Wojna Mussoliniego

Savoia-Marchetti SM.79 w drodze nad cel w Grecji, listopad 1940 r. Dalej obszerne fragmenty monografii tej wspaniałej maszyny.
—————————————————————-
Akapit nieobowiązkowy. Pozwolę sobie na małą uwagę o funkcjonowaniu strony, mam nadzieję, że nikt nie będzie miał pretensji i nie uzna tego za „niemoralne”. Początek roku to okres porządkowy, szykuję sobie plan pracy, którego będę ściśle przestrzegał. Muszę łączyć wpisy na stronę z zamówionymi przez wydawców artykułami/książkami. Dlatego teraz będzie sporo o SM.79, który potrzebny mi jest do dwóch artykułów. Będzie także sporo o El Alamein, szykuję książkę, którą wydam własnym nakładem. Na razie tyle. Jeśli interesuje Was jakiś temat, to proszę o niego pytać w redakcjach wydawnictw Kagero i Magnum X (wygląda na to, że dostanę także tutaj szansę). Istnieje prawdopodobieństwo, że to mi zostanie wówczas zlecone opracowanie takiego tematu (to jest właśnie ta niemoralność, mam nadzieję, że nikt nie odbierze takiej sugestii niewłaściwie). Jakąś część materiału przetłumaczę wówczas na stronę, a całą resztę moich ustaleń (na oko 80%) przekażę w artykułach. Jeśli samowydruki się sprawdzą, to oczywiście będę otwarty na wasze propozycje. Obiecałem sobie, że od tego roku jestem bezgranicznie szczery i musiałem to zakomunikować. Napisać czegoś ekstra, tylko na stronę już zwyczajnie nie jestem w stanie. Pozdrawiam.
—————————————————————-
Rankiem 27 czerwca 1940 20 SM.79 z 10. Stormo, podzielone na grupy dowodzone przez Col. Benedetti oraz Tenenti Collonelli Rossi i Unia, wykonało czterogodzinny lot z Benina i przeprowadziło serię ataków na koncentrację wojsk i składy w Sidi Barrani i w rejonie Buq Buq.

W ostatnich dniach czerwca „Sparvieri” ponownie były zatrudniane przy wsparciu obrony oazy i fortu Giarabub. Potrzebne było także wsparcie dla posterunków w ozach, które armia niemal opuściła ze względu na ich „niemożliwość obrony” (rozrzucone na bezmiarze pustyni łatwo mogły paść ofiarą ataku), wykryto bowiem wrogie patrole, które z północy posuwały się pustynnymi szlakami Saniet, Deffa i Melfa. Znajdującym się na ich drodze włoskim placówkom w oazach znanych jako Garet i Barud powoli groziło już oblężenie. Z wybrzeża SM.79 leciały na dalekie południe, ostrzeliwując i obrzucając bombami zapalającymi wykryte pojazdy przeciwnika, których kilka udało się unieruchomić, marsz innych udało się zatrzymać. Odcięci na Saharze żołnierze nie czuli się dzięki temu osamotnieni.

Innym problemem, przed którym stanął Gen. Porro (d-ca lotnictwa w Libii), było utrzymanie właściwego poziomu gotowości operacyjnej pośród jednostek bombowych na „froncie wschodnim” (Egipt) i rozwiązanie niekończących się problemów logistycznych. Wśród najważniejszych zadań AERLIBIA było min. tworzenie nowych baz lotniczych, wyposażonych w tzw. „instalacje stałe”, dzięki którym mogłyby „uzbroić” i bazować całe oddziały lotnicze. Chodziło min. o lotniska Martuba i Marawa, których do decentracji swoich maszyn miały używać odpowiednio 10. i 15. Stormo, których bazy były poważnie zagrożone brytyjskimi nalotami. Planowano przygotować także lądowiska etapowe, użyteczne przy lotach dalekiego zasięgu nad cele położone w głębi Egiptu, lub w głębi pustyni. Należało mieć przy tym na uwadze nie tylko możliwość zatankowania maszyn, ale także natychmiastową zmianę ich „uzbrojenia” (bomby właściwego wagomiaru etc. ) w zależności od zmiennej sytuacji na froncie. Prace te realizowano natychmiast, jednak niewystarczającymi środkami. Ciągłe naloty RAF powodowały, że poszczególne maszyny oraz baraki i namioty personelu, składy etc. były rozrzucone na setki metrów wokół lotnisk. Taka sytuacja dla sprawnego działania bazy lotniczej wymagała odpowiedniej ilości pojazdów. Ich ilość Porro określał jako „całkowicie niewystarczającą”, dotarcie załóg do maszyn i inne czynności związane z lotem bojowym zajmowały wobec tego masę czasu.

