Pierwsza bitwa o Tembien
Mussolini’s War series:
East Africa 1940-1941: https://www.amazon.com/dp/B08PC7FYMV
Barbarossa 1941-1942: https://www.amazon.com/dp/B09GPYLYXC
Zabezpieczywszy swoje skrzydła, Badoglio mógł przystąpić do głównego natarcia w regionie Tembien. Rozpoczął je 20 stycznia ruch dwóch kolumn pod dowództwem gen. Dalmazzo (kolumna lewa) i płk Tracchia (kolumna prawa), które maszerując z Przełęczy Abarò kierowały się na południowy zachód w kierunku miejscowości Melfà. Obie kolumny tworzyły 3. i 7. grupa batalionów z 2. Dywizji Erytrejskiej, cztery baterie kal. 65mm/17 (12 luf) i będący rezerwą CXVI batalion Czarnych Koszul. Włosi garnizon na Przełęczy Uarieu miał przede wszystkim utrzymać swoje pozycje, ale wykonał także wypad na południe w kierunku strumienia Belès.
Obie główne kolumny Korpusu Tubylczego z miejsca trafiły na silny opór przeciwnika, ta maszerująca na prawej flance musiała powstrzymywać Etiopczyków angażując wszystkie swoje siły. Trwały ciężkie walki, często wręcz, osada Mehenò przechodziła kilkukrotnie z rąk do rąk, ale ostatecznie także prawa kolumna zdołała pomału ruszyć naprzód. Aktywne działania zaczepne podjęli także Etiopczycy, z północy starając się zagrozić atakującym kolumnom. Zagrożenie to wyeliminowała interwencja sił rezerwowych Korpusu Tubylczego. Około 14.00 mocno wykrwawione oddziały etiopskie (straciły około tysiąca poległych) rozpoczęły odwrót w stronę góry Lata. Dwie godziny później włoskie kolumny były o osiem kilometrów od Melfà. Powodzeniem zakończyła się także akcja demonstracyjna w kierunku strumienia Mai Belès. Powodzenie uzyskał także III KA, który powstrzymał ataki siły rasa Mulugiety na północ od rzeki Gabat. Czarne Koszule z „23 Marzo” musiały stoczyć ciężkie walki. Planowo i bez nawiązania kontaktu z wrogiem poruszał się także II KA w rejonie Szirie, zbliżając się do Af Gagà.
Rankiem 21 stycznia przystąpiono do operacji przeciwko Etiopczykom w rejonie góry Lata. Trwała akcja demonstracyjna garnizonu Przełęczy Uarieu, a III KA ścierał się z awangardą sił rasa Mulugety nad rzeką Gabat, dzięki czemu nie mógł on udzielić wsparcia rasowi Cassa. II KA w rejonie Af Gagà wiązał zaś siły rasa Immirù. Szybko okazało się, że przeciwnik porzucił górę Lata. Dlatego Badoglio kazał dużym siłom piechoty i artylerii opanować masyw Debra Amba w rejonie Abbi Addi, co po ciężkich walkach udało się uczynić do godziny 8.00.
Skomplikowała się natomiast sytuacja Dywizji „28 Ottobre”, której uderzenie wiążące, wykonane przez podporządkowaną tejże 1. grupę batalionów z Erytrei (ok. 1500 Czarnych Koszul z batalionów II i IV, kompanii z II bataliony ckm z „28 Ottobre” i baterii kal. 65mm/17 z armijnego II dywizjonu artylerii), przekroczyło strumień Belès i dotarło niemal do Debra Amba, gdzie blisko było do połączenie się z kolumnami idącymi z wschodu. Jednak w ciągu dnia Etiopczycy dowodzeni przez Wondossena Kassę zaciekle kontratakowali, odrzucając Czarne Koszule aż na Przełęczy Uarieu. Z przełęczy ze wsparciem ruszyły trzy kompanie XII batalionu erytrejskiego i kolejna kompania ckm z II batalionu, które szybko uwikłały się w ciężkie walki. Włosi stracili w poległych 23 oficerów, 87 tubylców i 245 Czarnych Koszul, 256 było rannych. Wszystkich rannych pozostawionych na polu bitwy Etiopczycy wyrżnęli w pień. Kompania ckm została wybita do nogi. Jak na tę wojnę były to straty zatrważające. Starcie nieprzypadkowo nazywane jest małą Aduą. Do listy strat należy dopisać także trzy z czterech dział kal. 65 mm. Etiopczycy stracili kilkuset poległych.
Włosi kolejny raz zlekceważyli przeciwnika, dzieląc swoje siły zapuścili się zbyt głęboko na wrogi teren (wyszli także poza zasięg artylerii stacjonującej na przełęczy), zostali izolowani i niemal okrążeni. Za masakrę odpowiada jednak gen. Somma, głównodowodzący DCK „28 Ottobre”, który zignorował uwagi console generale Diamantiego o niebezpieczeństwie wiążącym się z oderwaniem od sił głównych w obliczu przeciwnika, którego wywiad szacował na dziesięciokrotnie silniejszego.
W okolicy Przełęczy Uarieu poczęły się gromadzić liczne wojska etiopskie. „28 Ottobre” dysponowała tam jedynie częścią sił, co wymusiło skrócenie jej frontu i porzucenie części umocnień. Sytuację pogarszał możliwość infiltracji Etiopczyków na słabych włoskich skrzydłach wprost na tyły obrony. Zajęcie przełęczy otwierałoby drogę na Hauzien i dalej na włoskie tyły, co niechybnie skończyłoby się przecięciem linii komunikacyjnych. Pomimo pierwszych sukcesów wytworzyła się groźna dla marszałka Badoglia sytuacja.
Włosi mogli zająć Abbi Addi i zaatakować przeciwnika od tyłu w rejonie Przełęczy Uarieu. Jednak jej obrona była słaba i poddana nieustannej ciężkiej presji przeciwnika. Dlatego zarządzono odwrót 2. Dywizji Erytrejskiej na Przełęcz Abarò (czyli pozycje wyjściowe), dokąd wieczorem 22 stycznia wysłano z Makelie także dwie grupy batalionów z 1. Dywizji Erytrejskiej. Skoncentrowane tutaj siły miały razem zagrozić Etiopczykom naciskającym w rejonie kluczowej teraz Przełęczy Uarieu.
Książka Betasom do odwołania dostępna za jedyne 22,5 zł + koszty wysyłki: https://allegrolokalnie.pl/…/betasom-wloska-bron…
Wspomóż autora za pośrednictwem Patronite:
https://patronite.pl/WojnaMussoliniego
