Wojna Mussoliniego

Nocą 11/12 listopada 1942 r. kolejny duży zator drogowy spowolnił odwrót Rommla, gdy podległe mu siły przekraczały pola minowe na dawnej linii obrony pod Gazalą. Rankiem dotarły wieści, że brytyjski pościg osiągnął już Acromę, co spowodowało obawy, że jego czołówki mogły zapuścić się jeszcze dalej na południe i zachód. Skręciwszy na północ przeciwnik mógłby wówczas z łatwością odciąć wyczerpane wojska Osi. Rommel nakazał obsadzić swoim wojskom Jebel Akhdar (grzbiet), gdzie miałyby większe szanse na skuteczną obronę w obliczu natarcia czołgów. Sytuacja przypominała katastrofalną dla włoskiej 10. Armii bitwę pod Beda Fomm z początku 1941 r.

13 listopada Włosi, którzy chcieli obronić chociaż część swojego afrykańskiego imperium, wydali rozkaz obrony Mersa Brega. Do wykonania zadania przeznaczono 80. DP „La Spezia”, 136. DP „Giovanni Fascisti” (która nigdy prawdziwą dywizją nie była, a później miała stać się jednostką pancerną, nadal improwizowaną) i elementy DPanc. „Centauro”. 17 listopada Rommel uznał, że siły te są zbyt słabe, by zrealizować to zadanie. Niemiec wysłał do Rzymu gen. De Stefanisa (XX. KA), który miał wytłumaczyć w Comando Supremo, że pozycja pod Buerat oferuje sobą większe możliwości zatrzymania wrogiego pościgu. Generał De Stefanis pozostawał wówczas właściwie bez przydziału, gdyż resztki jego korpusu zgrupowano w GB „Ariete”, która wówczas nie przekraczała siły improwizowanego pułku.

18 listopada zmotoryzowane wojska Osi znalazły się na wysokości Bengazi, a sam Rommel przebywał w Zuetina wraz z GB „Ariete”. Niemiec rozkazał pierwszym przybyłym do Antelat czołgom z „Centauro”, by ubezpieczały główne siły od strony pustyni. Wówczas nowa na froncie dywizja miała sposobność pierwszy raz zmierzyć się z przeciwnikiem na kontynencie afrykańskim. W rejonie Antelat stoczono potyczki z czołówkami brytyjskiej 7. DPanc. Włoska kolumna 15 ciężarówek, pięciu czołgów M14, pięciu samochodów pancernych i pojedynczego działa kal. 75 mm, poruszała się wzdłuż skraju skarpy z kierunku Schleidima, gdy z góry ostrzelały ją brytyjskie czołgi i zmusiły do zatrzymania. Bersalierzy szybko zeskoczyli z ciężarówek i poszukali schronienia, później poczęli odpowiadać ogniem. Włoskie czołgi niebawem wsparły trzy niemieckie samochody pancerne. Potyczka przeciągała się, a w tym czasie główne siły Osi sprawnie pokonały Mersa Brega, ponownie unikając odcięcia od strony pustyni.

Nocą 23/24 listopada ostatnie awangardy Osi osiągnęły pozycje pod Mersa Brega. Wojska, które równo miesiąc temu przystępowały do decydującej bitwy pod El Alamein, były teraz smutnymi resztkami samych siebie. Pierwszą linię w rejonie drogi nadmorskiej obsadziła nieostrzelana włoska piechota, od strony pustyni ubezpieczały ją resztki wojsk pancernych Rommla. Pozycja wydawała się silna, ale mogła być z łatwością oflankowana od południa przez nadal bardzo silne oddziały pancerne aliantów. Pomimo słabości własnych sił Rommel był naciskany by podjąć walkę, głównie z powodów politycznych. Na jego szczęście Brytyjczycy nie zamierzali atakować z marszu tej pozycji, najpierw chcieli poczynić przygotowania i uzyskać miażdżącą przewagę nad przeciwnikiem. Problemem były także wydłużone linie zaopatrzenia.

Na początku grudnia Rommel otrzymał zgodę Włochów na obsadzenie głównymi siłami w najbliższej przyszłości linii obrony pod Buerat, którą zaczęła przygotowywać piechota Osi. Włoską piechotę wycofano na tę pozycję partiami pomiędzy 6-9 grudnia. Pozycję pod Mersa Brega obsadzał DAK, a w El Agheila znalazła się kombinowana grupa bojowa z dywizji „Centauro” i „Ariete”. Korzystając z ostatnich rezerw paliwa siły te miały napsuć ile się da krwi przeciwnikowi i później oderwawszy się od niego wycofać do Buerat.