Wojna Mussoliniego

Bersalierzy mijają kolumnę brytyjskich jeńców, jesień 1941 r. Na ciężarówce widoczne działo przeciwpancerne 47/32, czyli popularne „elefantino” (słoniątko). Ostatnie trzy akapity o pierwszym dniu bitwy pod Alam el Halfa (31.VIII.1942). Wątek będę kontynuował, ale teraz będzie trochę SM.79. Przepraszam, że tak krótko, ale po raz szósty w ciągu 2-3 tygodni sprawdzałem II tom mojej książki „Crickets against Rats” i padam ze zmęczenia.

W sektorze XXI KA, DP „Bologna” przeciwko Ruweisat, DZmot. „Trento” w rejonie Sanyet el Miteiriya i niemiecka 164. DP bardziej na północ, prowadziły działania patrolowe. Poniesiono trochę strat, wzięto kilku jeńców, ale nie podjęto żadnych większych akcji. Przeciwnik także prowadził działania patrolowe, z identycznymi skutkami.

Wieczór 31 sierpnia Rommel wykorzystał na zebranie i uporządkowanie wojsk. Zdawał sobie sprawę, że szansa na sukces znacznie się zmniejszyła, zwiększały się także jego obawy o sytuację paliwową i spodziewaną kontrakcje ze strony 8. Armii. Późnym wieczorem wydał rozkazy, by przygotować się do odparcia spodziewanych kontrataków przeciwnika w kolejnym dniu: „Dlatego umiejętnie rozmieścić artylerię. Okopać wszystko, rozproszyć pojazdy”, jak precyzowały zarządzenia dla 90. DLekk. i XX KA. Jednak w przypadku DAK myślał o podjęciu jeszcze jednego wysiłku ofensywnego.

Po drugiej stronie Alexander i Montgomery z najwyższą uwagą śledzili rozwój wypadków. Na noc zarządzono ciężkie naloty Desert Air Force w rejonie Deir el Ragil, gdzie jak się spodziewano noc spędzi Afrika Korps. Ponadto alianckie lotnictwo miało uderzyć na lądowiska El Daba i Sidi Haneish położone na zachód od Mersa Matruh. Nowozelandzka 2. DP i brytyjska 44. DP miały następnego dnia utrzymać dotychczasowe pozycje. 10. DPanc., do której dołączyła 23. BPanc., miała utrzymać kluczowe wzgórze 102. Jego utrata oznaczałaby powstanie silnej zapory przeciwpancernej pomiędzy 8. i 22. BPanc. i mogło doprowadzić do sytuacji, w której obie brygady musiałyby walczyć osobno i mogłyby zostać pobite w separacji. Zadaniem dla 7. DPanc. było maksymalnie zagrozić szlakom zaopatrzeniowym Osi.

Samochody pancerne AB 41 podczas patrolu, Libia, 1942 r. Dalej o pierwszym dniu bitwy pod Alam el Halfa.

Oczywiście, także manewry DAK były bardzo powolne. Odległość ok. 25 km, które dzieliły południowo-zachodni rejon Deir el Ragil od wzgórza 102 pokonano w 3,5 godziny. Długo, na co wpływ miał opór wroga, naloty lotnictwa i Chamsin wiejący w rejonie Deir el Ragil. Rommel zapisał: „Około 16.00 nasz atak przeciwko wzgórzu 132 [Alam el Halfa] zawieszony”. Jednak ta wersja nie zgadza się ze źródłami brytyjskimi, a ponadto o 19.15 włoski XX KA otrzymał rozkaz przygotowania się do obrony i nawiązania kontaktu z 90. DLekk. na lewym i DAK na prawym swoim skrzydle. Według Rommla źródeł niepowodzenia należy poszukiwać w znacznym zużyciu paliwa w trudnym terenie i małej prędkości czołgów w miękkim piasku, ale nie tylko w tym: dużą część winy przypisał… włoskiemu XX Korpusowi, którego powolność miała stać na przeszkodzie bardziej harmonicznemu rozwojowi operacji.