Rankiem 26 czerwca jeden SM.79 (wraz z pojedynczymi Ca.309 i Ca.310) przeszukiwały obszar przyległy do oazy Giarabub, poszukiwano zaginionego w misji zaopatrzeniowej SM.82. Po południu 27 czerwca poszukiwania wznowił SM.79 S. Ten. Del Dotto, który na pokład zabrał także wyszkolonego obserwatora z ramienia armii. 28. przyszła kolej na maszynę z 6. Squadriglia, która doleciała do oazy, a następnie wykryła wrogą kolumnę maszerującą w stronę oazy Siwa. Po południu 28 czerwca bezpośredniego wsparcia Giarabub udzieliło pięć SM.79 z 44. Gruppo B.T. pod dowództwem Col. Coppi. Wykryto 60 pojazdów i samochodów pancernych poruszających się między Bir esc Scegga i Garnul Grein, które „skutecznie” zbombardowano, a następnie obniżono pułap lotu i ostrzelano przeciwnika z broni pokładowej.

W tym samym czasie 10 maszyn z 10. Stormo, prowadzonych przez Ten. Col. Unia, oraz cztery z 14. Stormo, prowadzone przez Cap. Pittaluga, zbombardowało namioty i pojazdy w rejonie Sidi Barrani i Bir el Chreigat.

Dalej aktualny był problem prowadzenia stałego rozpoznania Aleksandrii i rejonu Kanału Sueskiego, załogi jednostek bombowych wykonywały te zadania z pełnym poświęceniem, ale nie miały należytego wyszkolenia. Zapadła decyzja o stworzeniu jednostki Ricognizione Strategica (rozpoznania strategicznego), której dotąd w Libii nie było. Do tego zadania przeznaczono kilka SM.79, zrekrutowano personel i sformowano pierwszą „Sezionę” (sekcję), początkowo oddelegowaną do 73. Sq. Osservazione Aerea (eskadra rozpoznania powietrznego, latała na Ca.310 i Ro.37). W lipcu sekcję wzmocniły kolejne SM.79 i oficerowie-obserwatorzy przydzieleni przez flotę (potem także armię). Specjaliści ci mieli czuwać nad prawidłową realizacją zadań postawionych przez Supermarinę (sztab floty). Przeorganizowaną sekcję przekształcono wkrótce w 175. Squadriglię RST, która częścią 5. Squadra Aerea (Flota Powietrzna, działała z terenu Libii) stała się oficjalnie 25 lipca, dowodził nią Cap. Cantarella. Obserwatorzy z ramienia floty zajmowali stanowisko wewnątrz „garbu” SM.79, gdzie mieli najlepszą możliwość spojrzenia pod skosem w dół, w stronę powierzchni morza. Tam obserwator kontrolował kompas OMI (prawdopodobnie wyglądał tak: http://www.historicacollectibles.com/it/instruments/bussola-omi-nistri-tipo-a-per-caproni-serie-300-e-cant-z-regia-aeronautica-circa-1940), towarzyszyła mu także niezbędna mapa nawigacyjna.

Kolejne misje bojowe SM.79 prowadziły 29 czerwca. Cztery bombowce zbombardowały i ostrzelały z broni pokładowej dużą grupę pojazdów na szlaku El Kreigat – Sollum. Drugą akcją był atak 10 „Sparvieri” na zabudowania w Sidi Barrani.

