Tragedia „Antoniotto Usodimare”
Mussolini’s War series:
East Africa 1940-1941: https://www.amazon.com/dp/B08PC7FYMV
Barbarossa 1941-1942: https://www.amazon.com/dp/B09GPYLYXC
TRAGEDIA ANTONIOTTO USODIMARE
W dniach 29 kwietnia – 25 maja 1942 trwała operacja „G.A.4”, okręt „Ambra” podwiózł w rejon Aleksandrii trzy „żywe torpedy”. Akcja zakończyła się niepowodzeniem, nurkowie zatopili swoje „maiale” i dostali się do niewoli. Jeden z Włochów przez cały miesiąc ukrywał się w Aleksandrii, po czym został pojmany.
Stałym i rosnącym zagrożeniem stawały się alianckie samoloty, w krótkim okresie pomiędzy 22-29 maja 1942 „Argo” został trzykrotnie zaatakowany z powietrza, okręt na trzy miesiące trafił do remontu.
Wieczorem 17 maja „Veniero” (tenente di vascello Elio Zappetta) opuścił Cagliari i skierował się w wyznaczony rejon na południe od Balearów. 29 maja nadszedł ostatni sygnał od tego sommergibile, o 16.25 okręt zameldował dostrzeżenie wrogiej jednostki, a o 23.30 przesłał wiadomość, której nie udało się odczytać. Prawdopodobnie został utracony w wyniku działania przeciwnika pomiędzy 29 maja a pierwszymi dniami czerwca. Po wojnie ustalono, że jednostka rozpoznana jako włoski okręt podwodny była wczesnym rankiem 7 czerwca atakowana przez Catalinę, miało to miejsce pomiędzy Majorką a Sardynią. Około południa powtórzono atak, jednostka poruszała się w wynurzeniu, z pewnością była uszkodzona, w jego wyniku została zatopiona. Wspomnianym okrętem prawdopodobnie był właśnie „Veniero”, a jego pogromcą Australijczyk R.M. Corrie, pilotujący Catalinę z 202. (lub 204.) Sqn. Wraz z „Veniero” zginął dowódca, pięciu innych oficerów oraz 52 podoficerów i marynarzy.
W tym rejonie znajdował się wówczas także wspomniany „Argo”, wielokrotnie atakowany przez samoloty bronił się zacięcie, trafiając ogniem plot. część z napastników, mimo uszkodzeń zdołał jednak powrócić do bazy.
W maju 1942 r. 24 misje wykonały 22 sommergibili. Na południe od Balearów patrolowały „Mocenigo”, „Otaria”, „Turchese” i „Dessiè”, następnie zastąpione przez „Brin”, „Veniero” i „Argo”. Jedynie „Mocenigo” 18-go nieudanie atakował wrogie okręty, które opuściły Gibraltar i kierowały się ku Malcie, by przesłać jej nowe samoloty. Wzdłuż wybrzeży tunezyjskich i w Kanale Sycylijskim operowały najpierw „Uarsciek” i „Perla”, następnie zastąpiły je „Corallo” i „Aradam”, aż w końcu pojawił się w tym rejonie „Alagi”. We wschodniej części akwenu patrolowały najpierw „Galatea” i „Nereide”, a potem „Asteria”, „Platino” i „Beilul”.
W czerwcu wiekowy „Enrico Toti” opuścił Scuola Sommergibili w Poli (został tam przydzielony 1 marca 1941) i wykonał trzy misje transportowe do Libii z pilnymi materiałami, w każdym rejsie zabierał ok. 65 t zaopatrzenia.
Rankiem 7 czerwca „Corallo”, w pobliżu Bizerty, zatopił ogniem z działa barkę „Hady M’Hamed” (26 BRT), podejrzaną o transport na rzecz nieprzyjaciela. Sześciu członków załogi wzięto na pokład okrętu.
Około 21.20 8 czerwca 1942 „Alagi” (tenente di vascello Sergio Puccini) wystrzelił omyłkowo trzy torpedy do własnego niszczyciela „Antoniotto Usodimare” (capitano di fregata Luigi Merini). Po otrzymaniu trafienia niszczyciel przełamał się i w ciągu pięciu minut skrył się pod wodą, 72 Mm na północ od przylądka Bon. Z 306 ludzi na pokładzie 141 zginęło a 165 zdołano uratować. Niszczyciel należał do konwoju o którym, w wyniku różnych błędów komunikacyjnych, nie poinformowano „Alagi”. W jego skład wchodził motorowiec „Vettor Pisani” i kilka okrętów Regia Marina jako eskorta. „Usodimare” opuścił Neapol ok. 2.00 nocą 8 czerwca, konwój zmierzał do Trypolisu. Był to jedyny przypadek zatonięcia włoskiego niszczyciela w wyniku własnego ognia. Pucciniego należy usprawiedliwić, otrzymał wyraźną informację, że każdy statek, który znajdzie się w jego sektorze będzie jednostką wroga.
