Wojna Mussoliniego

Tenente colonnello (podpułkownik) Gianturco myje dłonie przy studni, front włosko-grecki, wiosna 1941 r. [zdjęcie ze zbiorów Archivio Centrale dello Stato].

Corocznie część oficerów rezerwy była powoływana do służby i na szkolenia, najczęściej latem. Zimą odbywały się natomiast zajęcia teoretyczne. W czasach pokojowych liczba powołanych sięgała 20-30 tysięcy. Gdy armię wzmacniano przez werbunek uprzednio wyszkolonych roczników, powoływano do służby proporcjonalną liczbę oficerów rezerwy.

Awans do stopnia pułkownika odbywał się według stażu służby. O awansie na wyższe stopnie decydowała lista indywidualnych zasług. System awansowania oficerów rezerwy był jasno określony, zdarzało się jednak, że pozycja społeczna odgrywała istotną rolę przy otrzymaniu nominacji. W czasie mobilizacji świeża kadra oficerska obejmowała dowództwo w ośrodkach szkolenia, zastępując tym samym starszych wiekiem oficerów, którzy awansowali wówczas automatycznie.

Każdy oficer miał prawo do ordynansa, który pełnił poniekąd funkcję adiutanta dostarczającego pocztę i rozkazy oraz wykonującego różne posługi (gotowanie, rozbijanie namiotu itp.). Ordynansami zostawali ochotnicy i byli zwolnieni z rutynowych zajęć i pełnienia warty.

Zwłaszcza oficerowie zawodowi posiadali na ogół dobrą znajomość wojskowego rzemiosła. Przed II Wojną Światową eliminowano ze służby oficerów nieudolnych, głównie niższego stopnia. Zwłaszcza w Regio Esercito trafiali się jednak oficerowie zacofani, odnoszący się niechętnie do wszystkich innowacji i nowoczesnych koncepcji.

Dywizjom i czasem pułkom przypisywano nazwy o rodowodzie geograficznym i historycznym. Czasem otrzymywały nazwiska uprzednich dowódców wojskowych lub królewskich. Zdarzały się też przydomki np. „Lupi di Toscana” (Toskańskie Wilki) czy „Cacciatori delle Alpi” (Alpejscy Myśliwi). Pułki przejmowały nazwy od swoich dywizji. Jednak te z pułków, które odznaczały się długą służbą, miały prawo nadawać swoje nazwy dywizjom, jak np. trzy pułki „Granatieri di Sardegna” (grenadierów sardyńskich).

W armii panował surowa dyscyplina narzucana przez oficerów, w myśl zasady bezwarunkowego posłuszeństwa. Kodeks dopuszczał pewne formy poufałości, jednak oficerowie trzymali dystans. Poza koszarami rzadko dochodziło do wzajemnych kontaktów towarzyskich. Oczywiście w warunkach bojowych bariery te ulegały złagodzeniu.

W armii tego stosunkowo niedawno zjednoczonego narodu występowały problemy spowodowane miejscem pochodzenia żołnierzy. Żołnierz formacji Czarnych Koszul, Antonio D’Angela wspomina: „W szeregach armii walczącej w Etiopii było wielu Włochów z Południa. Działo się tak dlatego, ponieważ południowi Włosi byli znacznie biedniejsi (rolnicy, niewykwalifikowani robotnicy) aniżeli mieszkańcy Północy, tak więc wielu wstępowało do wojska. Pamiętam, iż istniała nawet brygada złożona w całości z Sycylijczyków, zwana „Divisione Vespri”. Wielu pochodziło z Abruzji, Molise, Kalabrii itd. Ale pamiętam też, że paru towarzyszy w mojej jednostce pochodziło z Triestu, Florencji i Turynu. Mogło to stanowić pewną barierę, ponieważ żołnierz z Mediolanu nie bardzo potrafił obcować z żołnierzem z Sycylii”.