Stracenie Damiano Chiesy
Zaczniemy od smutnej wiadomości z Magnum-X: „Niestety musimy poinformować, że z powodu opóźnień w drukarni spowodowanych świętami i długim weekendem zapowiedziane najbliższe wydanie magazynu „Technika Wojskowa HISTORIA” (Nr Specjalny 2/2019) ukaże się dopiero 7 maja”. Zatem zainteresowanych m.in. moim Salerno 1943 proszę o cierpliwość.
1916 r.:
15 maja-27 czerwca: Strafexpedition C.D. Pomimo licznych przykładów heroicznego oporu, jak Brygady „Granatieri di Sardegna” na Monte Cenigo i sąsiednich wzniesieniach, w południowo-zachodniej części płaskowyżu Austriacy zbliżali się do ostatniej linii obrony Włochów, właśnie stworzonej na południe od miejscowości Asiago i Cesuna. To tutaj miała rozstrzygnąć się sprawa powodzenia lub niepowodzenia austriackiej ofensywy. Włosi ściągali pospiesznie w ten rejon swoje siły z frontu nad Isonzo, z Albanii, a także jednostki na etapie szkolenia z całego kraju. Cadorna w pośpiechu stworzył 5. Armię, którą powierzono gen. Gaetano Giardino. W międzyczasie Cadorna odwołał ze stanowiska dowódcy 1. Armii gen. Roberto Brusati, winnego porzucenia wysuniętych pozycji, których miał zadanie bronić, choć nie nadawały się do tego, gdyż zajmowano je z myślą o własnej akcji ofensywnej, a nie obronie. Na to stanowisko powołano gen. Guglielmo Pecori Giraldi, do teraz dowodzącego VII KA walczącym w rejonie Krasu.
Bohaterska była zwłaszcza obrona linii pomiędzy górami Zovetto, Lemerle i Magnaboschi, gdzie wyróżniła się Brygada „Liguria” dowodzona przez gen. Achille Papa.
Wielka ofensywa Rosjan – 580 tys. ludzi pod dowództwem gen. Brusiłowa, którzy zaatakowali w Bukowinie – rozpoczęła się w momencie gdy Strafexpedition wytraciła już swój impet i zmusiła Conrada do przerzucenia części jednostek i artylerii na front wschodni.
Włoska kontrofensywa, która ruszyła po osłabieniu austriackiego ugrupowania, przyczyniła się do odzyskania części utraconego terenu, w tym okolic Asiago. Linia frontu ustabilizowała się wzdłuż odcinka od wejścia w dolinę Val d’Assa, ciągnąc się stąd ukośnie do Monte Ortigara, w pobliżu doliny Valsugana, sąsiadując ze szczytami gór, które później staną się prawdziwą kalwarią dla włoskiej piechoty: Monte Mosciagh, Monte Zebio, Monte Colombara, Monte Zingarella.
17 maja (dla porządku: wcześniej była ogólna notka o Strafexpedition, a teraz i w kolejnych wpisach więcej szczegółów i kilka „smaczków” z jej okresu): w pobliżu Costa Violina do niewoli dostała się Damiano Chiesa (https://it.wikipedia.org/wiki/Damiano_Chiesa), patriota, irredentysta pochodzący z Rovereto, podporucznik włoskiej artylerii.
19 maja: pod presją austriacką żołnierze Włoscy cofają się na linię Conti Zugna – Monte Pasubio – Val Posina.
Damiano Chiesa zostaje rozstrzelany w fosie zamku Buonconsiglio w Trydencie.
22 maja: żołnierze włoscy z trudem powstrzymują postępy przeciwnika w rejonie płaskowyżu Asiago i doliny Valsugana.