Rozbić Piedestał!
Mussolini’s War series:
East Africa 1940-1941: https://www.amazon.com/dp/B08PC7FYMV
Barbarossa 1941-1942: https://www.amazon.com/dp/B09GPYLYXC
ROZBIĆ PIEDESTAŁ!
Oprócz włoskiej floty słynnemu konwojowi „Pedestal” (Piedestał) zagrażało 21 niemieckich i włoskich okrętów podwodnych, skoncentrowano je w Cieśninie Sycylijskiej. Siedem włoskich sommergibili zostało rozmieszczonych między Balearami i Algierem, w tym „Dagabur” i „Uarsciek”. Natomiast w rejonie na północ od Tunezji (Tunisu) i koło przylądka Bon dalsze 12, w tym „Alagi”, „Ascianghi”, „Axum” i „Dessiè”.
Pierwsze ataki na konwój o wczesnych godzinach rannych 11 sierpnia przeprowadziły „Volframio” i „Uarsciek”. 7 sierpnia „Volframio” został wysłany w obszar pomiędzy Algierią, Ibizą i Majorką, zamknięty południkami 1°40’ E i 2°40’ E. W tym samym obszarze znajdował się także „Uarsciek”. O 4.38 ten sommergibilie jako pierwszy natrafił na konwój. Udało mu się wystrzelić trzy torpedy do lotniskowca „Furious”. Włosi zgłosili dwa trafienia, które pozostały bez potwierdzenia ze strony brytyjskiej. Następnie „Uarsciek” przez kilka godzin był atakowany bombami głębinowymi. Dopiero o 9.30 zdołał się wynurzyć i nadać sygnał o dostrzeżeniu statków operacji „Pedestal”. 13 sierpnia „Uarsciek” został zaatakowany z powietrza, uszkodzony i zmuszony do powrotu do macierzystego portu.
W nocy 12 sierpnia niszczyciel „Wolverine” wykrył radarem niezidentyfikowany okręt podwodny w niewielkiej odległości. Niszczyciel ruszył z prędkością 26 węzłów, staranował i zatopił włoski okręt podwodny „Dagabur” (tenente di vascello Renato Pecori). „Wolverine” doznał takich uszkodzeń, że ledwo dowlekł się do Gibraltaru. Do zdarzenia doszło na południe od Balearów, około godz. 1.00. Okręt opuścił Cagliari i zajął pozycję w tym samym obszarze co m.in. „Uarciek”. 11 sierpnia na południe od Balearów „Dagabur” dostrzegł „Furious” w eskorcie ośmiu niszczycieli. Włosi próbowali w wynurzeniu zająć dogodną pozycję do ataku, właśnie wówczas zostali staranowani w pozycji 37°18’ N i 1°58’ E. Zginął Pecori, pięciu innych oficerów oraz 39 podoficerów i marynarzy (cała załoga).