Koniecznie należy zapisać wyjaśnienia dotyczące tej sytuacji. Według Rommla wyznaczonymi celami były „wzgórze 132 dla DAK i Alam Bueib-Alam Halfa dla włoskiego XX Korpusu”. Cele dla De Stefanisa określono zatem niewłaściwie, ponieważ chodzi o dwa różne wzniesienia – 132 to Alam el Halfa, a 120 to Alam el Bueib, ponadto dziennik historyczny włoskiego XX KA podaje swoje cele inaczej:

„O 8.30 marszałek Rommel spotkał się z ekscelencją De Stefanisem przy Dywizji ‚Ariete’ i zorientował się w sytuacji, rozkazał Korpusowi Armii, by Dywizja ‚Littorio’ wsparła od lewej Dywizję ‚Ariete’ i atak o godzinie 12.00 w kierunku pozycji na wzgórzu 102 (5 km na północny-zachód od Manaqir el Taiyara)”. (na oko różnica najmniej kilkunastu kilometrów od wzgórz o których pisał Rommel)

Podczas gdy fonogram (?) przekazanym przez Armata corazzata italo-tedesca (włosko-niemiecką armię pancerną) o 8.15 mówił dosłownie:

„DAK atakuje o 12.00 w kierunku strefy 473 prawo 10-457 lewo 12. XX KA naciera na lewo od DAK”. (jak ktoś nie ma mapy, to cele wskazane rzekomo przez Rommla Włochom były na prawym skrzydle DAK…)

O 10.15 zmieniono rozkaz następująco: „Atak o 13.00, DAK na prawo, XX KA na lewo…”. Można sugerować, że Rommel zmienił cele ataku po spotkaniu z De Stefanisem lub miała miejsce nieprawidłowa interpretacja rozkazów przez XX KA, co wydaje się mało prawdopodobne.

Co więcej, można uznać, że połączenie sil XX KA i DAK do natarcia na wzgórza 120 i 132 wydawałoby się bardziej logiczne, ale w praktyce na flankach skoncentrowanych wojsk Osi znalazłyby się 22. BPanc. na zachodzie i 8. BPanc. na wschodzie. W każdym razie DAK wykonał atak na cele inne, niż te wyznaczone. Uderzył na wzgórze 102, zamiast 132 na grzbiecie Alam el Halfa.

Niestety, XX KA miał swoje problemy już na początku marszu. Czołgi z „Ariete” rozpoczęły przekraczać pole minowe „January” o 11.00, przyjmując formację „per uno” (szły pojedynczo, jeden za drugim). Utworzyła się ogromna kolejka, powstały także nieuniknione korki, dlatego dopiero o 17.00 cała dywizja znalazła się poza polem minowym. Tymczasem naprzód ruszyła „Littorio”, która pokonała już trzecie pole minowe na swojej drodze, dość szybko uznane za fałszywe, a następnie wyszła na zachód od Deir el Muhafid. Kiedy przyszedł rozkaz Rommla do zatrzymania się, „Ariete” stanęła na fałszywym polu minowym, a „Trieste” większością swoich sił znajdowała się na zachód od pola minowego „February”. Dotąd korpus stracił 46 rannych i zabitych, dwa czołgi średnie wyłączone z walki i kolejne 14 uszkodzonych, 10 czołgów lekkich i dwa działa samobieżne uszkodzone oraz 15 zniszczonych pojazdów. „Littorio” posiadała wówczas 92 czołgi średnie, „Ariete” 120, a „Trieste” 17.

Na lewym skrzydle niemiecka 90. DLekk. osiągnęła północną krawędź Deir el Muhafid, czyli praktycznie swój cel.

Swoje zadania próbowały wypełnić także włoskie X i XXI KA. Najbardziej istotną akcją była ta przeprowadzana przez DP „Brescia”. Zaangażowano osiem batalionów: z lewej kolumna złożona z I i II batalionu 19. pp, XXVIII batalionu 9. pułku bersalierów (z dyspozycji korpusu), V batalionu 186. pspad. (z „Folgore”) i wsparta II/185 part. z „Folgore” kierowała się na południe od Deir Angar; z prawej kolumna złożona z IX i X/187. pspad., dwóch batalionów niemieckich spadochroniarzy i z wsparciem III/185 part. spad. kierowała się na północ od Deir Alinda. Za sektor, na który wyprowadzono natarcie, odpowiadał gen. Freyberg. Obsadzała go angielska 132. BP, która należała do 44. DP, ale została podporządkowana nowozelandzkiej 2. DP Freyberga, oraz nowozelandzka 6. BP. Alianckie brygady były rozmieszczone pomiędzy Ruweisat i Alam Nayil. Ponadto to drugie wzniesienie obsadzała nowozelandzka 5. BP i była to kluczowa pozycja w tym sektorze obrony. Jeszcze dalej, na północ od wzniesienia (?) „Deep Well”, znajdował się nowozelandzki 2. bat. rozp., który był wyposażony w samochody pancerne i „Stuarty”. W rezerwie znalazł się szwadron 46. RTR z 13 „Valentine” i dwoma „Matildami”, dodatkowo wsparty mniejszymi pododdziałami. Tak alianci rozmieścili swoje wojska pomiędzy 28-30 sierpnia, kiedy przybyła 132. BP, dzięki czemu 5. BP mogła wzmocnić obronę lewego skrzydła tego sektora.