30 czerwca w Afryce Północnej znajdowały się 32 sprawne bojowo SM.79. Marszałek Badoglio zaoferował marszałkowi Balbo dwa Stormi SM.79 z Sycylii. Gubernator Libii oprotestował ten pomysł, chodziło o jednostki bez żadnego doświadczenia w lotach nad pustynią. Ich właściwe przygotowanie trwałoby wiele czasu, potrzebą chwili były raczej nowe i sprawne samoloty dla jednostek bazujących już w Afryce. Nowe pułki miały wg. Sztabu Głównego zająć lotniska El Adem i Ain el Gazala i stamtąd atakować Aleksandrię. To generowałoby kolejne problemy – obrona baz, dodatkowe zaopatrzenie (bomby, paliwo), które trzeba by przewieźć morzem. Koncepcja AERLIBIA była inna, walkę miały toczyć sprawdzone już jednostki, ale należało dbać o ich pełną sprawność bojową.

„Garbusom” polecano także misje niestandardowe. 26 czerwca maszyna z 55. Sq., pilotami której byli Tenenti Spadaccini i Rivoli, poleciała nad Aleksandrię i Kair, gdzie zrzuciła 100 kg ulotek propagandowych. Bombowiec o 6.40 powrócił na lotnisko Benina. Z miejsca doszło do typowego sporu kompetencyjnego, Badoglio napomniał Balbo, że „propaganda o charakterze politycznym na terenie przeciwnika… [leży w kompetencji] organów centralnych”. Podejmowania akcji tego typu na przyszłość kategorycznie zakazano, chyba, że po konsultacji ze Sztabem Głównym.

Włoski myśliwiec atakuje na niskim pułapie, rysunek żołnierza Deutsches Afrikakorps Kurta Caesara. [źródło obrazka: http://www.allworldwars.com/] Wracamy do wątku bombowca Savoia-Marchetti SM.79 w Afryce Północnej.

20 czerwca 1940 AERLIBIA nawiązało kontakt z dowództwem 15. Stormo celem wybadania gotowości pułku do prowadzenia operacji nocnych. Col. Napoli był świadom wyszkolenia większości swoich ludzi, świetnego w lotach dziennych, ale słabego w nocnych. Nim odpowiedział zebrał personel lotniczy na szczere uzgodnienia techniczne w tym zakresie. Podobna sytuacja była także w innych Stormi, przeprowadzono selekcję, później uznaną oficjalnie, dzieląc załogi na nocne i dzienne. Odzew załóg był jednomyślny i entuzjastyczny, jego lotnicy byli gotowi podjąć się zadania. Do sztabu lotnictwa w Libii przesłano twierdzącą odpowiedź.

Nocą 21/22 czerwca (start o 1.25) 12 „Sparvieri” z 15. Stormo, prowadzone osobiście przez Napoliego, wyruszyło na swoją pierwszą misję nocną, planowana trasa miała 1.500 km, w dużej części lot odbywał się nad morzem. Na wysokości Mersa Matruh wykonano zwrot 90° w prawo i zrzucono bomby 100, 50 i 20 kg na znajdujący się tam rejon umocniony. Reakcja obrony plot. była precyzyjna i gwałtowna. Jeden z pocisków trafił kadłub bombowca M.llo Lampugnani z 21. Squadriglia, który zaczął skręcać bez kontroli aż zderzył się z SM.79 Cap. Zelè, dowódcy klucza (capo-pattuglia, pattuglia to formacja złożona z trzech maszyn). Pierwszą z maszyn widziano spadającą spiralą z pożarem na pokładzie. Druga z maszyn oddalała się w stronę egipskiego wybrzeża. Były to dwa pierwsze SM.79 utracone w kampanii północnoafrykańskiej, a wraz z nimi dwie pierwsze załogi, które „nie powróciły do bazy”. Dwa dni później samolot brytyjski przeleciał granicę z Libią i zrzucił pakiet listów napisanych przez włoskich lotników, którzy dostali się do niewoli. Wśród nich była załoga Capitano Zelè – Ten. pil. Regoli, Primi Avieri Bradde, Fallavena, Capellini. Zginęła natomiast cała załoga drugiej maszyny – M.llo pilota Giovanni Lampugnani, Serg. Magg. pil. Francesco Carlone, Av. Sc. mot. Umberto Costa, Primi Avieri Ottorino Bruschi i Bruno Lovato. Biuletyn sił zbrojnych z 22 czerwca (nr. 11) wspominał o akcji, ale nie dodawał, że dwóch załóg zabrakło na apelu.

