Przed największym sukcesem Rommla
Trypolis, zima 1942 r. przybywają nowe czołgi, które niedługo podejmą ofensywę zakończoną zdobyciem Tobruku, a w dalszej konsekwencji podejściem armii włosko-niemieckiej aż pod El-Alamein. Zwycięstwa te byłyby jednak niemożliwe gdyby nie włoskie sukcesy na morzu. W pierwszej bitwie o Syrtę alianci stracili na minach krążownik „Neptune” (ocalał zaledwie jeden członek załogi, 763 zginęło) i niszczyciel „Kandahar” a dwa kolejne krążowniki ”Aurora” i „Penelope” zostały uszkodzone. Działo się to nocą 18 grudnia 1941, równocześnie siły Royal Navy w Aleksandrii zdemolowali komandosi z X Flotylli Lekkiej (Decima MAS) – na dno portowego basenu poszły pancerniki „Valiant” i „Quen Elizabeth”, uszkodzono także niszczyciel „Jarvis”. W płomieniach stanął także tankowiec „Sagona” któremu eksplozja urwała rufę, w tym przypadku zawiodły ładunki zapalające, gdyby zadziałały zapłonąłby cały port w Aleksandrii.
Jednej nocy Włochom udało się pozbawić Flotę Śródziemnomorską jej maltańskich sił uderzeniowych i dwóch okrętów liniowych. Dla Brytyjczyków był to potężny cios, zaczynało im brakować okrętów liniowych na wszystkich teatrach wojny. Brytyjskie pancerniki przez blisko rok były wyeliminowane z działań. Włoskie konwoje zaopatrzeniowe mogły przez jakiś czas nieniepokojone docierać do Afryki…
Opinie amerykańskiego historyka J.L. Ready o dalszym przebiegu kampanii afrykańskiej:
Jest zrozumiałym, że pod koniec 1941 r. dowodzeni przez Bastico Włosi mieli złamane serca, musieli oddać wszystko to, co wcześniej wywalczyli w Libii. W Bardii, Dernie, Tobruku i Bengazi pozostało wielu włoskich osadników, którzy ponownie dostali się pod panowanie Brytyjczyków.
Rommel był jednak jednym z tych dowódców, którzy zawsze planują następną bitwę. Niedługo przed opuszczeniem Bengazi wyładowano 30 nowych czołgów PzKpfw III, 30 grudnia 1941 użyto ich jako straży tylnej do zatrzymania całej 22. BPanc. To dało mu podstawy do optymizmu, także przeciwnik był wyczerpany. Jego saperzy meldowali, że porty w Dernie i Bengazi będą bezużyteczne (dla aliantów) przez kilka następnych tygodni.
18 stycznia 1942 Rommel wysłał czołgi i niemiecką piechotę zmotoryzowaną przeciwko najbliższej jednostce alianckiej – 201. Brygadzie Gwardii. Brytyjczycy wskoczyli do pojazdów i uciekli. Obsada alianckiego frontu wydawała się słaba, Rommel zarządził kontrofensywę. Włosi byli zdumieni, Niemcy rzucali do walki swoje ostatnie 100 czołgów.
DAK wmaszerował prosto na batalion 50 „Crusaderów”, część świeżej 1. DPanc. (gen. Herbert Lumsden) i w trwającej kilka godzin przerażającej walce zniszczył wrogie siły. W przeciągu 24 h do odwrotu zmuszono całą dywizję pancerną Anglików. Sam Lumsden został ranny podczas nalotu. Niemcy mogli dotrzeć do samego Mechili, ale 25 stycznia skończyła im się benzyna.
Bastico był przekonany, że Rommel tym razem przeliczył się w swoich założeniach. Do 4 lutego odmawiał włączenia się do walki wyczerpanych dywizji włoskich. Gdy Niemiec otrzymał dodatkowe paliwo jego siły szybko ruszyły na Msus, Mechili i Bengazi. Zdobyto lub wyłączono z walki 96 brytyjskich czołgów, 38 dział i 190 ciężarówek. Do niewoli trafił tysiąc alianckich żołnierzy. Dopiero teraz zatrzymano ofensywę, na dalszy marsz brakowało sił.
Brytyjczycy wykorzystali następne trzy miesiące spokoju na przebudowę swojej 8. Armii. Dowodzenie nią przejął gen. Ritchie. Nowe wyposażenie dla niej przybywało statkami z USA i Wielkiej Brytanii. Otrzymywano czołgi nowych typów, min. „Granty”. W maju 8. Armia obsadzała Linię Gazala.
Po stroni Osi powstała Armia Pancerna Afryka. W jej skład wszedł także włoski XX Korpus (gen. Ettore Baldassare), składający się z DPanc. „Ariete” (gen. Giuseppe de Stefanis) i DZmot. „Trieste” (gen. Arnaldo Azzi). Włoska piechota była zorganizowana w dwa korpusy. Generał Benvenuto Gioda dowodził X KA w składzie: DP „Brescia” (gen. Giacomo Lombardi), DP „Pavia” (gen. Franceschini) i 9. pułk bersalierów. Gioda miał doświadczenie z Etiopii i z kampanii francuskiej. Generał Enea Navarini dowodził XXI KA, składał się on z: DZmot. „Trento” (gen. Carlo Gotti), DP „Sabratha” (gen. Mario Soldarelli) i 7. pułku bersalierów. W rezerwie pozostawała DPanc. „Littorio” i DP „Bologna”.
Włoskie związki pancerne otrzymały nowe czołgi M14, choć liczniejsze nadał były starsze M13. „Ariete” wzmocniło także 20 dział samobieżnych (Semoventi 75/18) i osiem dział kal. 88 mm. Z „Trieste” wyłączono pułk piechoty i 9 pułk bersalierów, w zamian dołączając batalion bersalierów i kolejny pancerny. „Trento” pozbawiono 7. pułku bersalierów. Włosi posiadali 228 pojazdów opancerzonych: M11, M13, M14, pojazdy zdobyczne, praktycznie bezużyteczne czołgi L6, samochody pancerne i doskonałe działa samobieżne.
(CDN. jutro)