Leksykon Uzbrojenia: CANT Z.501 “Gabbiano” (Mewa)
CANT Z.501 “Gabbiano” (Mewa):
Bombowa i rozpoznawcza łódź latająca. W 1931 roku stocznię Cantieri Aeronautici e Navali Triestini przemianowano na CRDA (Cantieri Riuniti dell’ Adraitico). Po naciskach ministra lotnictwa Italo Balbo inż. Filippo Zappata zrezygnował z pracy w zakładach Bleriota. Po powrocie z Francji Zappata został głównym inżynierem działu lotniczego CRDA. Pierwszym projektem inżyniera został „Gabbiano”, rozpoznawczo-bombowa łódź latająca dalekiego zasięgu. Prototyp swój dziewiczy lot odbył 7 lutego 1934 (sierpień?). W październiku 1934 główny oblatywacz zakładów CANT, Mario Stoppani, wykonał nim przelot z siedziby producenta (Monfalcone k. Triestu) do Massawy w Erytrei, wynikiem 4131 km ustanawiając rekord odległości w kategorii wodnosamolotów. W czerwcu 1935 wynik ten poprawili Francuzi, ale w lipcu Stoppani znów go pobił, przelatując 4930 (4955?) km na trasie z Monfalcone do Berbery w Somali Brytyjskiej.
Konstrukcja była drewniana z płóciennym pokryciem skrzydeł, usterzenia i grzbietu kadłuba – jedynie kratownice łączące kadłub ze skrzydłem wykonano z rur stalowych. Płat w układzie parasola był umieszczony nad kadłubem na wysokiej piramidce i podparty zastrzałami. Klasyczne pojedyncze usterzenie pionowe i poziome było usztywnione zestrzałami i cięgnami. Śmigło drewniane dwupłatowe lub metalowe trójpłatowe. Silnik znajdował się w gondoli nad kadłubem i wystawał przed krawędź natarcia płata. Tylną część gondoli zajmowała kabina inżyniera pokładowego, dysponującego pojedynczym karabinem maszynowym. Zbiorniki paliwa o łącznej pojemności 2800 dm sześciennych umieszczono w skrzydłach po bokach gondoli silnika.
Produkcja rozpoczęła się w 1936 roku. CANT Z.501 w 1937 roku wszedł na wyposażenie Regia Aeronautica. Chrzest bojowy przeszedł w barwach „Aviazione Legionaria” w czasie wojny domowej w Hiszpanii. CANTy Z.501 stacjonowały na Majorce i udzielały wsparcia frankistom. 10 czerwca 1940 202 „Gabbiano” stanowiło wyposażenie co najmniej 17 dywizjonów i 4 eskadr. W trakcie służby jako morski samolot rozpoznawczy okazało się, że Z.501 ma zbyt słabe osiągi i niewystarczającą siłę ognia obronnego i nie może się przeciwstawić myśliwcom przeciwnika. Wobec ponoszonych wysokich strat, samolot przeniesiono do zadań patrolowania wybrzeża i ratownictwa morskiego. Dodatkowo drewniana konstrukcja szybko ulegała zużyciu podczas intensywnej eksploatacji. Zakończona w połowie 1943 roku produkcja zamknęła się liczbą 454 (444?) egzemplarzy. We wrześniu 1943 używano jeszcze ok. 40 „Gabbiano”. Kilka maszyn było użytkowanych jeszcze na początku lat pięćdziesiątych.
Kilkanaście maszyn służyło w rumuńskich jednostkach obrony wybrzeża. Maszyny dostarczano także Hiszpanii.
Załoga: 4-5 osób
Napęd: 12 (16?)-cylindrowy rzędowy, chłodzony cieczą silnik widlasty Isotta-Fraschini Asso XI R2C.15 o mocy 900 (800?) KM
Prędkość maksymalna: 275 km/h na wysokości 2500 m
Prędkość przelotowa: 240 km/h na wysokości 2000 m
Czas wznoszenia: na 4000 m w 16 (18?) min.
Pułap: 7000 m
Zasięg: normalny – 2400 km, zasięg maksymalny – 4830 km
Masa: 3840-3850 kg (masa pustego samolotu), 7035-7050 kg (maksymalna masa startowa)
Wymiary: rozpiętość – 22,5 m, długość – 14,3 m, wysokość – 4,40 m, powierzchnia nośna – 62 m kw.
Uzbrojenie: po jednym ruchomym km Breda-SAFAT kal. 7,7 mm na stanowiskach: dziobowym, górnym (na wieżyczce w gondoli) i tylnym
Udźwig bomb: do 640 kg, wieszano je na zastrzałach skrzydeł, pomiędzy kadłubem i pływakami ustateczniającymi
Leksykon Uzbrojenia: Wodnosamoloty, Łodzie Latające, Samoloty Rozpoznawcze
Zdjęcia: 8 zdjęć CANTa Z.501 „Gabbiano”