęły wyrastać przygotowane przez Rosjan przejścia przez Don, takich przepraw do 10 grudnia Włosi zidentyfikowali aż dziesięć. Włoski wywiad zidentyfikował także kilka jednostek mostowych przebywających w sektorze II KA. Niedługo mróz stał się tak silny, że rzeka stała się możliwa do przekroczenia po lodzie na wielu odcinkach włoskiej obrony. Ufortyfikowane brzegi rzeki powoli przestawały był znacznym atutem.
Od jesieni 1942 roku na tyłach ARMIR odnotowano zintensyfikowanie działań partyzanckich. Odpowiedzią na to było rozszerzenie działań przeciw partyzanckich przez armię włoską. Działania partyzantów skupiały się na akcjach sabotażu, a podczas grudniowo-styczniowego odwrotu atakowali oni także maszerujące wojsko, o czym jeszcze wspomnimy. Dużym echem odbił się przeprowadzony 4 grudnia atak na sztab Dywizji Alpejskiej „Tridentina” w Podgornoje, gdzie rannych zostało dwóch Włochów. Zwalczaniem partyzantów zajmowali się karabinierzy królewscy, którzy pomiędzy lipcem 1942 r. i marcem 1943 r. zatrzymali 940 podejrzanych, w tym 89 ludzi z pewnością uznanych za partyzantów i 16 spadochroniarzy. Karabinierzy odnotowali straty w wysokości dziewięciu poległych, czterech rannych i 18 zaginionych.
Wieczorem 10 grudnia 1942 r. dywizje 8. Armii, zajmujące odcinki średniej długości 30 km, były rozmieszczone następująco (z północy na południe):
-Korpus Alpejski z dywizjami strzelców alpejskich „Tridentina”, „Julia” i „Cuneense”, który wspierały batalion narciarzy „Monte Cervino”, 11. Zgrupowanie artylerii, XXXII dywizjon i XXIV dywizjon artylerii z 9. Zgrupowania artylerii oraz dwa dywizjony niemieckiego 612. pułku artylerii ciężkiej. Na tyłach korpusu znajdowała się pozbawiona artylerii DP „Vicenza”. Razem było to 26 batalionów piechoty i 54 baterie artylerii z 216 działami.
-II KA z dywizjami piechoty „Cosseria”, wsparta wspomnianym niemieckim 318. pułkiem piechoty, i „Ravenna”, które wspierał II batalion saperów szturmowych, zgrupowanie Czarnych Koszul „23 Marzo”, 2. Zgrupowanie artylerii, III zmot. dyon 201. pułku artylerii ppanc. oraz XXXI dyon 9. Zgrupowania artylerii. Razem 20 batalionów piechoty i 33 baterie artylerii z 132 działami. Ponadto warto dodać, że mający powstrzymać masy sowieckich czołgów korpus miał na stanie 114 dział ppanc., w tym 90 kal. 47mm/32, które nie wykazywały większej skuteczności w starciu z czołgami średnimi przeciwnika.
-XXXV KA z dywizjami piechoty 298. (niemiecką) i „Pasubio”, które wspierał XV batalion saperów szturmowych, zgrupowanie Czarnych Koszul „3 Gennaio”, 30. Zgrupowanie artylerii, XXXIV i L dyony z 9. Zgrupowania artylerii. Razem 20 batalionów piechoty i 39 baterii artylerii z 156 działami.
-niemiecki XXIX KA z włoskimi dywizjami DP „Torino”, 3. Dywizją Szybką (w jej składzie znalazł się Legion Chorwacki) i DP „Sforzesca”, które wspierał LXXIII dyon 9. Zgrupowania artylerii. Razem było to 20 batalionów piechoty, 30 baterii artylerii z 120 działami oraz 50 włoskich czołgów lekkich i dział samobieżnych
Przypis: Podane liczby dział nie zawierają artylerii przeciwlotniczej i przeciwpancernej.
Sowieci planowali dokonać przełamania włoskiego frontu w sektorze II Korpusu. Naprzeciwko pozycji dywizji „Cosseria” sowiecka 6. Armia z Frontu Woroneskiego miała w pierwszym rzucie XV KA (172., 267. i 350. DS), 127. DS, 115. BPanc., 82. i 212. pułki piechoty zmotoryzowanej. W drugiej linii czekały na rozwinięcia powodzenia natarcia XVII KPanc. (66. BPanc., 67. BPanc., 175. BPanc. i 31. BZmot). Rezerwę stanowiła 160. DS. Przed sektorem Dywizji „Ravenna” znalazły się dywizje 1. Armii Gwardii z Frontu Południowo-Zachodniego. W pierwszym rzucie były to IV. KGw. (41. DGw. i 195. DS), VI KGw. (44. DGw. i 1. DS). W drugim rzucie znalazły się korpusy pancerne XVIII (110. BPanc, 170. BPanc., 180. BPanc. i 22. BZmot.), XXIV (4. BPanc., 54. BPanc., 130. BPanc. i 24. BZmot.) i XXV (111. BPanc., 162. BPanc., 175. BPanc. i 16. BZmot.). W rezerwie znalazła się 35. DGw.