W ciągu dnia 12 sierpnia utracono okręt podwodny „Cobalto”. Sommergibile wszedł do służby niedawno – 18 marca 1942, jego portem została Augusta i dotąd wykonał ledwie jeden patrol, 30 lipca operował w okolicy La Galite, jednak nie napotkał przeciwnika. 11 lub 12 sierpnia ponownie wyszedł w morze, „Cobalto” (tenente di vascello Raffaele Amicarelli) także miał przeciwdziałać operacji „Pedestal”. Planowanym rejonem operacyjnym były wody w pobliżu północnych wybrzeży Tunezji. O godzinie 13.45 12-go okręt znajdował się 30 Mm na północny wschód od La Galite. Wówczas dostrzeżono grupę 12 niszczycieli (według innej literatury okręt przymierzał się do ataku na dwa pancerniki lub też dwukrotnie znalazł się w idealnej pozycji by posłać na dno lotniskowiec „Indomitable”), dystans wynosił 12-18 tys. m. Okręt zszedł na 50 m i próbował zająć pozycję do ataku, dwu lub trzykrotnie sprawdzając swoją pozycję wychodząc na głębokość peryskopową. Około 14.00 okręt był gotowy do odpalenia torped, wyszedł na głębokość peryskopową i wykonywał zwrot na północ, wtem na dystansie ledwie 300 m dostrzeżono wrogi niszczyciel. W rzeczywistości bomby rozpoczęły zrzucać dwa niszczyciele HMS „Ithuriel” i „Pathfinder”. „Cobalto” znajdował się wówczas na zaledwie 18 m, uszkodzeniu uległ jego kiosk i stery. Pospiesznie zanurzono się na 120 m, wówczas w wodzie znalazła się druga seria bomb przeznaczona dla Włochów. Tym razem wyłączono z użycia silnik znajdujący się na prawej burcie oraz odniesiono inne uszkodzenia, m.in. zniszczono radio. Mimo starań załogi okręt zaczął się wynurzać. Co gorsza okazało się, że włazy zostały zdeformowane i nie dało się ich szybko otworzyć. Po szamotaninie udało się w końcu odblokować właz główny i ten znajdujący się w przedniej części okrętu. Obsada działa próbowała wydostać się na pokład i podjąć walkę. „Ithuriel”, który znajdował się 300-350 m od „Cobalto”, natychmiast otworzył ogień z dział i broni maszynowej. Jeden z pocisków wyrwał sporą dziurę w kiosku, w końcu niszczyciel ruszył do taranowania. Dowódca sommergibile nakazał zatopienie okrętu i jego ewakuację. Chwilę potem doszło do zderzenia, rufa okrętu podwodnego była już mocno zanurzona, a dziób tkwił nad wodą, wówczas w prawą burtę, tuż za kioskiem, wbił się niszczyciel. Obie jednostki szczepiły się dość mocno, trzech ludzi z „Cobalto” skorzystało z okazji i dostało się na pokład „Ithuriela”. W drugą stronę zeskoczyło natomiast czterech Brytyjczyków. O 17.02 włoski okręt skrył się pod wodą. Załoga sommergibile dostała się do niewoli, podjął ich „Ithuriel”. Dwóch Włochów poległo w walce, byli to sottotenente di vascello Giovanni Gardella i marynarz Mario Volpe. W ryzykownej próbie przechwycenia „Cobalto” życie straciło też dwóch Brytyjczyków. Dziób niszczyciela nie wytrzymał taranowania, musiał on zawrócić do Gibraltaru.
12 sierpnia konwój dotarł do najniebezpieczniejszego miejsca swojej podróży – Cieśniny Sycylijskiej. O 19.00 zgrupowanie „Z” zgodnie z planem wycofało się. Dalej płynęły statki handlowe, 12 niszczycieli i 4 krążowniki. Konwój z czterech kolumn przeformował się teraz w dwie. Dowodzenie przejął kontradmirał Burrough na krążowniku lekkim „Nigeria”. Godzinę później statek ten został storpedowany przez „Axum” i zawrócił do Gibraltaru…
Pierwszym sommergibile jaki przypuścił wówczas atak (o 18.55) był „Dessiè” (tenente di vascello Renato Scandola). W krótkim odstępie czasów wystrzelił osiem torped w stronę parowca „Brisbane Star” (12 971 BRT), który został poważnie uszkodzony. Statek początkowo został unieruchomiony, później jednak udało mu się osiągnąć Maltę. Po drodze został jeszcze ponownie uszkodzony przez atak niemieckich samolotów torpedowych. Włoski okręt został zaatakowany przez niszczyciele eskorty, przez półtora godziny poświęcono mu 120 bomb głębinowych, nie zadano mu jednak żadnych poważnych uszkodzeń. 13 sierpnia „Dessiè” ponownie był atakowany przez okręty eskorty, z rannymi i licznymi uszkodzeniami powrócił do Włoch. „Dessiè” przypisuje się jeszcze storpedowanie i zatopienie brytyjskiego frachtowca „Deucalion” (7516 BRT), padł on jednak ofiarą torpedowych He 111.