Zadanie dla Freyberga było statyczne: utrzymać pozycję, nawet jeśli dzięki manewrowi Rommla przeciwnik znalazłby się za jego plecami. Ciężko było jednak założyć taką sytuację, przeciwnik musiałby sforsować trudne do pokonania depresje Alinda, Munassib, Muhafid i Ragil, gdzie łatwo mógł paść ofiarą ataków lotnictwa.

Cel DP „Brescia” został wskazany już 20 sierpnia. Zaszły jednak wspomniane zmiany w rozmieszczeniu sił przeciwnika. Nowozelandczycy nie odpowiadali za rejon na południe od Alam Nayil, dlatego obie grupy poruszały się wzdłuż południowej granicy ich „boxu”. Włosi i Niemcy pozostawili zupełnie obojętnych Nowozelandczyków w spokoju, z wyjątkiem ostrzału artyleryjskiego. Co prawda, o 1.00 31 sierpnia gen. Kippenberger, dowodzący nowozelandzką 5. BP, dowiedział się, że żołnierze Osi przekraczają położone na południe od jego stanowisk pola minowe. Na dobrze umocnionych na grzbiecie Alam Nayil pozycjach słyszano także strzały bardziej na północ, w stronę Ruwisat. Kippenberger uznał jednak, że przynajmniej na razie sytuacja nie wymaga zaangażowania jego brygady, choć była ona gotowa do podjęcia działania. „Wróciłem spać i spałem dobrze, przez resztę nocy nasze działa nieustannie ostrzeliwały przejścia w polach minowych”, pisał później Kippenberger (tylko pozazdrościć, po stronie Osi pociski były ściśle limitowane). Dalsze postępy obu kolumn natrafiły w końcu na przeszkodę, były nią pozycje II batalionu „Rifle Brigade” (https://en.wikipedia.org/wiki/Rifle_Brigade_%28Prince_Consort’s_Own%29) oraz II batalionu „King’s Royal Rifle Corps” (https://en.wikipedia.org/wiki/King’s_Royal_Rifle_Corps). Wobec czego ciężko było osiągnąć i uchwycić skraj Deir el Angar (19. pp) i Deir Alinda (187. pspad.) jak planowano.

(CDN.)

Oficerowie Royal Scots Greys oglądają niemiecki Panzer III Ausf E trafiony przez jeden z ich „Grantów”. Bitwa pod Alam el Halfa. Dalej wątek tej batalii, dzisiaj wyjątkowo wpis bardzo „niemiecki”, ale i w tej bitwie doszło do wzajemnych włosko-niemieckich pretensji, więc tłumaczę wszystko.

Rommel zgodził się z propozycją Bayerleina dotyczącą zmodyfikowania początkowego planu, chociaż wydaje się, że czynił to bez przekonania. Dla zyskania czasu planowano uderzyć na północ, jak tylko uda się sforsować pole minowe „January” oraz po uporządkowaniu i zaopatrzeniu oddziałów.

Nowym celem DAK stało się teraz Alam el Halfa, włoski XX KA miał zająć wzgórze 102 w południowo-zachodnim rejonie grzbietu, a 90. Dywizja Lekka miała zająć Deir el Hima. W międzyczasie batalion II/185 z „Folgore” miał przemieścić się na Qaret el Himeimat i zapewnić jego posiadanie w rękach Osi.

