Front północny wojny z Etiopią

Do tematu włoskich okrętów podwodnych działających w 1942 roku w basenie Morze Śródziemnego dołącza niniejszym drugi tekst, traktujący o wojnie włosko-etiopskiej w latach 1935-1936. Fragmenty obu tematów będę publikował naprzemiennie.
Mussolini’s War series:
East Africa 1940-1941: https://www.amazon.com/dp/B08PC7FYMV
Barbarossa 1941-1942: https://www.amazon.com/dp/B09GPYLYXC
ZMAZAĆ HAŃBĘ ADUY! PIERWSZE BITWY WOJNY WŁOSKO-ETIOPSKIEJ 1935-1936 R.
Przygotowując się do inwazji na Etiopię, jedyne niezależne od białego człowieka państwo Afryki, Włosi zrobili wiele, by rozstrzygnięcie tej wojny na ich korzyść było tylko i wyłącznie kwestią czasu. Doskonale uzbrojona i wyekwipowana, jak na ówczesne europejskie wzorce, armia włoska musiała zmierzyć się jednak nie tylko z przeciwnikiem, ale nawet przede wszystkim pokonać ogromne problemy logistyczne, które niechybnie musiały się pojawić w jej drodze do stołecznej Addis Abeby. 3 października 1935 r. będące ważnym członkiem Ligii Narodów Włochy rozpoczęły agresję, cały świat zwrócił baczną uwagę na Afrykę Wschodnią.
Omówienie wojny włosko-etiopskiej jest materią złożoną i wymaga pewnego uporządkowania pracy. Uważam za zasadne rozpocząć przedstawienie tego konfliktu od najważniejszego kierunku agresji: ataku wojsk włoskich z Erytrei na północną Etiopię i jej marsz stąd ku Addis Abebie. Włosi w szeregu ciężkich i krwawych bitew rozbili tutaj najważniejsze wojska etiopskie i w wyniku tych sukcesów zajęły stolicę atakowanego kraju i zmusili do jego opuszczenia cesarza Hajle Sellasje I. Należy jednak pamiętać, że równocześnie z tymi wydarzeniami trwały walki na tzw. froncie południowym, gdzie wojska włoskie wykonały uderzenie z terenu Somali Włoskiego, a kolejne kolumny wykonywały mniejsze operacje, poruszając się m.in. na miasta Gondar i Sardo. Wszystko to miało na celu rozproszenie sił etiopskich, które zamierzano pobić etapami, podczas dobrze przygotowanych kolejnych operacji ofensywnych.
Na północy Etiopii, nazywanej także Abisynią, rozciągał się ogromny płaskowyż o średniej wysokości nad poziomem morza 2000-2500 metrów. Był on poprzecinany przez głębokie doliny i licznie występujące skaliste i strome góry (tzw. ambe), które przekraczają 3500 metrów, z najwyższą z nich Ras Daszan (4620 m n.p.m.). Dla nowoczesnej europejskiej armii prowadzenie działań zaczepnych w takim terenie było przysłowiowym twardym orzechem do zgryzienia.
Na początku włoskiej ofensywy szereg wielkich jednostek nadal narzekało na brak dostatecznej ilości zwierząt pociągowych i kołowych środków transportu. Brakowało także środków łączności, która w górskim terenie bardzo często załamywała się. Nie udało się także do końca ukończyć budowy wszystkich zaplanowanych dróg. Na froncie północnym Regio Esercito zgromadziło 5721 oficerów i 173 440 podoficerów i żołnierzy, których uzbrojono w 173 893 karabiny, 4209 ckm i rkm, 580 dział, 112 czołgów szybkich (C.V.33 i C.V.35), 276 miotaczy ognia, 3683 pojazdy, 1740 motocykli i rowerów oraz 35 653 czworonogów. Wsparcia mogło udzielić 130 samolotów (78 rozpoznawczych, 45 bombowców i 7 myśliwców). Dane liczbowe dla wojsk włoskich są jednak bardzo niespójne i często ich liczebność podawana jest inaczej, na przykład: 110 000 ludzi, 2300 ckm, 230 dział i 156 czołgów. Różnica ta wynika z nieuwzględnieniu w niższych szacunkach rezerw stale gromadzonych w Erytrei i uwzględnieniu jedynie wojsk, które faktycznie w pierwszym rzucie wdarły się na obszar Etiopii.