O 19.27 dowodzący „Axum” tenente di vascello Renato Ferrini podniósł swój peryskop, było już ciemno. Ferrini rozpoczął manewrować, by zająć dogodną pozycję, kwadrans później znów spojrzał przez peryskop. Na wprost jego pozycji znajdowały się dwa okręty i statek handlowy, odległość wynosiła pomiędzy 1300-1800 m. Wszystko rozgrywało się na północny wschód od Bizerty. O 19.55 Ferrini odpalił cztery torpedy, 63 sekundy później słychać było eksplozję, 27 sekund później także dwie kolejne. Torpedy „Axum” sięgnęły krążownik „Nigeria” (8530 t), który został trafiony w lewą burtę na wysokości masztu dziobowego, torpeda wyrwała w bakburcie dziurę długości ponad 10 m, zalana została m.in. przednia kotłownia i wiele innych przedziałów, okręt nabrał przechyłu i na 15 minut utracił napęd. Trzy niszczyciele odprowadziły go do Gibraltaru z 52 zabitymi i wieloma rannymi, do września 1943 r. był wyłączony z użytku. Krążownik lekki (p-lot.) „Cairo” (4190 t) został trafiony dwiema torpedami w rufę, zaczął nabierać wody, został unieruchomiony i płonął, załoga opuszczała pokład. Okręt został zatopiony przez niszczyciel „Panthfinder, nie chciano osłabiać zespołu, dlatego nikt go nie holował. Zginęły 23 lub 24 osoby, a resztę ewakuowano. Ostatnią ofiarą został tankowiec „Ohio” (9514 t), został trafiony w śródokręcie i stanął w płomieniach, pożar opanowano, uszkodzony kontynuował rejs. Jego kapitan 39-letni Dudley Mason widząc torpedy trafiające w okręty wojenne zdążył powiedzieć tylko: „Trzymać się! Jeżeli była jeszcze trzecia torpeda, to…”. I po chwili jego tankowiec miał ogromną, szeroką na osiem metrów dziurę w kadłubie.
Zamieszanie powstałe w konwoju w wyniku ataku było ogromne. Frachtowiec „Empire Hope” zmienił gwałtownie kurs, by nie wpaść na płonący „Ohio”. Szyk konwoju rozproszył się, statki manewrowały, by uniknąć zderzeń. Pięć minut po swoim ataku „Axum” przeżywał ciężkie chwile, atakowany bombami głębinowymi. Włosi zeszli na 100 metrów i wyłączyli silniki, atak potrwał dwie godziny. O 22.30 próby zniszczenia okrętu dobiegły końca, „Axum” wyszedł na powierzchnię. Oczom Włochów ukazały się trzy płonące sylwetki i dwa komunikujące się sygnałami świetlnymi niszczyciele. „Axum” czym prędzej zanurzył się i uszedł pościgowi. Dalsza trasa konwoju była prosta do przywidzenia, ograniczały ją brzegi Tunezji, płycizny i pola minowe.
Zamęt wykorzystał kolejny włoski okręt podwodny, „Alagi” (tenente di vascello Sergio Puccini), który znajdował się na pozycji 37°28’N i 10°38’E, z odległości 1800 m wystrzelił o 21.05 pełną salwę dziobową, jedna z torped trafiła krążownik „Kenya” (o 21.12, 8500 t), eksplodowała na sterburcie, blisko rufy. Jednostka ta jednak nie zatonęła, wśród jej załogi były trzy ofiary. „Kenya” do grudnia przechodziła naprawy. Druga torpeda przeszła pod kadłubem krążownika. Ten sam okręt trafił dwiema torpedami także brytyjski frachtowiec „Clan Feruson” (7347 BRT), statek rozpadł się w wyniku eksplozji. Frachtowiec już wcześniej ciężko uszkodziły niemieckie samoloty.