O 8.30 Rommel spotkał się z gen. De Stefanisem (dowódca XX KA) by zdobyć informacje na temat sytuacji jego korpusu. Od około godziny DPanc. „Littorio” przekraczała pole minowe „January”. Rommel nakazał, by także „Ariete” i DZmot. „Trieste” skorzystały z utworzonego przejścia przez miny. O 12.00 XX KA ruszył ponownie, równocześnie z DAK, w kierunku północno-wschodnim.

Po stronie brytyjskiej także nie wszystko szło jak należy. Zamiary wojsk włosko-niemieckich oceniono prawidłowo i o świcie dowództwo XIII Korpusu doszło do wniosku, że 7. DPanc. jest w stanie utrzymać nacisk na przeciwnika przedzierającego się przez pola minowe. Z powodu niemieckiej penetracji w rejonie Himeimat i zwłaszcza infiltracji alianckich linii w wykonaniu zgrupowania rozpoznawczego (niemieckie samochody pancerne) musiała cofnąć się 4. BPanc. W konsekwencji dla 7. BZmot. oznaczało to możliwość uwięzienia i otoczenia jej oddziałów na polach minowych. Dlatego gen. Bosvile (d-ca 7. BZmot) zdecydował się skoncentrować brygadę na wschód od Deir el Ragil, gdzie swoje pozycje zajmował jej VII. batalion.

Generał Horrocks (d-ca XIII KA) dowiedział się o tym późnym rankiem i natychmiast nakazał gen. Rentonowi (d-ca 7. DPanc.) blokować przeciwnika na polu minowym „February”, lub w razie kłopotów na położonym dalej „January”. W najgorszym wypadku zadaniem dywizji było maksymalnie wyczerpać potencjał przeciwnika i prowadzić działania opóźniające. Celem utrudnienia działań przeciwnikowi Horrocks nakazał Rentonowi wysunąć naprzód jego 7. BZmot. Ponadto około południa 10th Hussars (https://en.wikipedia.org/wiki/10th_Royal_Hussars) zajął pozycje na północnym skraju Deir el Muhafid, gdzie wszedł w kontakt z 2. brozp. z nowozelandzkiej 2. DP, który zajmował pozycje w rejonie Deep Well (Kiwi byli północnym sąsiadem 7. DPanc.).

Afrika Korps, którego dowodzenie powierzono teraz gen. Vaerstowi, skończył zaopatrywać się do 13.00 i niebawem wznowił marsz w kierunku północnego-wschodu. Burza piaskowa, która miała początek ok. 11.00, szalała nadal i choć sprawiała kłopoty ludziom i pojazdom, to z drugiej strony uniemożliwiała interwencję alianckiemu lotnictwu. 4. BPanc. napotkała postępujące wojska Osi i prowadziła obronę elastyczną, ale musiała być wzmocniona przez 3rd County of London Yeomanry (https://en.wikipedia.org/wiki/3rd_County_of_London_Yeomanry_%28Sharpshooters%29) z 27 „Crusaderami”. Dopiero około 15.00 DAK osiągnął pozycje wyjściowe, które pierwotny plan nakazywał mu osiągnąć do 3.30.

Pozostawało jeszcze kilka godzin ze światłem dziennym, dlatego Niemcy kontynuowali swój manewr. Z lewej poruszała się 21. DPanc., dowodzona teraz przez gen. Lungerhausena, który z kolei przekazał swoje dotychczasowe dowodzenie 164. DP dowódcy armijnych saperów płk Heckerowi. Z prawej poruszała się 15. DPanc. pod dowództwem gen. Randowa, który powrócił po wyleczeniu rany i do teraz pozostawał w dyspozycji. Na południowym-wschodzie poruszała się grupa rozpoznawcza, która późnym rankiem dotarła w rejon Samaket Gaballa.

Wydaje się, że po stronie Osi nie zidentyfikowano obecności ani 22. BPanc., zajmującą półkole w rejonie wzgórza 102, które było celem włoskiego XX KA, ani też 8. BPanc. 22. BPanc. generała Richards dysponowała czterema batalionami czołgów, każdy z dwoma szwadronami „Grantów” lub „Crusaderów” oraz jednym „Stuartów”, razem 92 „Granty”, 34 „Crusadery” i 40 „Stuartów”. Ponadto wspierało ją 18 haubicoarmat 25-funtowych z 1st Regiment Royal Horse Artillery i 12 armat 6-funtowych. 8. BPanc. miała trzy bataliony i posiadała w linii 72 „Granty” i 12 „Crusaderów”.