Dalsze siły włoskie przeznaczone na front północny znajdowały się jeszcze na morzu i nie były w stanie wziąć udziału w pierwszej fazie operacji, było to: 719 oficerów i 14 825 podoficerów i żołnierzy z 13 000 karabinów, 134 ckm i rkm, 55 działami, 240 miotaczami ognia i 343 pojazdami.
Datowane na 21 września 1935 r. Ordre de Bataille wojsk włoskich na froncie północnym, którymi dowodził generał armii Emilio De Bono, z generałem korpusu Melchiorre Gabbą w roli szefa sztabu, wyglądało następująco:
I Korpus Armijny (gen. Ruggero Santini):
-Dywizja „Sabauda” (gen. Ezio Babbini) z XXX BP (46. i 60. pp, 3. pułk bersalierów oraz 16. part.),
-2. Dywizja Czarnych Koszul „28 Ottobre” (gen. Umberto Somma) (114., 116. i 180. Legiony),
-6. Grupa Batalionów Czarnych Koszul,
-V batalion kolonialny,
-XXV batalion kolonialny,
-regularna Banda dello Scimezana,
-V grupa szwadronów czołgów szybkich,
-III zmotoryzowany dywizjon artylerii (armaty kal. 77mm/28),
-V zmot. dyon art. (armaty kal. 105mm/28).
Przypis: Bande to lekkie, samodzielne, pomocnicze jednostki regularne i nieregularne, używane głównie do zadań rozpoznawczych. Ich liczebność i uzbrojenie bardzo różniły się od siebie. Jednostką wyższego szczebla były tzw. gruppo bande.
II Korpus Armijny (gen. Pietro Maravigna):
-Dywizja „Gavinana” (gen. Nino Villasanta) (70., 83. i 84. pp oraz 19. part.),
-3. DCK „21 Aprile” (gen. Giacomo Appiotti) (230., 252. i 263. Legiony),
-XVIII batalion kolonialny,
-XXIII batalion kolonialny,
-Gruppo Bande dell’Altopiano,
-I zmot. dyon. art. (armaty kal. 77mm/28),
-IV zmot. dyon. art. (armaty kal. 105mm/28),
-X grupa szwadronów czołgów szybkich.
-bataliony grenadierów, strzelców alpejskich i straży finansowej (Guardia di Finanza).
Tubylczy Korpus Armijny z Erytrei (gen. Alessandro Pirzio Biroli):
-1. Dywizja Tubylcza (gen. Salvatore Di Pietro) z I Brygadą (1. i 5. Grupa Batalionów i I dyon artylerii górskiej z armatami kal. 65mm/17) i III Brygadą (2. i 6. Grupa Batalionów i III dyon artylerii górskiej z haubicami kal. 75mm/13),
-2. Dywizja Tubylcza (gen. Achille Vaccarisi) z II Brygadą (3. i 7. Grupa Batalionów) i IV Brygadą (4. i 8. Grupa Batalionów),
-1. DCK „23 Marzo” (gen. Ettore Bastico) (135., 192. i 202. Legiony),
-I Grupa Batalionów Czarnych Koszul,
-Banda dell’ Hasamò,
-IV grupa szwadronów czołgów szybkich,
-Grupa szwadronów kawalerii kolonialnej z Erytrei,
-II zmot. dyon art. (armaty kal. 77mm/28).