22 czerwca sześć SM.79 z 10. Stormo przeniesiono z lotniska Benina na wysunięte lądowisko w Ain el Gazala. Z niego o godzinie 21.25 poderwały się bombowce Cap. Brassanelli i Ten. Ban, których celem było uderzenie w lotniska RAFu. Kolejnej nocy przyszła kolej na załogi Capitani Musch i Castiglione oraz Tenenti Volonterio i Organo, którzy zrzucili bomby na wrogie pozycje w Mersa Matruh i Sidi Barrani.

W międzyczasie trwały systematyczne loty rozpoznawcze przeprowadzane przez SM.79 nad portem w Aleksandrii. Po tym z 22 czerwca AERLIBIA zakomunikowało Regia Marina, że: „O godzinie 13.00… większość Floty Śródziemnomorskiej znajduje się w porcie”.

Biuletyn n. 13 z 24/6 podawał min.: „W Afryce Północnej powtarzane są bombardowania baz w Mersa Matruh i Sidi Barrani, bardzo efektywnie zbombardowano i obrzucano ładunkami zapalającymi silne zgrupowanie angielskich czołgów i pojazdów. Wszystkie samoloty powróciły do bazy…”. Wczesnym popołudniem 23. napłynęła wiadomość, że wrogie czołgi zaatakowały „pluton Spahisów pełniący funkcje policji granicznej”. Dowództwo armii prosiło o natychmiastową interwencję lotnictwa. Wystartował jeden SM.79, który patrolował rejon Sorman i Zuara (chodzi zatem o granicę z Tunezją). Wiał silny ghibli, dlatego załoga nie zdołała dostrzec niczego.

Tymczasem, 24 i 26 czerwca, wykonywano loty ze wsparciem dla garnizonu fortu Giarabub, który był poważnie zagrożony przez wrogie wojska zmechanizowane. Marszałek Balbo kolejny raz uważał, że SM.79 jest wykorzystywany niewłaściwie, ale nie było innej maszyny mogącej zastąpić „Sparviero”. Balbo wysłał telegram do Magg. Castagna, dowódcy garnizonu, oprócz dużych słów pochwały, wyrażał żal, że nie może odwiedzić Giarabub osobiście, ponieważ nie było pewności, że SM.79 zdoła lądować bezpiecznie na tamtejszym polowym pasie. Obiecywał także wsparcie ze strony lotnictwa obrony fortu, poprzez bombardowanie kolumn przeciwnika i zrzuty żywności i broni. Zapewnił także, że przekaże Castagnie i jego ludziom 5.000 lirów za każdy zdobyty brytyjski samochód pancerny. Przechodząc od słów do czynów gubernator Libii wysłał SM.82 z 608. Sq. T, dowodzony przez Cap. Laudrini, by przeprowadził zrzut zaopatrzenia (21 czerwca). Misję wykonano pomyślnie, ale w drodze powrotnej samolot zaginął bez wieści.

Lotnicy, którzy brali udział w atakach na wrogie pojazdy meldowali, że udało się unieruchomić tylko kilka z nich, powodem tego było ich duże rozproszenie na ogromnej przestrzeni. Jednak wojskowi broniący fortu i oazy relacjonowali, że interwencja trzysilnikowych bombowców była ważna i użyteczna, ponieważ doprowadziła do czasowego oddalenia presji przeciwnika na nich.

Niezidentyfikowany SM.79. Dalsza część perypetii tych maszyn na afrykańskim niebie.

Pierwsze zdarzenie z udziałem SM.79 po rozpoczęciu działań wojennych miało miejsce 11 czerwca 1940 i nie miało pozytywnego zakończenia. O 5.30 26 średnich bombowców „Blenheim”, należących do dywizjonów RAF nr. 45., 55. i 113., wykonało pierwszy nalot na lotnisko El Adem. Na ziemi zaskoczono personel i Savoie z 44. Gruppo, 14. Stormo B.T. Trzech ludzi zginęło, 24 osoby odniosły rany, jeden „Sparviero” został zniszczony, dwa trafiły na naprawy do SRAM (Squadra Riparazioni Aerei e Motori, jednostka zajmująca się naprawą samolotów i silników), dwa kolejne dało się naprawić na miejscu. Szybka reakcja obrony przeciwlotniczej spowodowała strącenie trzech napastników (inne źródła mówią w tym przypadku o myśliwcach).