O zmierzchu (ok. 21.00) miał miejsce kolejny atak z powietrza na konwój. Atakowały Ju 88 i włoskie Savoie, samoloty Osi nadleciały na niskim pułapie, by zrzucić torpedy na rozproszony konwój. Statek „Empire Hope” (12 688 BRT) doznał poważnych uszkodzeń. W momencie trafienia bombami przewożone na pokładzie statku paliwo lotnicze eksplodowało w potężnym rozbłysku. „Empire Hope” szedł teraz powoli i płonął. Statek uznano za stracony, jego załogę ewakuował niszczyciel HMS „Penn”. Dodatkowo o 23.45 statek został trafiony torpedą wystrzeloną przez sommergibile „Bronzo” (tenente di vascello Cesare Buldrini). Atak miał miejsce kilka kilometrów dalej niż poprzednie ataki sommergibili. Utrzymujący się nadal na wodzie wrak dobił w końcu niszczyciel HMS „Bramham”, stało się to w pobliżu tunezyjskiego miasta La Goletta.
Tuż przed świtem 14 sierpnia z pokładu wynurzonego „Granito” (tenente di vascello Leo Sposito) dostrzeżono powracające do Gibraltaru okręty Force „X”. Okręt 6-go wysłano w rejon na wschód od La Galite. 12-go zaobserwowano statki konwoju, ale nie zdołano zaatakować. O 4.47 widoczne były dzioby trzech pierwszych okrętów, które zygzakowały. Dystans do dwóch najbliższych jednostek wynosił wówczas około czterech kilometrów. Włosi skrócili dystans o połowę i o 4.51 wystrzelili torpedę. Zidentyfikowano też cztery niszczyciele idące od strony prawej burty. O 4.52 i 4.53 „Granito” wystrzelił kolejne torpedy w stronę już uszkodzonego lekkiego krążownika „Kenya” i towarzyszącego mu niszczyciela, ogółem wystrzelono pięć torped. Następnie sommergibile pospiesznie zszedł pod wodę, gdyż w jego stronę wyraźnie zbliżały się dwa okręty, których celem było staranowanie „Granito”. Faktycznie jednym z tych okrętów była „Kenya”. Minutę później Włosi usłyszeli dwie eksplozje, uważali, że drugi cel został przez nich trafiony. Owym celem był niszczyciel „Ashanti”, który teraz kontratakował za pomocą bomb głębinowych. O 5.50 „Granito” wynurzył się i nadał sygnał o kontakcie. O 6.10 ponownie pospiesznie zanurkował, dostrzeżono bowiem samolot, choć prawdopodobnie była to maszyna rozpoznawcza Luftwaffe.
Na początku sierpnia 1942 r. „Axum”, „Velella” i „Granito” znajdowały się na wschód od La Galite. Od 3 sierpnia w środkowo-zachodnią część akwenu kierowane były kolejne sommergibili. „Giada”, „Dagabur”, „Uarsciek” i „Volframio” operowały na wodach algierskich. Inne okręty rozmieszczane były na przewidywanej drodze konwoju mającego iść na Maltę. W poszczególnych strefach rozmieszczono: w Zona „A” – „Ascianghi”, „Axum”, „Alagi”, „Bronzo” i „Dessiè”; w Zona „B” – „Avorio”, „Cobalto” i „Granito”; w Zona „C” – „Emo”, „Dandolo” i „Otaria”. W drugiej połowie miesiąca na wodach w pobliżu Walencji pojawił się „Porfido”, jednak nie osiągnął żadnych sukcesów. „Bandiera”, „Menotti”, „Pisani”, „Sqalo” i „H 2” przeprowadzały patrole na wodach metropolitarnych. W tym miesiącu przeprowadzono także 11 misji transportowych, podczas których przewieziono 710,8 t materiałów.
Książka Betasom do odwołania dostępna za jedyne 22,5 zł + koszty wysyłki: https://allegrolokalnie.pl/…/betasom-wloska-bron…
Wspomóż autora za pośrednictwem Patronite:
https://patronite.pl/WojnaMussoliniego