Między 9 a 22 czerwca utracono w niewyjaśnionych okolicznościach „Zaffiro” (tenente di vascello Carlo Mottura). Dzień wcześniej opuścił on port w Cagliari i skierował się w rejon 50 Mm na południe od przylądka Solinas na Majorce. W związku z operacją „Harpoon” okręt, wraz z „Bronzo”, „Emo” i „Velella”, miał zająć pozycję pomiędzy przylądkami Falcon i Ferrat w rejonie Oranu. Rozkaz prawdopodobnie nie dotarł do „Zeffiro”. Nie otrzymano od niego więcej wiadomości, łączność z okrętem próbowano nawiązać do 22 lipca. Dopiero w latach osiemdziesiątych zidentyfikowano zaginiony okręt na zdjęciach zrobionych z alianckiego samolotu. Prawdopodobnie już 9 czerwca sommergibile został zaatakowany przez łódź latającą PBY Catalina z 240. Sqn. RAF (pilot Flight Lieutenant D. E. Hawkins). Samolot leciał z Wielkiej Brytanii do Indii, przy okazji pełniąc funkcję patrolową. Z jego pokładu dostrzeżono wynurzony okręt podwodny, skierowano się do ataku, a cel odpowiedział intensywnym ogniem przeciwlotniczym. Zrzucone bomby prawdopodobnie śmiertelnie uszkodziły okręt, ostrzelano też członków załogi obsługujących działo. W międzyczasie z pomocą przybyła druga Catalina (Flight Officer Godber), która zrzuciła osiem bomb głębinowych nastawionych na 15 m. „Zaffiro” zanurzył się na chwilę, po czym ukazał się znowu, unosił się unieruchomiony na powierzchni. Załoga wyszła na pokład z zamiarem poddania się, później okręt zatonął rufą (na pozycji 38°03’ N i 04°00’ E lub 38°21’ N i 03°21’ E). Hawkins (otrzymał za tą akcję swój drugi Distinguished Flying Cross) próbował lądować celem ratowania rozbitków, ale uniemożliwiło mu to wzburzone morze, które uszkodziło pływaki. Okręt zatonął ok. 35 Mm na południowy zachód od Ibizy. Nikt z załogi nie ocalał, zginęli: dowódca, czterech innych oficerów oraz 42 podoficerów i marynarz (wg. części literatury załoga miała liczyć 49 osób). Także współczesne źródła często podają nieprawdziwą informację, że 24 czerwca 1942 brytyjski okręt podwodny „Ultimatum” (d-ca Peter R.H. Harrison) zatopił „Zaffiro”.
Podczas operacji „Harpoon” (11-16 czerwca) niecelną próbę ataku przeprowadził „Uarsciek”. Na przypuszczalnej trasie rejsu konwoju rozmieszczono m.in. pięć okrętów typu Adua. W czerwcu 29 sommergibili wykonało 53 misji. „Brin” i „Malachite” patrolowały wody przybrzeżne Algierii, następnie zjawiły się tam „Giada”, „Acciaio”, „Corallo” i „Aradam”, ten ostatni zajął także pozycje w pobliżu Balearów. Od 9 czerwca „Velella”, „Zaffiro” i „Alagi” zjawiły się na wodach tunezyjskich. Od 15 czerwca pozycje wokół Malty zajęły: „Dessiè”, „Aradam”, „Bronzo”, „Otaria”, „Corallo”, „Ascianghi”, „Axum”, „Atropo”, „Micca”, „Zoea” i „Platino”. Część z nich była atakowana przez okręty i samoloty przeciwnika. „Giada” i „Uarsciek” atakowały statki konwoju „Harpoon”, jednak bez rezultatu. „Ascianghi” i „Onice” wysłano do przeciwdziałania wrogiej formacji, która powracała do bazy w Gibraltarze. Pod koniec miesiąca „Dessiè”, „Onice” i „Axum” operowały pomiędzy Kanałem Sycylijskim i Maltą. W tym czasie w zachodniej części akwenu patrolowały „Emo”, „Malachite”, „Giada”, „Velella” i „Uarsciek”. Przeciwko operacji „Vigorous” przeciwdziałały „Beilul”, „Sirena”, „Ondina” i „Galatea”. Sommergibili ponownie wykonywały misje transportowe, „Micca” i „Zoea” dostarczyły do Derny i Bengazi 240,5 t materiałów (zwłaszcza benzyna i niewielkie ilości żywności). W pierwszej połowie 1942 r. sommergibili przewiozły w dziewięciu misjach 733,8 ton zaopatrzenia.
Książka Betasom do odwołania dostępna za jedyne 22,5 zł + koszty wysyłki: https://allegrolokalnie.pl/…/betasom-wloska-bron…
Wspomóż autora za pośrednictwem Patronite:
https://patronite.pl/WojnaMussoliniego