W tym samym czasie brytyjskie jednostki samochodów pancernych – 7 i 11 Hussars , przeprowadziły serię szybkich miejscowych uderzeń na pozycje włoskie w rejonie Sidi Omar i Fortu Capuzzo. Takie działania były typowe dla Brytyjczyków w pierwszych miesiącach wojny. Sprawiły pierwsze poważne kłopoty armii, której dowódcy musieli zwalczać teraz te wypady, zwłaszcza za pomocą interweniujących maszyn Regia Aeronautica. Pomysł niewłaściwy, oznaczający niezrozumienie rzeczywistych potrzeb operacyjnych. W związku z powyższym SM.79 otrzymały ważne zadania rozpoznawcze, na froncie, na tyłach, nad morzem, a zwłaszcza nad odległą bazą morską w Aleksandrii. Ten ostatni obiekt miano odwiedzać raz, a czasem dwa razy dziennie. Zapotrzebowanie takie złożyło dowództwo marynarki. 12 czerwca nad portem i okolicą działały trzy SM.79 z 10. Stormo. W tym celu przeniesiono je z bazy w Benina na wysunięte lotnisko T3 (El Adem). Z T3 Savoie wystartowały o 9.00 i wykonały pierwsze rozpoznanie fotograficzne nad redą portu, gdzie zaobserwowano „dwa krążowniki”. Włoskie maszyny ponadto pojawiły się nad Port Saidem i przeleciały nad całym obszarem Delty Nilu. Maszynami dowodzili Cap. Musch (56. Sq.), który na pokład zabrał w roli obserwatora Cap. Andreucci; Ten. Cabassi (58. Sq.) i Ten. Spadaccini (55. Sq.).

Następnego dnia po południu, pomimo ognia przeciwlotniczego, nad portem w Aleksandrii bardzo wartościowe zdjęcia zdołał wykonać SM.79 Cap. Brescianini z 44. Gruppo.

14 czerwca, kiedy trzy maszyny z 10. Stormo powracały do Beniny i swojego oddziału, nad Deltę Nilu powrócił SM.79 z 56. Squadriglia, który wykonał rozpoznanie fotograficzne. Identyczną misję wykonały trzy Savoie z 14. Stormo (Tenenti Zampini, Bosi i Minardi) nad Marsa Lucch, Sidi el Barrani, Bir Esc Scegga, Maaten el Gerawla i lotniskami w Marsa Matruh i Fuka. Wszystkie maszyny zaczynały misję w Benina i leciały via T3/El Adem, pochodziły z różnych jednostek, co zdaje się powodowało nieunikniony paraliż operacyjny. Na domiar złego, pomiędzy porankiem i popołudniem 14 czerwca, na lotnisko Benina z sycylijskiego Comiso przeleciało kolejnych 16 SM.79 z 59. i 60. Squadriglie 33. Gruppo (11. Stormo).

Problemy logistyczne pogłębiały się, ale nie okazały się przeszkodą w przeprowadzeniu pierwszej misji ofensywnej. Także 14 czerwca celem dla „Sparvieri” stało się Sollum. Operację przygotowała AERLIBIA, a jej głównym celem byli żołnierze i pojazdy brytyjskiej 7. DPanc., która tam stacjonowała. Zaszczyt przeprowadzenia tej pierwszej akcji miało rankiem 12 SM.79 z 15. Stormo, dowodził nią Col. Napoli. Po południu przyszła kolej na 17 maszyn z 10. Stormo, które poprowadził nad cel Col. Benedetti. Celem nalotów był port, składy, zabudowania, miejsca koncentracji pojazdów opancerzonych i lotnisko. W tym samym czasie z morza te same cele ostrzelały niszczyciele Regia Marina: „Turbine”, „Nembo” i „Aquilone”. W drodze powrotnej, odciążone po pozbyciu się ładunku bomb samoloty 15. Stormo obniżyły pułap lotu tak, że mogły ostrzelać ogniem broni maszynowej grupy żołnierzy przeciwnika w rejonie Sidi Azeiz i Amseat. Powyżej bombowców rolę pośredniej eskorty pełniły już Fiaty CR.42 z 10. Gruppo C.T. Był to pierwszy i dość zaskakujący przez wzgląd na ich charakterystyki atak tego rodzaju przeprowadzony przez SM.79. Sukces nie jest zaskoczeniem z uwagi na dobrze znaną wszechstronność i uniwersalność samolotu (i ich załóg). Jak się okazało, nie był to odosobniony przypadek, wraz z rozwojem wojny na pustyni, w warunkach palącej konieczności, często zdarzały się patrole SM.79 wykonujące desperackie misje ataku za pomocą ładunków zapalających i broni maszynowej na kolumny pancerne i zmotoryzowane. Maszyny szturmowe wbrew ich przeznaczeniu…