Naprzeciwko włoskiego II KA znalazła się ogromna masa uderzeniowa wojsk sowieckich w sile 90 batalionów piechoty, 25 batalionów piechoty zmotoryzowanej, 30 batalionów pancernych z 754 czołgami, 1255 moździerzami kalibrów 82-120 mm, 810 działami kalibru 75 mm i wyższych, 300 armatami przeciwpancernymi i 200 wyrzutniami rakietowymi. Obie armie miały liczyć razem 171 000 ludzi.
Uderzenie na pozycje Dywizji „Pasubio” miały ponadto wykonać 38. i 153. DS oraz samodzielne pułki piechoty 126. i 141. Już od 1 grudnia zwłaszcza stacjonujący w rejonie Ogalewa włoski 79. pp był wielokrotnie atakowany przez siły oceniane na mniej niż batalion. Wszystkie ataki zostały odparte przy dużych stratach Sowietów. Akcje przypominające rozpoznanie bojem miały sprawić wrażenie, że to tutaj może nastąpić główne natarcie. Inne sowieckie dywizje zajmowały pozycje naprzeciwko całego frontu ARMIR, ale podczas przełamania miały pozostać bierne.
Całkowity brak rezerw po stronie włoskiej powodował, że Gariboldi nie miał żadnego pola manewru i jedyne, co mógł zrobić, to obrona do ostatka zajmowanych już pozycji. Ewentualny odwrót był trudny do przeprowadzeni z powodu absolutnej przewagi manewrowości po stronie wroga i braku dogodnych rubieży do obrony na włoskich tyłach. Za pozycjami 8. Armii przez dziesiątki kilometrów ciągnął się tylko zasypany śniegiem step. Przeprowadzana w tym samym czasie niemiecka Operacja „Wintergewitter”, czyli próba deblokady kotła stalingradzkiego, oznaczała, że przynajmniej początkowo nie można było liczyć na natychmiastową reakcję niemieckich związków pancernych.
Na niekorzyść Włochów działała także siła ognia ich piechoty. Podstawową bronią był karabin Carcano wz. 1891, nowoczesnych pistoletów maszynowych Beretta w całej ARMIR było zaledwie 406. Podczas gdy piechota sowiecka masowo była uzbrojona w pistolety maszynowe. Włoska broń maszynowa miała dużą tendencję do zacinania się na mrozie i żołnierze przez cały czas musieli kłopotać się utrzymaniem jej w sprawności. Podobną uwagę należy poczynić co do pojazdów włoskiej produkcji.
Broń pancerną sowieckich korpusów pancernych stanowiło 352 T-70, 382 T-34 i 20 KW-1. Ogromną siłę ognia zapewniały armiom radzieckim wyrzutnie rakiet – około 80 BM-8 kal. 82 mm i BM-13 kal. 132 mm oraz ponad 100 ciężkich M-30 kal. 300 mm. Duch bojowy żołnierza radzieckiego, broniącego swojej ojczyzny, był wysoki, zwłaszcza po ostatnich wieściach dotyczących zamknięcia w kotle 6. Armii Paulusa i pokonaniu rumuńskiej 3. Armii. Los rumuńskich sąsiadów z kolei odbił się szerokim echem wśród Włochów.
Celami operacji „Mały Saturn” było okrążenie i wyeliminowanie włoskiej 8. Armii i niemieckiej Grupy „Hollidt” i odrzucenie o 150-200 km na zachód wojsk Osi mogących przyjść z pomocą Stalingradowi. Główne natarcie miało wyjść na Morozowsk, gdzie miały spotkać się 1. i 3. Armia Gwardii Frontu Południowo-Zachodniego. 6. Armia Frontu Woronezkiego ubezpieczała ten manewr od zachodu, przez sektor DP „Cosseria” kierując się na Kantemirowkę. 5. Armia Pancerna i 5. Armia Uderzeniowa Frontu Stalingradzkiego miały zaatakować na Tormosin i wyeliminować znajdujące się tutaj wojska Osi. Na korzyść tych sił operowały dwie amie powietrzne WWS (2. i 17.), liczące 532 samoloty.
Wspomóż autora za pośrednictwem Patronite:
https://patronite.pl/WojnaMussoliniego