W popołudnie gen. Richards (w innym miejscu widnieje nazwisko Roberts…) posłał na południe szwadrony „Stuartów”, by te zebrały informacje o przeciwniku, ale nie wchodziły z nim w kontakt bojowy. Około 16.30 dostrzeżono niemiecką 21. DPanc., a godzinę później wysunięte elementy 22. BPanc. weszły w kontakt ogniowy z przeciwnikiem. Potem Brytyjczycy cofnęli się. O 18.00 Lungerhausen rozwinął swoje jednostki do ataku na wzgórze 102. Doszło do brutalnego starcia, początkowo zdawało się, że dzięki przewadze, jaką dają im ich działa, górę biorą Niemcy. Później jednak, gdy zmniejszył się nieco dystans, kontratakowali Scots Greys (https://en.wikipedia.org/wiki/Royal_Scots_Greys), a artyleria brytyjska zaczęła strzelać celniej. W zapadających ciemnościach 21. DPanc. podążała z Deir el Ragir ku pozycjom 22. BPanc.

15. DPanc. wykonała manewr, którego celem było przełamanie lewej flanki 22. BPanc. i wbicie się w pozycje angielskiej 133. BP obsadzającej Alam el Halfa. Ze względu na zachód słońca nie udało się wykonać tego manewru i niemiecka dywizja wycofała się. 22. BPanc. straciła w walkach tego dnia 19 czołgów, Niemcy mniej więcej tyle samo.

Na południowym-wschodzie, za Samaket Gaballa, został powstrzymany marsz zgrupowania rozpoznawczego. Przez cały dzień było ono obiektem zainteresowania Desert Air Force, które zadało mu ciężkie straty w pojazdach i samochodach pancernych.

(CDN.)

Efektowne ujęcie z ataku saperów szturmowych (Guastatori) na brytyjskie pozycje. W nawiązaniu do tego co pisałem wczoraj, własnym nakładem zamierzam wydać książkę o 185. Dywizji Spadochronowej „Folgore” pod El Alamein. Dlatego teraz trochę z oficjalnej włoskiej historiografii (książka wydana przez armię) kampanii w Afryce Północnej. Początek to wypiski o „Folgore”, a dalej będzie tłumaczenie fragmentów o bitwie pod Alam Halfa (jak dla mnie bardzo mało znana).

Ponadto, (przed Alam Halfa) wiele decyzji podjęto w pośpiechu, ich realizacji towarzyszył narastający nieporządek. Wysłanie do Egiptu „Folgore” mogłoby stanowić przykład. Dywizja spadochronowa została przeniesiona do Apulii w czerwcu, by tam dokończyć szkolenie przed planowaną operacją zajęcia Malty. W drugiej połowie lipca otrzymała nagle rozkaz przeniesienia się do Afryki, bez sprecyzowania zadania, do jakiego zostanie przeznaczona. Przerzut na kontynent afrykański wykonano z lotnisk w Lecce i Tatoi (Ateny). Żołnierze zabrali z sobą uzbrojenie, wyposażenie indywidualne i spadochrony, broń zespołową, oraz osobiste zapasy żywności i amunicji. Broń ciężką i pojazdy przewieziono z Brindisi morzem. Specjalistyczne wyposażenie desantowe, które miała dowieźć flota, zostało zatrzymane we Włoszech, kiedy część dywizji znalazła się już pod El Alamein. Powodem tego była decyzja o użyciu „Folgore” w roli zwykłej piechoty.

Pospieszny przerzut, brak orientacji o przyszłych zadaniach i powszechne odczucie, że będzie to akcja desantowa, spowodowało, że nie poproszono i nie rozdzielono wśród żołnierzy wyposażenia potrzebnego do życia na pustyni. Sam transport „Folgore” do Afryki okazał się bardzo powolny, tak, że dywizja, która swój transfer zaczęła w połowie lipca, ostatnie swoje oddziały otrzymała 6 sierpnia. Materiały i pojazdy załadowane w Brindisi na linię frontu dotarły tylko w części („porwały” je inne jednostki lub zostały stracone po drodze) i dopiero w połowie września, co dodatkowo niekorzystnie wpłynęło na trudną sytuację jednostki.