Majestatyczne ujęcie bombowców Savoia-Marchetti SM.79. Teraz mały cykl o historii tej maszyny w kampanii w Afryce Północnej, przynajmniej w jej początkowym okresie.

Datowany na 1 kwietnia 1940 „plan” P.R. 12 dla Comando Aeronautica della Libia (AERLIBIA) nie przewidywał akcji ofensywnych przeciwko jakimś jasno określonym celom lądowym, zakładał bardziej „rozpoznanie strategiczne… zwiad dalekiego zasięgu” Aleksandrii (1. stopień znaczenia) i Port Saidu (2. stopień znaczenia), o co prosiła zarówno armia, jak i flota. Przewidziano także operacje blokowania Kanału Sueskiego, jednak oceniano, że jest to zadanie bardzo trudne, a skutki takich ataków będą „skromne”. Innym celem było atakowanie wrogich flot w portach, także w tym przypadku ewentualne sukcesy miały być nieadekwatne, jak oceniano Regia Aeronautica nie dysponowała bombą odpowiedniego typu do przebicia opancerzonego pokładu, ponadto z dużego pułapu ciężko było trafić w cel o niewielkich rozmiarach – takich akcji miano „unikać”. Ponadto „operacje lotnicze przeciwko bazom logistycznym i operacyjnym”, którymi powinny być wyłącznie bazy morskie.

W sektorze wschodnim AERLIBIA w momencie powstania tych dyrektyw znajdowały się dwa Gruppi da Bombardamento Terrestre, które tworzyły 14. Stormo B.T (na SM.79). Dla uderzenia na Aleksandrię włoski Sztab Główny zostawiał sobie możliwość przerzucenia z sektora zachodniego Lotnictwa Libii także drugiego pułku – 15. Stormo B.T. W związku z tym nie planowano przebazować żadnej jednostki z Włoch. Było to zgodne z ogólnym planem strategicznym, który dla włoskiej armii w Libii nie przywidywał żadnych operacji o charakterze ofensywnym. Sztab Generalny zalecał także ostrożność i oszczędność ze względu na nieprzygotowanie państwa pod względem militarnym i logistycznym, co odnosiło się do personelu, infrastruktury, rezerwy materiałów, uzbrojenia etc.

W kolejnych dwóch miesiącach marszałek Italo Balbo, gubernator Libii i głównodowodzący znajdującymi się tam siłami zbrojnymi, notorycznie informował o ciężkiej sytuacji w kolonii. Dodajmy, Balbo, podobnie jak wicekról Etiopii książę Aosta, był zdecydowanym przeciwnikiem udziału w wojnie u boku Niemców, oczywiście przez wzgląd na nieprzygotowanie kraju. Obaj rządzący włoskimi koloniami wybitni oficerowie obawiali się także równoczesnej walki z Anglikami i Francuzami. Libia mogła być zaopatrywana morzem i w niewielkim stopniu samolotami, Afryka Wschodnia jedynie mostem powietrznym z tejże Libii, przed obydwoma postawiono zaiste karkołomne zadania.