Strefa Nizin Zachodnich (Zona Bassopiano Occidentale) (gen. Amadeo Couture):
-XXVII batalion kolonialny,
-XXVIII batalion kolonialny,
-piesza gruppo bande,
-zgrupowanie szybkie,
-szwadron czołgów szybkich z Erytrei.
Strefa Nizin Wschodnich (Zona Bassopiano Orientale) (gen. Oreste Mariotti):
-XIV batalion kolonialny,
-XXVI batalion kolonialny,
-batalion libijski,
-Banda di Massaua,
-Banda della Dancalia Settentrionale (północnego Danakilu),
-Banda della Dancalia Meridionale (południowego Danakilu),
-7. bateria armat kal. 120mm/25,
-37. bateria armat kal. 77mm/28.
Ocena wojsk etiopskich do dzisiaj opiera się na szacunkach, uwaga ta dotyczy tak ich liczebności, jak i organizacji czy uzbrojenia. Nie inaczej było w 1935 r., gdy szykowano inwazję w oparciu o informacje uzyskane przez wywiad wojskowy S.I.M. Włoski wywiad donosił, że Etiopczycy pozostaną wierni swojej tradycyjnej sztuce prowadzenia konfliktu: dokonają mobilizacji, skoncentrują swoje siły i będą dążyć do szybkiego stoczenia wielkiej, decydującej bitwy. Jej przyjęcie na dogodnych sobie warunkach i zwycięskie rozstrzygnięcie było podstawą włoskiego planu na podbój Etiopii. Aktywne działania na innych frontach i ich odcinkach miały spowodować rozproszenie sił etiopskich rzuconych do generalnej bitwy na froncie północnym.
Na sposób prowadzenia wojny przez cesarza Sellasje miały jednak wpływ czynniki wewnętrzne i zewnętrzne. Te pierwsze to kłótnie między rasami, których część nie spieszyła się z mobilizacją lub w mniej lub bardziej otwarty sposób manifestowała niechęć do panującego i niezbyt chętnie oddawali swoje wojska pod jego dowództwo. Etiopczycy ponadto nie łudzili się, że intencje innych sąsiednich mocarstw europejskich są specjalnie odmienne od tych włoskich. Ze względu na obawy, że do ataku włączy się Wielka Brytania, część wojsk pozostawiono na zachodzie i południowym zachodzie Etiopii, by w razie zaistnienia takiej potrzeby zatrzymać atak z Sudanu i Kenii.
Na początku wojny Etiopczycy na froncie północnym zdołali zgromadzić następujące siły:
-W sektorze zachodnim: 30 000 ludzi w rejonie Debra Tabor, 12 000 w Dabat, Celga i Uolcait,
-1000 ludzi w sektorze centralnym,
-w sektorze wschodnim: 4000 ludzi w rejonie jeziora Aszangi (wł. Ascianghi), 1700 w Uoggerat, 1300 w Mekelie i 1000 w Adigrat.
-w rejonie Pustyni Danakilskiej kolejnych 18 000 ludzi.
Siły powyższe podzielono na dwie grupy z konkretnymi zadaniami: ras Kassa Hajlu wraz z 40 000 ludzi miał bronić sektora Om Ager-Adua (Adwa); ras Sejum Mangascià z 9000 ludzi miał bronić sektora Adua-Agamè.
Mobilizacja jednak trwała i z głębi kraju niebawem poczęły spływać dalsze rezerwy etiopskie. Ważnym czynnikiem, na który liczono w Addis Abebie, miała być wrogość okazywana przez poddanych cesarza włoskim najeźdźcom. Wszędzie, gdzie tylko postawiliby nogę miała ich witać zdecydowana niechęć, a ataki partyzantów miały uniemożliwić zaopatrywanie wojsk oddalonych od własnych baz logistycznych.
Książka Betasom do odwołania dostępna za jedyne 22,5 zł + koszty wysyłki: https://allegrolokalnie.pl/…/betasom-wloska-bron…
Wspomóż autora za pośrednictwem Patronite:
https://patronite.pl/WojnaMussoliniego