Przed atakiem Rommla, znanym jako bitwa pod Alam Halfa, Dywizja Spadochronowa „Folgore” (gen. Enrico Frattini) liczyła 5.200 ludzi i pomimo swojej małej liczebności i tak była najsilniejsza w X KA (gen. Federico Orsi). Inne jednostki korpusu to DP „Brecia” (gen. G. Battista Oxilia) – 4.300 ludzi i niemiecka BSpad. „Ramcke” (gen. Hermann Ramcke) – 4.000 ludzi, ponadto jednostki korpuśne i służby liczyły 2.300 żołnierzy.

1 sierpnia 1942 Dywizja Spadochronowa „Folgore” zmieniła się oficjalnie w 185. DP „Folgore”. Składała się ze sztabu, 185. pułku piechoty (I, II, III i IV batalion), 186. pułku piechoty (V, VI i VII batalion), 187. pułku piechoty (IX i X batalion), 185. pułk artylerii (dwa dywizjony dział ppanc. 47/32), VIII batalionu guastatorów, mniejszych pododdziałów i służb. Ponieważ dowództwo 185. pp i bataliony I i III zostały we Włoszech, by tam dać początek DSpad. „Nembo”, zgrupowanie (raggruppamento) złożone z II i IV batalionu (Ten. Col. Bechi Luserna), wysłanie do Egiptu w pierwszym rzucie, pozostało początkowo samodzielne.

X Korpus na północy miał Dywizję „Brescia”, mocno trzymającą pozycje Qaret el Abd i Bab el Qattara. Znaczenie tego docinka frontu dla całego manewru Rommla (tradycyjne obejście przeciwnika od południa) było tak duże, że dywizję wzmocnił 186. pspad. (mniej niż batalion) i 187. pspad. z „Folgore” oraz XXVIII batalion z 9. pułku bersalierów. Na południu „Folgore” było rozmieszczone na szerokim froncie. Dwa bataliony bersalierów (przydzielone z korpusu) na wschód od Gebel Kalakh i dwa bataliony spadochroniarzy na płaskowyżu El Taqa, tyłową strefę Naqb Abu Dweis kontrolował IV batalion spadochronowy. W sektorze „Folgore” linia obrony była osłonięta pasem min, jednak był to stan zastany przez dywizję, pole minowe było niekompletne i nie do końca bezpieczne, ponieważ w części kładli je Anglicy i nie zostało ono jeszcze rozpoznane.

Bitwa pod Alam Halfa, jej początek miał miejsce w nocy 31 sierpnia 1942:

Postępy dywizji niemieckich i włoskich odbywały się w zupełnie innych realiach niż oczekiwano. Nie tylko dlatego, że były wolniejsze niż zakładano, ale po pierwsze dlatego, że pierwszy opór na jaki natrafiono opierał się o pole minowe o rozmiarach jakich nawet nie podejrzewano. Nierówności terenu dawały duże możliwości brytyjskim patrolom, które spychane cofały się ku swoim polom minowym, ale czyniły to bez nadmiernego pośpiechu. Pierwszą przeszkodą było wielkie pole minowe „February”. Było głębokie i dobrze rozmieszczone, a także dobrze bronione przez karabiny maszynowe i artylerię.

Niemiecka 90. Dywizja Lekka rozpoczęła pracę nad identyfikacją i usuwaniem min na wschód od Deir Alinda, ale po jakimś czasie została niemal przyparta do ziemi ogniem 7. Brygady Zmotoryzowanej oraz 3. i 4. Regiment’s Royal Horse Artillery. Nawet wsparcie udzielone piechocie przez kilku niemieckich czołgów nie pozwoliło na szybkie przejście przeszkody.

Włoski XX KA postępował naprzód w dwóch kolumnach, DPanc. „Ariete” z lewej i DPanc. „Littorio” z prawej, podzielona na dwie grupy DZmot. „Trieste” posuwała się za nimi jako drugi rzut. Obie dywizje pancerne podzieliły swoje siły na trzy grupy taktyczne, każda z batalionem czołgów, oddziałem dział samobieżnych, oddziałem dział holowanych i zmotoryzowanym oddziałem bersalierów. „Trieste” była podzielona na dwa zgrupowania, każde w sile mniej więcej pułku.

