Wojna Mussoliniego

Do momentu wyzwolenia Rzymu armia współwalcząca po stronie aliantów miała około tysiąca poległych. Król Wiktor Emanuel III dotrzymał słowa i zrzekł się tronu. Badoglio, zdając sobie sprawę, że nie ma poparcia ludu, zrezygnował. Na pierwszy plan włoskiej polityki wysunął się teraz Ivanoe Bonomi, który nigdy nie popierał Mussoliniego. Natychmiast zwołał zjazd partii politycznych w Rzymie. Alianci zwrócili się do niego z prośbą o przysłanie dodatkowych 30 tys. karabinierów, którzy mieli pomóc utrzymać prządek w mieście. Ich pierwszym zadaniem był pozbawienie broni SAP (wg. mnie GAP) i partyzantów.

Na spotkaniu z przedstawicielami partii Bonomi musiał odpowiedzieć zwłaszcza na jedno pytanie: kto będzie rządził we Włoszech? Z fanfarami i pełnym poparciem aliantów przybył hrabia Sforza. Bonomi zbył go powierzając pomniejszą rolę gabinetową. Bonomi był już premierem 20 lat wcześniej i miał pewne doświadczenie. Na Ministra Wojny wybrał liberała, Marchese (markiza) Alessandro Casatiego. Casati miał syna walczącego w szeregach CIL.

Jednym z ważniejszych wydarzeń było wystąpienie papieża, który pojawił się publicznie błogosławiąc żołnierzy alianckich, którzy oswobodzili Rzym i byli „w drodze na północ, by zabić faszyzm”. Większość Włochów widziała w tym hipokryzję, bo papież wcześniej błogosławił żołnierzy włoskich idących na wojnę w interesie tegoż faszyzmu (na pewno było tak z Etiopią, Hiszpanią i ZSRR). W kontaktach z Watykanem doszło do pewnego zgrzytu. Generał Clark kazał strzec perymetru Watykanu, by komunistyczni partyzanci nie poważyli się przypuścić ataku na papieża. Watykan poprosił Clarka o zdjęcie posterunków, gdyż żołnierze byli czarnoskórzy. W końcu zastąpiono ich białymi Amerykanami.

Bonomi powtórzył żądanie Badoglia, by alianci zwolnili tzw. Cooperators (jeńców włoskich wykorzystywanych w przemyśle, na roli etc.) i pozwolił ich wcielić do armii współwalczącej. Jednak w przeciwieństwie do Badoglia domagał się zwolnienia także „opornych”, czyli jeńców, którzy odmówili jakiejkolwiek współpracy z Badogliem i aliantami. Takich jeńców było 20 tys. w amerykańskich obozach na terenie Włoch, 16 tys. w Australii, 53 tys. w obozach w Afryce Północnej, 36 tys. w Afryce Wschodniej, 66 tys. na Środkowym Wschodzie, 39 tys. w Związku Południowej Afryki, 33 tys. w Indiach, 47 tys. w USA, 154 tys. w Wielkiej Brytanii i około 3000 rozproszonych w innych miejscach (może u Francuzów). Najchętniej wysłuchał Bonomiego Roosevelt, który jeszcze raz poprosił „opornych” o współpracę, ale nie zgadzał się na ich służbę na terenie Włoch, obawiając się dezercji.

Skracamy: wyzwolenie Rzymu szybko spadło na ostatnie strony gazet, bo rozpoczęło się lądowanie w Normandii. Z Włoch szybko wycofano szereg najlepszych dywizji, a zastąpiły je m.in. kontyngent brazylijski czy amerykańska dywizja sformowana z murzynów. Tutaj otwierała się szansa na pokazanie się dla włoskiej armii współwalczącej (a ta pokazać się chciała z powodów politycznych: jako użyteczny sojusznik Włosi mogli liczyć, że nie zostaną po wojnie okrojeni i nie będą długo lub nawet wcale okupowani i szybko wrócą na łono tych „dobrych” narodów międzynarodowej społeczności – choć od tego były pewne wyjątki: Tito miał dostać ile zdoła zająć, podobnie Francuzi nie mieli zamiaru oddawać czegokolwiek, co zdołają zająć ich wojska – to są ważne czynniki, które warto mieć w pamięci, wymuszą współpracę RSI i rządu z południa oraz ciekawe sojusze armii RSI i nie-czerwonych partyzantów, ale mam nadzieję, że J.L. Ready nam o tym wspomni).

Messe przeorganizował swoją armię, rozwiązano dywizje „Aosta”, „Assietta”, „Livorno” i „Napoli”, ale ich personel zamierzano wykorzystać. Bonomiego poinformowano, że alianci są bardzo dobrego zdania o współwalczących lotnictwie i flocie. Włoska flota brała udział w ataku Chariotów (wzorowanych na włoskich żywych torpedach) na krążownik „Bolzano” stojący na kotwicy w La Spezii (poszedł na dno).