W dniach poprzedzających rozpoczęcie działań wojennych, zgodnie z uzgodnieniami marszałka Balbo i gen. Porro (d-ca Aeronautica della Libia), kilka SM.79 z 15. Stormo wykonywało misje rozpoznawcze i fotograficzne wzdłuż granicy, wschodniej i zachodniej, celem wykrycia istniejących i będących w przygotowaniu pozycji obronnych i oceny ich stanu przygotowania. Poszukiwano także śladów ewentualnych przygotowań ofensywnych przyszłych przeciwników. Praca ta była niezwykle pomocna przy dokonaniu niezbędnych aktualizacji map.

Takie operacje prowadzono także wcześniej, kosztowały one stratę jednej maszyny, która dosłownie zniknęła. 27 kwietnia 1939, o godzinie 13.20 z lotniska Castelbenito (k. Trypolisu) wystartowała nieszczęsna Savoia, lądować miała w Tobruku. Podczas lotu pomiędzy Zliten (Zalitan) i Misurata (Misrata), po godzinie i 10 minutach lotu, nagle stracono kontakt radiowy. Inne samoloty natychmiast podjęły poszukiwania, uczestniczyła w nich także flota, wszystko osobiście koordynował Balbo. Nie zauważono jednak niczego, stwierdzono jednak, że na trasie lotu wieje silny wiatr Ghibli. Był to bolesny cios dla gubernatora, pilotami maszyny byli jego drodzy towarzysze z lotów transatlantyckich. Byli to Col. Alessandro Miglia, odznaczony Złotym Medalem Waleczności Wojskowej dowódca 15. Stormo (brał udział w wyprawie Włochy-Brazylia z 1930/1931 – https://it.wikipedia.org/wiki/Crociera_aerea_transatlantica_Italia-Brasile i północnoatlantyckiej z 1933 r. – https://it.wikipedia.org/wiki/Crociera_aerea_del_Decennale), oraz odznaczony Srebrnym Medalem Waleczności Wojskowej Cap. Jacopo Calò-Carducci (oprócz tych samych wypraw, brał udział w wyprawie Północno Europejskiej w 1925 r., niestety nie mam o niej informacji, wiem, że wykonały je dwa hydroplany Macchi M.24, a przewodził jej maggiore Umberto Maddalena). Resztę załogi stanowili Primi Avieri (starsi mechanicy): Arturo Bottacin (mechanik), Michele Evangelisti (radiotelegrafista) oraz Efisio Tranza (fotograf).

Była to ciężka strata także dla oddziału, nazywanego „afrykańskim”, ponieważ lokalne terytorium nie miało dla niego żadnych tajemnic. Innym człowiekiem, którego dotknęło to zdarzenie, był Stefano Cagna, kolejny członek wypraw Balbo, którego marszałek ściągnął tutaj i powierzył mu dowodzenie Lotnictwem Libii. Cagna pragnął uczynić z podległych mu lotników doskonałych nawigatorów, poddał ich intensywnemu szkoleniu, zarówno w lotach dziennych, jak i nocnych. Lotnicy SM.79 wykonywali wyczerpujące rajdy wzdłuż różnych tras w głąb pustyni. Oficer nazwiskiem Rammenta wspomina, że w takich lotach osiągano oazy oddalone o 800 km od Trypolisu. Kiedy piloci znali już okoliczną pustynię jak własną kieszeń, z początkiem wojny 15. Stormo… został przeniesiony, 11 czerwca na lotnisko T.18, 17 km na południowy-wschód od Tarhuny.

10 czerwca 1940 rozmieszczenie i siła jednostek B.T. (bombowców operujących z ziemi) latających na SM.79 podlegających AERLIBIA było następujące:

Settore Ovest (sektor zachodni, mający walczyć z Francuzami): 15. Stormo w Castelbenito z 36 SM.79 (35 sprawnych) i 8. SM.81 (wszystkie sprawne); 33. Stormo w Bir el Behra z 31 SM.79 (wszystkie sprawne).

Settore Est (sektor wschodni, mający walczyć z Anglikami): 10. Stormo w Benina (k. Bengazi) z 30 SM.79 (wszystkie sprawne); 14. Stormo w El Adem z pięcioma sprawnymi SM.79 + sześć kolejnych nadających się jedynie do lotu, nie misji bojowych, ponadto pułk miał dziewięć sprawnych SM.81. Te ostatnie SM.81 w czerwcu 1940 r. często wykorzystywano do poszukiwania i atakowania jednostek morskich.