Kłopoty z „February” były zabójcze. Krótko po północy, mniej niż 10 km od własnych pól minowych, czołówki Osi zostały zatrzymane przez pas min, który poprzedzały dodatkowo rozsiane gdzieniegdzie samotne miny. W powietrze wyleciały różne czołgi i pojazdy. Saperzy poszczególnych dywizji rozpoczęli prace nad utworzeniem korytarzy, pracowali pod osłoną intensywnego ognia. Dopiero o 4.30 Dywizja „Littorio”, jako pierwsza, przedostała się przez pole minowe i po kolejnych 45 minutach, kiedy większość kolumn nadal pokonywała bezpieczny szlak wyznaczony przez „February”, natrafiono na kolejne wielkie pole minowe – „January”. Sytuacja stała się bardzo trudna. Saperzy z „Ariete” natychmiast ponieśli wysokie straty i nie byli w stanie poczynić znaczących postępów. Z tego powodu generał Infante (d-ca „Ariete”) nakazał zatrzymać marsz dywizji na zachód od „January” i zamierzał skorzystać z przejść stworzonych przez „Littorio”. Natychmiast powstają kolejne problemy, pracujący na polach minowych saperzy stają się celem dla baterii brytyjskiej artylerii.

Także DAK znalazł się w kryzysie. Niemieckie czołówki zetknęły się z „February” bardziej na południu, zaatakowano napotkane pozycje przeciwnika, ale po lekkim oporze izolowanych stanowisk i patroli, spotkano niespodziewaną reakcję. Był nią nocny nalot Desert Air Force. Strefa, w której poruszały się kolumny Osi została oświetlona niczym jak za dnia przez flary, zrzucono „deszcz bomb”, które spowodowały zamieszanie i straty. O 3.00 gen. Nehring (d-ca DAK) zameldował Rommlowi, że nie da się osiągnąć wyznaczonych celów, ani teraz, ani później. Chwilę później gen. Bismarck (d-ca 15. DPanc.) zginął na minie, a Nehring został ciężko ranny w wyniku eksplozji bomby.

O świcie 31 sierpnia cała potęga wojsk manewrowych Osi była uwięziona pośrodku dwóch wielkich pól minowych. Popełniono także pomyłki w kierunku marszu, największą niemiecka 15. DPanc., która znalazła się zbyt daleko na południu i utrudniała marsz zgrupowania rozpoznawczego (bataliony samochodów pancernych). Dwóch z trzech najważniejszych oficerów DAK zostało wyłączonych z walki. Z całej sytuacji natychmiast skorzystało alianckie lotnictwo, powodując alarmujący poziom zamieszania.

Rommel był bardzo rozczarowany. Nie przewidział, że wystąpi konieczność przedzierania się przez pola minowe. O 2.45 wzywał swoje kolumny: „Dotychczasowe postępy zbyt powolne. Tylko szybki marsz i przełamanie gwarantuje sukces”. O 6.00 nakazał XX KA zgrupowanie całej artylerii i marsz naprzód, do miejsca, gdzie 90. DLekk. i DAK atakowały „January”. To była krótka nadzieja i o 7.10 musiał wydać rozkaz do zatrzymania jednostek na zachód od „January”.

W tym momencie Rommel poważnie zastanawiał się nad przerwaniem natarcia, widział, że nie udało się uzyskać zaskoczenia i teraz trzeba liczyć się z reakcją Brytyjczyków. Postanowił podjąć decyzję po sprawdzeniu położenia, w jakim znalazł się DAK. Odnalazł płk Bayerleina, szefa sztabu korpusu, który teraz objął dowodzenie Afrika Korps i próbował teraz nadal sforsować pole minowe „January”. Bayerlein raportował, że przejście przez pole minowe zostały utworzone i warto kontynuować wysiłki. DAK miał o świcie pokonać także drugą zaporę minową. 21. DPanc., która stała się celem najsilniejszych nalotów w nocy, w nagrodę napotkała przejście przez zaminowany teren, dlatego szybko pokonała swoje problemy. 15. DPanc. walczyła, próbując wyprzeć przeciwnika także z Qaret el Himeimat. Czołówki Osi przedarły się i zdołały utrzymać teren po drugiej stronie pól minowych, także dzięki cofnięciu się brytyjskiej 4. BPanc., jednak przejścia stanowiły cały czas wąskie gardło, co znacznie spowalniało dalsze postępy. Do problemów należy dodać także duże zużycie benzyny.

(CDN.)